بیگ بنگ: گروهی از اخترشناسان در دانشگاه تورنتو در کانادا با مشاهده دو منطقه تابش پیرامون ِ تپ اختر PSR B1957+20 یکی از با کیفیت‌ترین مشاهدات در تاریخ اخترشناسی را انجام دادند. این جرم که به اصطلاح «تپ اختر بیوه سیاه» نام دارد، در صورت فلکی پیکان واقع شده و تقریبا 6500 سال نوری با زمین فاصله دارد.

به گزارش بیگ بنگ، تپ اختر میلی‌ ثانیه‌ای PSR B1957+20 برای اولین‌بار توسط اخترشناسان دانشگاه پرینستون در سال 1988 کشف شد. دورۀ تناوب چرخشی این تپ اختر با کوتوله قهوه‌ای همراه خود حدود 9.2 ساعت می باشد. نظریه رایج شکل‌گیری تپ اخترها این است که آنها در ابتدا به صورت تپ اخترهایی با دوره‌های طولانی‌تر هستند اما از طریق برافزایش ماده، چرخش‌شان سریع‌تر می شود. آنها در واقع ستاره‌های نوترونی چرخانی هستند که انرژی را از قطب‌های مغناطیسی‌شان ساطع می کنند. تپ اختر بیوه سیاه با کِش رفتن ماده از ستاره همدم خود در هر ثانیه صدها بار به دور خود می چرخد. بادهای تپ اختر، ستاره همدم را از جرم تهی می کند تا سرانجام جرمش به چند صدم جرم خورشید برسد.

 «رابرت ماینوف» نویسنده و محقق ارشد از موسسه اخترشناسی و اخترفیزیک دانلپ دانشگاه تورنتو و همکارانش گفت: « PSR B1957+20 یک ستاره نوترونی است که با سرعتی بیش از 600 بار در ثانیه می چرخد. با چرخش ستاره، پرتوهای تابش را از دو نقطه داغ در قسمت سطح گسیل می کند. مناطق تابش شدیدی که در مشاهدات شناسایی شده است، بی‌ارتباط با این پرتوها نیستند. ستاره کوتوله قهوه‌ای تقریبا یک سوم قطر خورشید بوده و حدودا 1.2 میلیون مایل با تپ اختر فاصله دارد. این ستاره به تپ اختر قفل شده و یک طرف آن همواره در روبروی جفت تپنده قرار دارد؛ دقیقا شرایطی که بین ماه و زمین وجود دارد.»

محققان افزودند: «تابش شدید ناشی از تپ اختر باعث می شود دمای یک طرف ستاره کوتوله نسبتا سرد به 6000 درجه سلسیوس افزایش پیدا کند. انفجار گرمایی ناشی از تپ اختر می تواند مرگ ستارۀ مجاور را در پی داشته باشد. تپ اخترهای موجود در این نوع منظومه‌های دوتایی، “تپ اخترهای پنجره سیاه” نامیده می شوند. نام مردم پسند بیوه سیاه که برای چنین تپ اخترهایی برگزیده شده، در اصل به عنکبوت ماده‌ای اشاره دارد که پس از آمیزش جنسی شریکش را می خورد. بادهای پرانرژی این تپ اختر همدمش را حرارت داده و منبسط می کند؛ ماده را از سطحش جاروب می کند ولی ستارۀ همدمش را تبخیر می کند.»

گاز مانند یک عینک بزرگنمایی کننده که در روبروی تپ اختر قرار دارد، عمل می کند. رابرت ماینوف اظهار داشت: «ما اساسا از طریق یک ذره‌بین درشت‌نما به این تپ اختر نگاه می کنیم و این اجازه را داریم تا بطور متناوب آن دو منطقه را به طور جداگانه مشاهده کنیم.» نتایج این تیم اخترشناسی می تواند سرنخی برای ماهیت ِ پدیده‌های اسرارآمیزی به نام «انفجارهای رادیویی سریع» باشد. آقای ماینوف در پایان گفت: «بسیاری از ویژگی‌های مشاهده شده انفجارهای رادیویی سریع در صورتی می تواند توضیح داده شود که با لنزهای پلاسما بزرگنمایی شوند. ویژگی‌های پالس‌های بزرگنمایی شده که ما در مطالعه خود انتخاب کردیم، شباهت قابل توجهی با انفجارهای حاصل از پدیده‌های مذکور دارد. پس شاید انفجارهای رادیویی سریع نیز با پلاسمای موجود در کهکشان میزبان خود بزرگنمایی شوند.» جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله معتبر Nature منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sci-news.com