بیگ بنگ: جهان به اندازۀ غیرقابل تصوری بزرگ است و تصور می‌شود که این جهان بزرگ با طیف متنوعی از حیات آکنده باشد. پس پرسشی ایجاد می شود که این حیات بیگانه کجاست؟

به گزارش بیگ بنگ، این همان چیزی است که پارادوکس فرمی نامیده می‌شود: ناهماهنگی علمی مبهمی که با وجود میلیاردها ستاره در کهکشان راه شیری، ما هرگز نشانه‌ای از تمدن بیگانۀ پیشرفته را نیافته‌ایم و سوالی که پیش می آید این است که چرا ما با آنها برخوردی نداشتیم؟ این سوال مناسبی است که دانشمندان و متفکران از ده‌ها سال پیش برای پاسخ دادن به آن گرد هم جمع شده‌اند.

برخی معتقدند که بیگانگان ممکن است در خواب باشند، یا چیز مرموزی مانع از فرگشت آنها شده باشد. یا شاید آنها فقط نمی‌خواهند کاری با ما داشته باشند. بتازگی الکساندر بریزین، فیزیکدان نظریه‌پرداز دانشگاه ملی تحقیقات فناوری الکترونیک روسیه(MIET)، توضیحاتی را در رابطه با اینکه چرا ما به ظاهر در کیهان تنها هستیم ارائه داده است. او از راه حل هر که زودتر برسد دیرتر منقرض می‌شود موجود در پارادوکس فرمی استفاده کرده است.

بریزین، در مقاله خود نوشته، این پارادوکس یک راه حل جزئی دارد که به هیچ پیشنهاد بحث برانگیزی نیاز ندارد، اما ممکن است پذیرش آن دشوار باشد چرا که این راه حل آیندۀ بشریت را بسیار بدتر از انقراض میداند. بریزین در این خصوص می‌گوید، مشکل برخی از راه حل‌های پیشنهاد شده توسط پارادوکس فرمی این است که حیات بیگانه را بیش از حد محدود می‌داند. در واقع ماهیت خاص ِ تمدن‌هایی که ناشی از سطوح بین ستاره‌ای هستند، نباید مهم باشد.

وی افزود: آنها ممکن است موجوداتی بیولوژیکی درست مانند خودمان باشند، اما با هوش مصنوعی طغیانگر! که در برابر سازندۀ خود قیام نمودند یا ذهن‌های گسترده‌ای در مقیاس سیاره‌ای مانند آنچه که توسط استانیسلاو لم در داستان سولاریس توصیف شده باشند، البته هنوز در چنین دامنۀ وسیعی نیز، هیچ شواهدی از این موارد در کیهان رصد نشده است. اما برای مقابله با پارادوکس فرمی، بریزین می‌گوید تنها پارامتری که ما باید به آن رسیدگی کنیم – از نظر تعریف حیات در خارج از زمین – آستانه فیزیکی است که می‌توان آن را مشاهده کرد.

بریزین توضیح داد: «تنها متغیری که می‌توانیم بطور عینی اندازه‌گیری کنیم احتمال حیات در فضای خارج از سطح زمین در محدوده خاصی که از سطح زمین قابل تشخیص است می باشد. برای سادگی اجازه دهید آن را پارامتر A بنامیم.» اگر یک تمدن بیگانه به نحوی به پارامتر A برسد – چه از طریق توسعه سفرهای میان ستاره‌ای، برقراری ارتباط در فضا و یا به هر وسیلۀ دیگری – ممکن است بتوان وجود آنها را احساس نمود، اما این به ما در حل پارادوکس کمکی نمی‌کند. راه حل ِ  هر که زودتر برسد دیرتر منقرض می‌شود بریزین، یک سناریوی ترسناک است.

چه اتفاقی می افتد اگر نخستین حیاتی که به قابلیت سفر میان ستاره‌ای دست می‌یابد، تمام رقبای خود را برای گسترش تمدن خود نابود کند؟ همانطور که بریزین توضیح می‌دهد، این امر لزوما به این معنی نیست که تمدن ِ فوق پیشرفتۀ فرازمینی بطور آگاهانه ساختارهای زنده را از بین می‌برد – اما شاید آنها هرگز متوجه نشوند که ما را نابود کرده‌اند. درست مانند اینکه یک کارگر ساختمانی،  یک لانۀ مورچه را برای ساخت خانه‌ای بزرگ نابود می‌کند چرا که از وجود آن هیچگونه اطلاعی ندارد. بنابراین آیا بریزین تصور می کند که ما همان مورچه‌ها هستیم و به این دلیل هرگز با موجودات فرا زمینی مواجه نشده‌ایم که در ذهن کوچک ما هرگز نمی‌گنجد که توسط چنین تشکیلات عظیم فوق قدرتمندی نابود شویم؟

نه در واقع بریزین معتقد است که این ویرانگران قدرتمند بسیاری از تمدن‌هایی که ما مدام به دنبال کشف آنها هستیم را نابود کرده‌اند. اگر فرض کنیم که فرضیه او درست باشد پس آیندۀ بشریت چه خواهد شد؟ تنها توضیح ستودنی، اصل پیدایش زمین است. چرا که به احتمال زیاد ما اولین کسی هستیم که در مرحله [میان ستاره‌ای] وارد می شویم و احتمالا آخرین نیز خواهیم بود. او در ادامه سخنانش باز هم به این نکته اشاره کرد که نیازی نیست که این تخریب عظیم به صورت آگاهانه و از پیش طراحی شده باشد بلکه فقط این سیستم کاملا نامحدود و بسیار بزرگتر از آن چیزی است که بتواند توسط ما کنترل شود.

یکی از مثال‌هایی که بریزین در این خصوص مطرح می‌کند نظام سرمایه‌داری بازار آزاد، و دیگری خطرات هوش مصنوعی(AI) است که هم اکنون نیز بسیار افسار گسیخته شده‌اند. یک هوش مصنوعی سرکش می‌تواند به طور بالقوه تمام ابر خوشه‌ها را با کپی‌های خود پر کند، و تمام منظومه‌های خورشیدی را به یک ابر رایانه تبدیل نماید، و هیچ کسی هم نمی‌تواند سوال کند که چرا هوش مصنوعی این کار را انجام داده است.

تئوری بریزین یک چشم‌انداز بسیار وحشتناک نسبت به پارادوکس فرمی است – در واقع اساسا ممکن است ما برنده یک مسابقه کشنده باشیم که حتی از وجودش هم اطلاعی نداریم؛ حتی برزین اعتراف می‌کند که امیدوار است او در مورد این امر اشتباه کرده باشد و البته بسیاری از دانشمندان دیگر در مورد وجود حیات پیشرفتۀ بیگانه بسیار خوشبین‌تر از بریزین هستند.

ترجمه: سهیلا دوست پژوه/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com