بیگ بنگ: ناسا سال گذشته فضاپیمای دارت را به یک سیارک کوبید تا ببیند مدار آن تغییر می‌کند یا خیر. اکنون دانشمندان «دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس» با بررسی سنگ‌های جدا شده از قمر «دیمورفوس» به این نتیجه رسیدند که، هر یک از این سنگ‌ها به اندازۀ بمب اتمی هیروشیما قدرت تخریب دارند.

به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، اولین ماموریت دفاع سیاره‌ای ناسا در سال گذشته، به ‌طور تصادفی تعداد زیادی از سنگ‌های فضایی را از قمر دیمورفوس جدا و در فضا معلق کرد که به اندازه انفجار هیروشیما مرگبار تخمین زده شده‌اند. دانشمندان «دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس»(UCLA) در پژوهش ماه گذشته خود، ۳۷ سنگ به اندازۀ 5 تا 6 متر را شناسایی کردند که پس از برخورد فضاپیمای دارت به قمر «دیمورفوس»(Dimorphos) از سطح آن جدا شدند.

این ماموریت که به عنوان «آزمایش تغییر جهت سیارک دوگانه» یا «دارت»(DART) شناخته می‌شود، با این هدف انجام شد که در صورت حرکت کردن یک سیارک به سمت زمین و احتمال برخورد، آن را از مدار خود خارج کند.

ناسا دارت را در سال ۲۰۲۲ پرتاب کرد تا دیمورفوس را که به دور سیارک «دیدیموس»(Didymos) می‌چرخید، از مدار آن خارج کند. در ۲۶ سپتامبر، فضاپیمای دارت با سرعت 24 هزار کیلومتر در ساعت به سمت دیمورفوس اوج گرفت و مدار آن از ۱۱ ساعت و ۵۵ دقیقه به ۱۱ ساعت و ۲۳ دقیقه پس از برخورد رسید.

برخورد دارت موفقیت‌آمیز بود و دوره مداری دیمورفوس را در اطراف دیدیموس تغییر داد. این اولین آزمایش دفاع سیاره‌ای بود که در فاصله ۱۱.۳ میلیون کیلومتری از زمین انجام شد و بیش از ۱۰۰۰ تن ماده را در فضا پخش کرد. ماموریت دارت که در نهایت موفقیت‌آمیز بود، اکنون به عنوان راهی برای محافظت از سیاره ما در برابر برخورد فاجعه‌بار یک سیارک معرفی می‌شود. اگرچه آزمایش، موفقیت‌آمیز بود اما پیامدهای ناخواسته‌ای به همراه داشت. این گروه پژوهشی در یک بیانیه مطبوعاتی جدید گفتند: «سنگ‌های کوچکتر که در فضا پراکنده می‌شوند، می‌توانند مشکلات خود را ایجاد کنند.»

به گفته این گروه پژوهشی، حتی اگر یک سنگ به اندازه 5 متر با زمین برخورد کند، به اندازۀ بمب اتمی که در جریان جنگ جهانی دوم روی هیروشیما پرتاب شد، انرژی خواهد داشت. این گروه پژوهشی، سنگ‌های فضایی را به اَبَرترکش‌هایی تشبیه کردند که با سرعت 21 هزار کیلومتر در ساعت در فضا پرواز می‌کنند.

همچنین به گفته محققان تخمین زده می‌شود حداقل یک میلیون کیلوگرم و حداکثر ۱۰ میلیون کیلوگرم خرده سنگ فضایی در نتیجه برخورد به وجود آمده است. با توجه به اینکه اینکه حجم سیارک حدود ۵ میلیارد کیلوگرم است، این صخره فقط ۰.۲ درصد از مواد خود را از دست داده است.

اگرچه هیچ کدام از این سنگ‌ها در مسیر برخورد با زمین نیستند اما دانشمندان نگران هستند که طوفان سنگی ناشی از انحراف سیارک بتواند با همان سرعتی که سیارک در حال حرکت بوده است، به سیاره ما برخورد کند و آسیب‌های بزرگی را به همراه داشته باشد.

«دیوید جویت» ستاره‌شناس دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس و سرپرست این پروژه گفت: از آنجا که سنگ‌های بزرگ اساسا سرعت سیارک مورد نظر را دارند، می‌توانند آسیب ناشی از آن را نیز به همراه داشته باشند. جویت خاطرنشان کرد که با توجه به سرعت بالای یک برخورد معمولی، اگر یک سنگ 5 متری با زمین برخورد ‌کند، به اندازه بمب اتم پرتاب‌شده روی هیروشیما انرژی خواهد داشت.

دیمورفوس هرگز تهدیدی برای زمین نبود اما توسط ناسا به عنوان هدف آزمایشی انتخاب شد زیرا شش میلیون مایل از سیاره ما فاصله دارد. این قمر به اندازه‌ای نزدیک بود که مورد توجه باشد اما به اندازه‌ای هم دور بود که پیامدهای ناخواسته ذکرشده در پژوهش دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس را نداشته باشد.

این گروه پژوهشی با تجزیه‌وتحلیل تصاویر «تلسکوپ فضایی هابل» ناسا در دسامبر ۲۰۲۲ دریافتند که ۳۷ سنگ از سطح دیمورفوس جدا شده‌اند. این پژوهش که در Astrophysical Journal Letters منتشر شده، نشان می‌دهد که سنگ‌ها احتمالا در اثر ضربه از سطح قمر جدا شده‌اند.

عکسی که تنها دو ثانیه پیش از برخورد دارت از نمای نزدیک گرفته شده است، تعداد مشابهی از سنگ‌ها را روی سطح دیمورفوس نشان می‌دهد که با اندازه‌ها و شکل‌های مشابه در عکس تلسکوپ فضایی هابل مطابقت دارند. سنگ‌هایی که دانشمندان آنها را مطالعه کردند، از کم‌نورترین اجرام دیده‌شده در منظومه شمسی هستند که به لطف تلسکوپ قوی هابل، با جزئیات مشاهده شدند.

جویت گفت: اگر سنگ‌ها را در رصدهای آتی هابل دنبال کنیم، ممکن است داده‌های کافی را برای تعیین کردن مسیر دقیق آنها به دست بیاوریم. سپس خواهیم دید که آنها در کدام جهت از روی سطح پرتاب شده‌اند و نحوۀ پرتاب آنها را به صورت دقیق مشخص خواهیم کرد. این گروه پژوهشی باور دارند که سنگ‌ها از محل برخورد به بیرون پرتاب شده‌اند یا با موج شوک از روی سطح پرتاب شده‌اند.

جویت و همکارانش از هابل برای ردیابی تغییرات دیمورفوس در حین و پس از برخورد دارت با آن استفاده کرده‌اند، اما یک ماموریت دیگر نگاه دقیق‌تری خواهد داشت. ماموریت «آژانس فضایی اروپا» موسوم به «هرا»(Hera) قرار است در سال ۲۰۲۴ پرتاب شود. انتظار می‌رود این فضاپیما به همراه دو کیوب‌ست در اواخر سال ۲۰۲۶ به سامانه سیارکی برسد. هرا هر دو سیارک را مطالعه می‌کند، به ارزیابی خواص فیزیکی دیمورفوس می‌پردازد و دهانه برخوردی دارت را با هدف ایجاد یک راهبرد دفاعی مؤثر مورد بررسی قرار می‌دهد.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع: NASA , dailymail.co.uk