بیگ بنگ: دانشمندان با استفاده از ابزاری جدید توانستند پژواک چند سیاهچاله در کهکشان راه شیری را تشخیص دهند.

به گزارش بیگ بنگ، در سراسر کهکشان راه شیری، ده‌ها میلیون “سیاهچاله ستاره‌‌وار” وجود دارد، چاه‌های گرانشی بسیار قوی که حتی به نور هم اجازۀ فرار نمی‌دهند. سیاهچاله‌ها طبق تعریف تاریک هستند، مگر در مواردی نادر. یک سیاهچاله با بلعیدن گاز و غبار از ستارۀ مجاور خود، می‌تواند فوران‌ پرتو ایکس منتشر کند، این فوران برای مدت ِ کوتاهی محیط اطراف سیاهچاله را روشن می‌کند.

بتازگی اخترشناسان دانشگاه MIT تلالو و پژواک‌ چند سیاهچاله‌ را شناسایی کردند. این منظومه‌ها از یک “سیاهچاله” و یک “ستاره” تشکیل شده‌اند که گاهی سیاهچاله، همدم ستاره‌ای خود را می‌بلعد. به گفته دانشمندان هنگامی که سیاهچاله در مراحل پایانی بلعیدن گاز و غبار داغ یک ستاره است، تاجی خیره‌کننده و بسیار پرانرژی از فوتون‌ها آزاد می‌کند. دو نوع پرتو ایکس ایجاد شده در این فوران پژواک سیاه‌چاله را ایجاد می‌کند و اخترشناسان می‌توانند با تجزیه و تحلیل این پژواک فاصله سیاهچاله با ما و همین‌طور تغییرات آن را به هنگام بلعیدن ستاره ردیابی کنند.

داده‌های جدید با استفاده از تلسکوپ پرتو ایکس ناسا (NICER) بدست آمده که در ایستگاه فضایی نصب است. این ابزار تابش پرتو ایکس را از منابعی مانند “سیاهچاله‌ها” و “ستاره‌های نوترونی” ردیابی می‌کند. این دستگاه 26 منظومه دوتایی پرتو ایکس سیاهچاله که فوران‌های اشعه ایکس را ساطع می‌کنند شناسایی کرد. محققان دریافتند که از این ۲۶ منظومه، ۱۰ مورد به اندازه‌ای نزدیک و روشن هستند که “پژواک پرتو ایکس” آنها قابل تشخیص است.

محققان در این پژوهش، پرتو ایکس سیاهچاله‌ها را به امواج صوتی تبدیل کردند. بنابر اعلام ناسا این سیگنال‌ها ۵۷ و ۵۸ اکتاو بالاتر از صدای واقعی خود بزرگ‌نمایی شدند تا در محدودۀ شنوایی انسان قرار بگیرند. صدای به دست آمده از سیاهچاله، صدایی همچون عبور از داخل یک تونل باد را در گوش انسان تداعی می‌کند. دایرۀ سفید محل افق رویداد سیاهچاله را نشان می‌دهد و پژواک‌های نور بر اساس فرکانس مشاهده شدۀ آنها دارای کد رنگی هستند. این فرکانس می‌تواند توسط اثر داپلر و گرانش قوی سیاهچاله منحرف شود. این شبیه‌سازی به گونه‌ای تنظیم شده که نور با فرکانس پایین‌تر مربوط به صدای کمتر بم است.

“جینگی وانگ” محقق دانشگاه ام‌آی‌تی در بیانیه‌ای گفت: «جرم سیاهچاله‌های شناسایی شده بین 5 تا ۱۵ برابر جرم خورشید است و همگی در منظومه‌های دوتایی با ستاره‌های معمولی، کم جرم و شبیه به خورشید قرار دارند.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Astrophysical منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: phys.org