بیگ بنگ: میان پدیده‌های نجومی سال و از میان قریب به 60 بارش شهابی مختلف، شهاب‌بارانی که در نیمه دوم مرداد به اوج می‌رسد از معروف‌ترین‌هاست؛ بارش شهابی که در جریان آن ناظر زمینی این طور احساس می‌کند که شهاب‌ها از جایی در آسمان در صورت فلکی بِرساوُش همچون تیری در آسمان رها می‌شوند و امتداد همه آنها به محلی به نام کانون بارش در این صورت فلکی می‌رسد.

امشب و البته در شرایطی بهتر در فردا شب چنانچه به منطقه‌ای دور از شهر و آلودگی‌های نوری و غباری بروید تا بتوانید شاهد آسمانی تاریک باشید، در این صورت از ابتدای شب می‌توانید شاهد درخشش شهاب‌های پرنوری در آسمان شب باشید، بویژه پس از غروب ماه در بامداد و با تاریکی بیشتر آسمان بخت بیشتری برای دیدن شهاب‌های متعدد و پر نور خواهید داشت.

براساس گزارش سازمان بین‌المللی شهاب (IMO) پیش‌بینی می‌شود اوج بارش شهابی برساوشی به وقت ایران فردا جمعه 22 مرداد از ساعت 17 و 30 دقیقه تا20:00 رخ دهد که در این زمان خورشید در کشور ما هنوز غروب نکرده و روز است. پس از غروب نیز به علت حضور هلال ماه شب دهم و غروب دیرهنگام آن در ساعاتی پس از بامداد، بیشترین بخت برای تماشای درخشش شهاب‌ها در آسمان ایران را به ساعات بامدادی جمعه 22 و شنبه 23 مرداد موکول کرده است. در این زمان با طلوع صورت فلکی برساوش از افق شمال شرق و اوج گرفتن کانون بارش شهابی، بخت بالایی برای دیدار با شهاب‌های درخشان و پرسرعت برساوشی در آسمان شب خواهیم داشت که به نظر می‌رسد تعداد آنها در بهترین شرایط به حدود 150 تا 200 شهاب در ساعت (ZHR) برسد.

شهاب‌هایی که در قالب بارش‌های شهابی در برخی شب‌ها در آسمان شب با تعداد بیشتری مشاهده می‌شوند، ذرات جدا شده در ابعاد دانه‌های ریگ از دنباله‌دارهای در حال گردش به دور خورشید هستند که با مدار گردش زمین به دور خورشید در طول سال برخورد می‌کنند. اصطکاک حاصل از برخورد این ذرات با جو متراکم زمین و یونیزه شدن اتم‌های جو و سوختن ذره اولیه بر اثر گرمای حاصل از این اصطکاک موجب پدیدار شدن شهاب‌ها در آسمان شب می‌شود. از آنجا که توده ذرات به جا مانده از مسیر دنباله‌دار سوییفت-تاتل با سرعت و جهتی یکسان در حال گردش به دور خورشید هستند، با زاویه‌ و سرعتی مشابه به جو زمین برخورد می‌کنند و از این رو به نظر می‌رسد از محل بخصوصی در آسمان پدیدار می‌شوند. گفتنی است سرعت ذرات غباری سازنده شهاب‌های بارش برساوشی هنگام برخورد به جو زمین حدود 56 کیلومتر بر ثانیه است و این ظهور برق درخشان آنها در ارتفاع 70 تا صد کیلومتری سطح زمین رخ می‌دهد.

مطابق رویه معمول در سال‌های اخیر، امشب و فردا شب علاقه‌مندان پرشماری در گوشه گوشه ایران در قالب گروه‌های چند نفره خانوادگی یا گروه‌های بزرگ‌تر تیمی با وسایل نقلیه گوناگون خود را به مناطق روستایی کویری و کوهستانی بهره‌مند از آسمان تاریک می‌رسانند تا بتوانند بخت رصد و عکاسی از شهاب‌های برساوشی را داشته باشند. چنانچه شما هم سودای چنین سفری را در سر دارید، لازم است در انتخاب رصدگاه خود بیش از هر چیز به مقوله امنیت توجه کنید و برای رسیدن به منطقه‌ای تاریک و دور از شهر حتی‌الامکان مناطق امن شناخته شده در اطراف روستاها را با راهنمایی ساکنان محلی و پرس‌ و جو از نیروی انتظامی پیدا کنید. بعلاوه توصیه می‌کنیم برای سفر حتما در قالب گروهی با تعداد نفرات بیشتر از پنج نفر اردوی شبانه خود را زیر آسمان شب در مناطق بکر طبیعی تشکیل دهید.

کاظم کوکرم/ جام جم

سایت علمی بیگ بنگ / منابع بیشتر: CNN , telegraph.co.uk  , vox.com