بیگ بنگ: در صحنهای شبیه به فیلمهای علمی-تخیلی، ستارهشناسان با بهرهگیری از تلسکوپ هابل موفق به کشف سیاهچالهای سرگردان شدند که یک ستارۀ نگون بخت را بلعید.
در فاصلهای حدود ۶۰۰ میلیون سال نوری از زمین، در دل فضای تاریک میانستارهای، هیولایی نامرئی در کمین نشسته تا هر ستارهی سرگردانی را که بیش از حد نزدیک شود، ببلعد. این سیاهچاله مرموز، حضور خود را از طریق یک رویداد اختلال جزر و مدی که بهتازگی شناسایی شده، آشکار کرد. در این رویداد، یک ستاره متلاشی شد و با انفجاری درخشان از تابش بلعیده شد. چنین اختلالاتی در واقع ابزارهای قدرتمندی برای مطالعه فیزیک سیاهچالهها هستند و با آشکار ساختن شرایط لازم برای شکلگیری فورانها و بادهای پرانرژی در حین بلعیدهشدن ستاره، در قالب اجرام نورانی توسط تلسکوپها ردیابی میشوند.
این اختلال جزر و مدی جدید که AT2024tvd نام دارد، به ستارهشناسان این امکان را داد تا با کمک تلسکوپ فضایی هابل، یک سیاهچاله غولپیکر سرگردان را شناسایی کنند. دادههای پشتیبان از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا و آرایه بسیار بزرگ رادیویی نیز نشان دادند که این سیاهچاله از مرکز کهکشان میزبان منحرف شده است.
نکته قابلتوجه این است که این سیاهچاله با جرمی حدود یک میلیون برابر خورشید، برخلاف انتظار در مرکز کهکشان قرار ندارد و بهطور فعال در حال بلعیدن مواد اطراف خود است. در میان نزدیک به ۱۰۰ اختلال جزر و مدی که تاکنون در بررسیهای نوری آسمان ثبت شدهاند، این نخستینبار است که چنین پدیدهای با جابهجایی مکانی نسبت به مرکز کهکشان مشاهده میشود؛ در حالی که سایر موارد همگی با سیاهچالههای مرکزی کهکشانها در ارتباط بودهاند.
در حقیقت، در مرکز این کهکشان، سیاهچاله کلانجرم دیگری با جرمی حدود ۱۰۰ میلیون برابر خورشید وجود دارد. دقت بالای تلسکوپ هابل نشان میدهد که اختلال جزر و مدی تنها ۲۶۰۰ سال نوری از این سیاهچاله مرکزی فاصله دارد؛ فاصلهای معادل یکدهم فاصله میان خورشید ما تا سیاهچاله عظیم مرکز کهکشان راه شیری.
سیاهچاله بزرگتر با جذب گازهای اطراف خود، انرژی منتشر میکند و بهعنوان هستهای کهکشانی فعال شناخته میشود. نکته عجیب اینکه این دو سیاهچاله بسیار بزرگ در یک کهکشان حضور دارند، اما از نظر گرانشی بهصورت یک سامانه دوتایی به هم وابسته نیستند. سیاهچاله کوچکتر ممکن است در آینده با حرکت مارپیچی به سمت مرکز کهکشان، با سیاهچاله بزرگتر ادغام شود، اما در حال حاضر فاصله آنها بهقدری زیاد است که ارتباط گرانشی مستقیمی میانشان وجود ندارد.
اختلال جزر و مدی زمانی رخ میدهد که یک ستاره با نزدیک شدن به سیاهچالهای عظیم، توسط نیروهای گرانشی شدید از همگسیخته میشود. بقایای این ستاره خردشده در مدارهایی دایرهای اطراف سیاهچاله حرکت میکنند و این فرآیند، همراه با شوکها و فورانهایی با دمای بسیار بالا، در طول موجهای ماوراءبنفش و نور مرئی قابل مشاهده است.
به گفته «یوهان یائو»، پژوهشگر ارشد پروژه از دانشگاه کالیفرنیا برکلی: «AT2024tvd نخستین اختلال جزر و مدی است که همراه با انحراف مکانی توسط بررسیهای نوری شناسایی شده و راه را برای کشف گروه پنهان سیاهچالههای سرگردان در کیهان هموار میکند. تاکنون نظریهپردازان توجه زیادی به اختلالات همراه با انحراف مکانی نداشتهاند. من فکر میکنم این کشف، الهامبخش جستوجوی نمونههای بیشتری از این نوع رویداد در آینده باشد.» نسخه پیش از چاپ این پژوهش در arxiv.org منتشر شده و بزودی در «The Astrophysical Journal Letters» منتشر خواهد شد.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: NASA
لینک کوتاه نوشته : https://bigbangpage.com/?p=108937
این خبر که خوبه، چرا یکی کم امتیاز داده که میانگینش بیاد پایین!🤔