بیگ بنگ: اخترشناسان به کمک چشم رادیویی تیزبین آرایه‌ی خط پایه‌ی بسیار بلند (VLBA) متعلق به بنیاد ملی دانش، بازمانده‌های پاره پاره‌ی یک کهکشان را دیده‌اند که پس از برخورد با یک کهکشان بزرگ‌تر، از درون آن گذشته و اکنون سیاهچاله‌اش به همراه بخش کوچکی از پیکرش، با سرعت بیش از ۳۲۰۰ کیلومتر بر ثانیه در حال ِ فرار از میدان نبرد هستند.

این دو کهکشان اعضای یک خوشه‌ی کهکشانی در فاصله‌ی بیش از ۲ میلیارد سال نوری زمین هستند. در رویارویی نزدیک آنها که میلیون‌ها سال پیش انجام گرفته بود، تقریبا همه‌ی ستارگان و گازهای کهکشان کوچک‌تر از آن جدا شد. تنها چیزی که باقی مانده سیاهچاله‌ی آن و یک پس‌مانده‌ی کوچک کهکشانی به پهنای تنها ۳۰۰۰ سال نوری است. برای مقایسه، کهکشان راه شیری حدود ۱۰۰ هزار سال نوری گستردگی دارد.

این کشف بخشی از یک برنامه‌ برای یافتن ابرسیاهچاله‌هایی چند میلیون تا چند برابر خورشید بود که در مرکز کهکشان‌ها جای “ندارند”. به طور معمول ابرسیاهچاله‌ها در مرکز بیشتر کهکشان‌های لانه کرده‌اند. باور بر این است که کهکشان‌های بزرگ با بلعیدن همدم‌های کوچک‌ترشان رشد می‌کنند. در چنین فرآیندهایی، سیاهچاله‌های هر دو کهکشان هم به گرد یکدیگر می‌چرخند تا سرانجام با هم یکی شوند.

جیمز کاندن از رصدخانه‌ی ملی اخترشناسی رادیویی (NARO) می‌گوید: «ما در جستجوی جفت‌های ابرسیاهچاله‌ای که به دور هم می‌چرخند و کمی از مرکز کهکشان بیرونند -چیزی که نشانه‌ی ویژه‌ی یک ادغام کهکشانی در گذشته است- بودیم. ولی به جایش این سیاهچاله را دیدیم که دارد از کهکشان بزرگ‌تر می‌گریزد و ردی از مواد آواری پشت سر خود به جا می‌گذارد.» وی می‌گوید: «ما تاکنون چنین چیزی ندیده بودیم.»

اخترشناسان جستجویشان را با بهره از آرایه ی تلسکوپی VLBA آغاز کردند تا بتوانند عکس‌هایی با وضوح بسیار بالا از بیش از ۱۲۰۰ کهکشان بگیرند. این کهکشان‌ها در پیمایش‌های بزرگ فروسرخ و رادیوییِ گذشته شناسایی شده بودند. تصاویر جدید نشان داد که ابرسیاهچاله‌های تقریبا تمامی این کهکشان‌ها در مرکزشان جای دارند. ولی در خوشه‌ی کهکشانی ZwCl 8193 جرمی را دیدند که از این الگو پیروی نمی‌کرد. بررسی‌های بیشتر نشان داد که این جرم، با نام B3 1715+425، یک ابرسیاهچاله است که با کهکشانی بسیار کوچک‌تر و کم‌نورتر از چیزی که انتظار می‌رود، احاطه شده است. افرون بر آن، این جرم دارد به سرعت از هسته‌ی یک کهکشان بسیار بزرگ‌تر دور می‌شود و ردی از گازهای یونیده پشت سر خود به جا می‌گذارد.

دانشمندان به این نتیجه رسیدند که B3 1715 + 425 پسمانده‌ی کهکشانی است که از درون کهکشان بزرگ‌تر گذشته بوده و بیشتر گازها و ستارگانش در اثر این رویارویی از آن جدا شده است. در واقع یک ابرسیاهچاله‌ی “تقریبا بـرهـنه” است. به گفته‌ی دانشمندان، این پس‌مانده‌ی پرسرعت به احتمال بسیار باز هم جرم از دست خواهد داد و دیگر توان ستاره‌زایی بیشتر نخواهد داشت.

کاندن می‌گوید: «این جرم به احتمال بسیار تا حدود یک میلیارد سال دیگر به کلی از دیده‌ها پنهان خواهد شد.» به گفته‌ی وی این بدان معناست که چه بسا شمار بسیاری از چنین اجرامی که از رویارویی‌های گذشته‌ی کهکشان‌ها به جا مانده‌اند وجود داشته باشد که اخترشناسان دیگر نمی‌توانند آنها را ببینند، با این وجود دانشمندان به مشاهدات خود ادامه خواهند داد. جزئیات بیشتر این پژوهش در  Astrophysical Journal شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: public.nrao.edu ، برگردان: 1star7sky.com