بیگ بنگ: یک بررسی تازه روی داده‌های فضاپیمای کاسینی رازهایی را دربارۀ قمرهای کوچک سیاره‌ زحل که در دل حلقه‌های گستردۀ این سیاره در گردشند آشکار کرده است.

به احتمال بسیار دستکم پنج قمر از قمرهای کوچکِ درون‌حلقه‌ای زحل در اثر انباشته شدن موادِ حلقه‌ها به گرد هسته‌هایی ریز ساخته شده‌اند. این نظریۀ بانی بوراتی از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا و همکارانش است که آن را در شماره‌ ۲۸ مارس نشریه‌ Science منتشر کرده‌اند.

آنها با بررسی داده‌هایی که فضاپیمای کاسینی میان دسامبر ۲۰۱۶ و آوریل ۲۰۱۷، با پنج بار گذشتن از کنار قمرهای پان، دافنیس، اتلس، پاندورا و اپیمتئوس گردآورده بود به این نتیجه رسیدند. این گذرها بخشی از مدارهای پایانی کاسینی به دور زحل بودند.

دانشمندان مدت‌هاست که به ارتباط میان حلقه‌ها و این قمرهای کوچک می‌اندیشند. قمرهای دافنیس و پان در شکاف درون حلقه‌ A، بیرونی‌ترین بخش حلقه‌های اصلی جای دارند. اتلس در لبۀ بیرونی حلقه‌ A است و پاندورا هم چوپان حلقه‌‌ باریک‌ترِ F، درست بیرون از حلقه‌ی A. اپیمتئوس هم بیرون از حلقه‌ F جای دارد.

رصدها نشان می‌دهند که این قمرها چگالی کم و سطحی متخلخل دارند. این ویژگی‌ها تاییدی بر این نظریه هستند که این اجرام از انباشتِ مواد یخی حلقه‌ها، احتمالا به گرد تکه‌های یک قمر کهن‌تر که در گذشته نزدیکِ زحل از هم پاشیده بوده ساخته شده‌اند. این قمرها هر چه به زحل نزدیک‌ترند سرخ‌ترند. به نظر می‌رسد رنگ هر قمر دستاورد یک ترکیب ویژه میان یک مادۀ ناشناخته‌ سرخ‌رنگ و آب یخ‌زدۀ آبی‌رنگ از حلقه‌ تنُک E هستند- گفتنی‌ است حلقه‌ E توسط موادی که از یخ‌فشان‌های انسلادوس به فضا پرتاب می‌شود پدید آمده است.

همچنین به روشنی پیداست که این قمرها از برخی رویدادهای پیچیدۀ زمین‌شناختی هم جان به در برده‌اند: پان و اتلس که تنش‌های کشندی با پدید آوردن شیارهایی رو سطحشان به آنها آسیب زده، پشته‌هایی به گرد استوای خود دارند که به آنها نمایی مانند راویولی [گونه‌ای پاستای بالشتی‌شکل مغزپُر] داده. این پشته‌ها به احتمال بسیار در اثر برافزایش موادِ حلقه‌ها در استوای آنها پدید آمده‌اند.