بیگ بنگ: روز جمعه فرودگر فیلای آژانس فضایی اروپا پس از تلاش‌های فراوانی که برای تثبیت موقعیت خود روی سطح دنباله‌دار ۶۷P انجام داده‌بود، پیامی را روی توئیتر خود منتشر کرد و اعلام کرد به خواب می‌رود.

براساس گزارش همشهری از CNN، کاوشگر فيلای پس از فرود روي دنباله‌دار توانسته‌بود خود را به بدنه اين جرم يخي متصل سازد و با انجام چند حفاري، از سطح آن نمونه‌برداري كند. به گفته دانشمندان پروژه،‌انتظار مي‌رود باتري‌هاي فيلای روز شنبه به طور كامل خالي شوند از اين رو جدال دانشمندان در برابر زمان براي انجام فعاليت‌هاي مورد نظرشان پيش از خاموش شدن فرودگر شدت گرفته‌است. در اين ميان روز گذشته فرودگر  فيلای روي توئيتر خود پيامي نوشت: من كمي خسته‌ام، آيا تمامي اطلاعاتم را دريافت كرديد؟ مي‌خواهم چرتي بزنم. به نظر مي‌آيد اين ادبياتي است كه آژانس فضايي اروپا از آن براي اعلام برقراري تماس با فرودگر استفاده مي‌كند.

كمي پس از انتشار اين پيام، پست ديگري روي توئيتر ظاهر شد: زندگي من روي دنباله‌دار هم‌آكنون آغاز شد. به زودي درباره خانه جديدم،‌ دنباله‌دار 67P بيشتر برايتان تعريف خواهم‌كرد. پس از فرود فيلای روي سطح دنباله‌دار، و ارسال چند تصوير سفيد و سياه به زمين،‌ آژانس فضايي اروپا ارتباط خود با اين فرودگر را از دست داد. تصاوير به دست آمده نشان مي‌داده فرودگر در بخش سايه دنباله‌دار فرود آمده‌است. از اين رو نگراني‌ها درباره عمر باتري‌هاي فرودگر شدت گرفت، اما روز جمعه فيلای اعلام كرد حفاري‌هايي انجام داده و از سطح دنباله‌دار نمونه‌برداري كرده‌است.

به گفته آژانس فضايي اروپا، درحالي‌كه جستجو براي تعيين موقعيت دقيق فرودگر همچنان ادامه دارد، فيلای براي تكميل بيشترين تعداد پروژه‌هاي علمي ممكن پيش از اينكه شارژ باتري اصلي‌اش به پايان برسد،‌ با زمان در رقابت است. انرژي فرودگر از نور خورشيد تامين مي‌شود و از آنجايي كه محل فرود فيلای در سايه قرار گرفته،‌ احتمال اينكه باتري‌هاي ثانويه اين فرودگر شارژ شده و امكان ادامه حيات آن را فراهم آورند،‌ بسيار كم‌است. فرودگر در روز تنها يك و نيم ساعت نور خورشيد دريافت مي‌كند،‌ درحالي كه دانشمندان انتظار 6 تا هفت ساعت نور خورشيد را داشتند.

ممكن است با نزديك شدن دنباله‌دار به خورشيد اين شرايط تغيير كرده و زمينه شارژ باتري‌ها فراهم شود. اما درحال حاضر آژانس فضايي اروپا روي سایت خود اعلام كرده اين فرودگر احتمالا براي مدتي طولاني به خواب رفته و تمامي تجهيزات آن خاموش شده‌اند. فيلای به مجموعه‌اي از تجهيزات آزمايشگاهي براي عكاسي و سنجش سطح دنباله‌دار 67P برخوردار است. حسگرهاي اين فرودگر خصوصيات تراكمي و حرارتي سطح دنباله‌دار را محاسبه مي‌كنند،‌ تحليل‌گر گاز به رديابي و شناسايي مواد شيميايي ارگانيك پيچيده كمك خواهد‌كرد، و ديگر تجهيزات ميدان مغناطيسي و تعاملات ميان دنباله‌دار و بادهاي خورشيدي را محاسبه مي‌كنند.

پيش از به‌خواب رفتن، اين فرودگر توانست تمامي اطلاعات علمي كه طي اولين تلاش علمي‌اش جمع‌آوري كرده‌بود را به زمين ارسال كند. به گفته دانشمندان، اين دستگاه در شرايط بسيار سخت بهترين عملكرد را از خود نشان داد و ما به موفقيت خارق‌العاده علمي كه به دست آورده، افتخار مي‌كنيم. تا زماني كه اين ماشين نور كافي خورشيد را دريافت نكند برقرار ارتباط دوباره با آن غيرممكن خواهد‌بود. اين احتمال عصر روز گذشته قوي‌تر شد زيرا مركز كنترل زميني به فرودگر دستور داد تا بدنه خود را بچرخاند تا صفحات خورشيدي‌اش در معرض نور بيشتري قرار گيرند. تلاش دوباره براي برقراري ارتباط در روزهای پیش رو انجام خواهد‌گرفت، زماني كه روزتا به بالاي سطح مدار بيايد.

حتي اگر فيلای براي هميشه خاموش شود نيز مدارگردي كه حامل آن بوده،‌ به ارسال تصاوير به زمين ادامه خواهد‌داد. فضاپيماي روزتا 10 سال پيش از زمين خارج شد و پس از طي ميلياردها كيلومتر، در ماه آگوست به دنباله‌دار 67P رسيد. کاوشگر فيلای روز چهارشنبه از روزتا جدا شد و هفت ساعت بعد روي دنباله‌دار فرود آمد. نام فيلای برگرفته از نام جزيره‌اي در رود نيل است كه كشف ستوني هرمي در آن منجر به رمزگشايي از روزتا استون شده‌است،‌ سنگي آتشفشاني كه در سال 1799 در مصر كشف شد. روزتا قصد دارد در طول سفر دنباله‌دار 67P/C-G به سوي خورشيد، آن را دنبال كند. اين فضاپيما اولين فضاپيمايي است كه دنباله‌داري را تعقيب كرده و در مدار آن قرار گرفته‌است و تاكنون اطلاعات علمي بسيار ارزشمندي را به زمين ارسال كرده‌است.

انتخاب تصاویر: وب سایت بیگ بنگ / منبع: CNN

اطلاعات بیشتر: universetoday , scientificamerican