بیگ بنگ: در نواحی سرد و دورافتاده‌ی منظومه شمسی، بسیار دورتر از پلوتو، اخترشناسان به‌تازگی جرمی را شناسایی کردند که احتمالاً یک سیاره کوتوله جدید است.
به گزارش بیگ بنگ، این جرم فضایی که ۲۰۱۷ OF201 نام دارد، احتمالا ۷۰۰ کیلومتر قطر دارد؛ اندازه‌ای که برای قرار گرفتن در رده‌ی سیارات کوتوله کفایت می‌کند. اما آنچه این جرم را خاص‌تر می‌کند، مدار غیرعادی و کشیده‌اش است؛ مداری که احتمال وجود سیاره‌ای بزرگ و ناشناخته در دوردست‌های منظومه شمسی – موسوم به سیاره نهم – را زیر سؤال می‌برد.
دکتر “سیهاو چنگ”، اخترفیزیک‌دان از مؤسسه مطالعات پیشرفته در پرینستون، نیوجرسی می‌گوید: «نقطه اوج مدار این جرم آسمانی، یعنی دورترین فاصله آن از خورشید بیش از ۱۶۰۰ برابر فاصلۀ مدار زمین از خورشید است. نزدیک‌ترین فاصلۀ آن هم حدود ۴۴.۵ برابر فاصله زمین تا خورشید است که مشابه مدار پلوتو است.»
چنگ و همکارانش در حال اجرای پروژه‌ای برای شناسایی و مطالعه اجرام فرا نپتونی(TNOs) هستند – سنگ‌ها و توده‌های یخی که در فاصله‌هایی دورتر از مدار نپتون (حدود ۳۰ واحد نجومی) به دور خورشید می‌چرخند. یافتن این اجرام بسیار دشوار است؛ چون اندازه‌شان کوچک است، در آن فاصله‌ها بسیار سردند و نور بسیار اندکی بازتاب می‌دهند.
اما در سالیان اخیر، ابزارهای رصدی قدرتمندتری مانند دوربین میراث انرژی تاریک(DECaLS) و تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی(CFHT) پا به میدان گذاشته‌اند. جرم فضایی ۲۰۱۷ OF201 در داده‌های آرشیوی همین ابزارها، بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸، در مجموع ۱۹ بار رصد شده بود. این تعداد مشاهده به محققان کمک کرد تا با دقت بالایی مدار این جرم را مشخص کنند.
این جرم ابتدا در فاصله ۹۰.۵ واحد نجومی (دو برابر فاصله پلوتو) از خورشید شناسایی شد. مدار آن یک بیضی شدیداً کشیده است که آن را تا فاصله‌ای به اندازه ۱۶۰۰ واحد نجومی – یعنی درون ابر اورت – می‌برد. این ابر، انبوهی از صخره‌ها و توده‌های یخی است که منظومه شمسی را در مرزهای دوردستش احاطه کرده است.
یکبار گردش کامل این جرم به دور خورشید، حدود ۲۵ هزار سال طول می‌کشد. منشأ چنین مدار عجیبی مشخص نیست؛ شاید برخورد گرانشی با جرمی بزرگ آن را به این مسیر انداخته، یا شاید در گذر زمان، مدارش به‌تدریج تغییر کرده است.
یکی از مهم‌ترین نکات این کشف، تاثیر آن بر نظریه وجود «سیاره نهم» است. پیش‌تر، مدارهای مشابهی در چند جرم فرا-نپتونی مشاهده شده بود که برخی اخترشناسان آن را نشانه‌ای از وجود سیاره‌ای عظیم در نواحی دوردست منظومه شمسی می‌دانستند.
اما چنگ و همکارانش شبیه‌سازی‌هایی انجام دادند که نشان می‌دهد مدار ۲۰۱۷ OF201 در نبود سیاره نهم، پایدار و بلندمدت است. اما اگر سیارۀ نهم وجود داشته باشد، تعامل گرانشی‌اش با نپتون باعث می‌شود این جرم در کمتر از ۱۰۰ میلیون سال از منظومه شمسی بیرون رانده شود. به گفته پژوهشگران، این یکی از قوی‌ترین شواهدی است که «مخالف وجود سیاره نهم» است.
نکته جالب دیگر این است که ۲۰۱۷ OF201 فقط در یک درصد از مدارش آن‌قدر به زمین نزدیک می‌شود که قابل مشاهده باشد. بنابراین، وجود تنها همین یک جرم نشان می‌دهد که احتمالاً صدها جرم مشابه دیگر با اندازه و مدارهای مشابه در این نواحی دوردست وجود دارند که تاکنون نتوانسته‌ایم آن‌ها را مشاهده کنیم.
“چنگ” می‌گوید: «حتی با وجود اینکه امروز می‌توانیم به اعماق کیهان نگاه کنیم، هنوز چیزهای زیادی در مورد خود منظومه شمسی باقی مانده که باید کشف شوند.» جزئیات بیشتر این پژوهش در وبسایت arXiv منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: sciencealert.com
لینک کوتاه نوشته : https://bigbangpage.com/?p=108979
(۹ نفر , میانگین : ۴,۷۸ از ۵)
