بیگ بنگ: ستاره شناسان برای نخستین بار با استفاده از آرایه ی تلسکوپی آتاکاما مولکول های پیچیده ی آلی -عناصر سازنده حیات- را در یک قرص پیش‌سیاره ای پیرامون یک ستاره ی جوان مشاهده کردند. این کشف تاکید دوباره ایست بر این که شرایطی که به پیدایش زمین و خورشید انجامیده شرایط یگانه و منحصر به فردی در کیهان نبوده و نیست.

تصویری هنری از قرص پیش‌سیاره ای پیرامون ستاره ی جوان MWC ۴۸۰
تصویری هنری از قرص پیش‌سیاره ای پیرامون ستاره ی جوان MWC ۴۸۰

به گزارش بیگ بنگ، مشاهدات تازه نشان می دهند که قرص پیش‌سیاره ای پیرامون ستاره ی جوانی به نام MWC ۴۸۰ مقدار فراوانی متیل سیانید (استونیتریل، CH3CN) که یک مولکول پیچیده بر پایه ی کربن است را در بر دارد. مقدار متیل سیانید پیرامون MWC ۴۸۰ به اندازه ای است که با آن می توان همه ی اقیانوس های زمین را پر کرد. این مولکول هم خودش و هم خانواده ی ساده تَرَش، هیدروژن سیانید (HCN)، در حاشیه های بیرونیِ قرص تازه شکل گرفته ی این ستاره یافته شده اند.

کارین اوبرگ، محققی از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین در کمبریج ماساچوست آمریکا، و نویسنده ی اصلی این پژوهش گفت: «بررسی های انجام شده روی دنباله دارها و سیارک ها نشان می دهد سحابی خورشیدی که خورشید و سیاره ها را در دل خود پروراند، سرشار از آب و ساختارهای آلی پیچیده بود. ما اکنون به شواهد بیشتری دست یافته ایم در این باره که همین شیمی در هر جای دیگر کیهان نیز وجود دارد، در مناطقی که می توانند سامانه های ستاره ای نه چندان متفاوت با سامانه ی ما بسازند.» اوبرگ در ادامه می افزاید که مورد MWC ۴۸۰ به فریبندگی ویژه ای دارد، زیرا مولکول هایی که در آن یافته شده را با همین غلظت در دنباله دارهای سامانه ی خورشیدی هم یافته ایم.»

ستاره ی MWC ۴۸۰ که جرمش به حدود دو برابر جرم خورشید می رسد، با ۴۵۵ سال نوری فاصله از زمین، در منطقه ی ستاره زای صورت فلکی گاو (ثور) جای دارد، این ستاره تنها نیم میلیون سال سن دارد، در حالی که خورشید ما بیش از چهار میلیارد سال از عمرش می گذرد. قرص مواد پیرامون آن در نخستین گام های شکل گیری به سر می برد، یعنی تازه از دل سحابی سرد و تاریک گاز و غباری که در آن چگالیده شده بود بیرون آمده است. در ویدیوی زیر، برداشتی هنری از همین قرص پیش‌سیاره ای را می بینید.

اخترشناسان چندیست که دریافته اند ابرهای سرد و تاریک میان‌ ستاره ای کارخانه هایی بسیار کارآمد برای ساخت مولکول های آلی پیچیده هستند- از جمله گروهی از مولکول ها که به نام سیانید شناخته می شوند. سیانیدها، و به ویژه متیل سیانید، از این رو مهمند که دارای پیوندهای کربننیتروژن هستند، پیوندهایی که نیاز اصلی برای ساخت اسید آمینه ها، بنیان پروتئین ها و اجزای ساختمانی زندگی به شمار می آیند. تا امروز این نکته نامشخص مانده که آیا این مولکول های آلی پیچیده به طور معمول در محیط پرانرژی یک سامانه ی ستاره ای نوساز که در آن، امواج ضربه ای و پرتوهای شدید به سادگی پیوندهای شیمیایی را می شکنند، دوام می آورند یا نه.
اکنون ستاره شناسان به کمک مجموعه تلسکوپ آلما می توانند از روی تازه ترین مشاهدات ببینند که این مولکول ها نه تنها زنده می مانند، بلکه رشد کرده و شکوفا هم می شوند. نکته ی مهم اینجاست که مولکول هایی که آلما شناسایی کرده بسیار فراوان تر از چیزیست که در ابرهای میان‌ ستاره ای یافته می شوند. این نشان می دهد که قرص های پیش‌سیاره ای در روند ساخت مولکول های پیچیده ی آلی بسیار کارآمد بوده و نیز می توانند آن ها را در بازه های زمانی به نسبت کوتاه پدید آورند. به باور اخترشناسان همچنان که این سامانه به رشدش ادامه می دهد، به احتمال بسیار مولکول های آلی خود را در دل دنباله دارها و اجرام یخی‌اش پنهان کرده و آن ها را به گونه ای امن به محیط هایی بسیار زاینده تر خواهد رساند.

اوبرگ در پایان می گوید: «ما از روی بررسی فراسیاره ها دریافته ایم که سامانه ی خورشیدی از دید شمار سیاره ها و فراوانی آب، سامانه ی یگانه ای نیست. اکنون دیگر می دانیم که از نظر شیمی آلی هم یگانه نیست. یک بار دیگر به ما گوشزد شد که مورد ویژه ای نیستیم. از دیدگاه یک موجود زنده، این خبر خوبی است.» این دستاورد در شماره ی ۹ آوریل ۲۰۱۵ نشریه ی نیچر منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: ESO , برگردان:۱star-7skies

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

3 دیدگاه

  1. زمین بهترین جایگاه برای زیستن است البته زیستن از نوعی که ما داریم به نظر من صدها شرایط زیستی می توان پیدا کرد که شاید برای بعضی موجودات به ترین شرایط زیستی باشد و میان آن موجودات هم به احتمال زیاد صدها گونه مختلف جهش یافته مثل انسانها وجود دارند که با هوش باشند

  2. ممکن است حیات در خیلی از سیارات دیگر هم موجود باشد اما لزوما نه با اکسیژن همانگونه که در زمین هم باکتریهایی را سراغ داریم که در گوگرد زندگی می کنند و …

  3. تا جایی که ما میدانیم هر موجود زنده ای باید توانایی انتقال صفات خود به نسل بعد را داشته باشد یا همان تولید مثل.
    اساس تولید مثل هم دی ان ای میباشد. دی ان ای به شدت ساختار اسیب پذیری دارد و در دل فضا فکر نکنم پایدار باشد، منظورم این هست که اگر حیاتی باشد احتمالا روی یک سیاره غیر گازی باید ایجاد شود.هرچند حیات بدون مولکول اب هم امکان دارد، ولی ساده ترین شکل حیات که با ترکیب همین چند عنصر موجود در جهان امکان پذیر هست را ما داریم.