بیگ بنگ: بر اساس نظریه نسبیت عام اینشتین هنگامی که یک پرتو نور از نزدیک یک شی پرجرم می‌گذرد به دلیل گرانش آن، فوتون‌هایش به سمت جرم کشیده شده و از مسیر اصلی خود منحرف می‌شوند. این پدیده که با نام همگرایی گرانشی شناخته می‌شود با اتفاقی که برای پرتو‌های نور در هنگام رد شدن از عدسی قابل مقایسه است و همچون یک ذره‌بین عمل می‌کند. بنابراین اندازه و شدت تصویر جرم تغییر می‌کند.

به گزارش بیگ بنگ، تیمی از دانشمندان مرکز اخترفیزیک جزایر قناری(IAC) به رهبری آناستاسیو دیاز سانچز از دانشگاه پلی تکنیک کارتاگنا با استفاده از این اثر یک کهکشان بسیار دور که 10 میلیارد سال نوری از ما فاصله داشته و هزار برابر درخشان‌تر از کهکشان راه شیری می‌باشد را رصد کرده‌اند. این کهکشان، درخشانترین کهکشان در میان کهکشان‌های زیرمیلیمتری است. این نوع کهکشان‌ها تابش‌های مادون قرمز بسیار قوی دارند. دانشمندان برای اندازه‌گیری آن از تلسکوپ بزرگ جزایر قناری در رصدخانه‌ی صخره بچه‌ها استفاده کرده‌اند.

سانچز نویسنده‌ی اول این مقاله می‌گوید: « با تشکر از اثر همگرایی گرانشی، خوشه‌ای از کهکشان‌ها که بین ما و منبع نور قرار گرفته‌اند همچون یک تلسکوپ عمل می‌کنند بنابراین این کهکشان 11 برابر بزرگتر و درخشان‌تر از حالت واقعی و در چندین تصویر بر روی کمانی به مرکز چگال‌ترین قسمت کهکشان دیده می شود که با نام “حلقه‌ی اینشتین” معروف است. مزایای این نوع بزرگنمایی در این است که ویژگی‌های طیفی نور را به هم نمی‌ریزد و به همین دلیل اجرام بسیار دور را می‌توان همچون اجرام نزدیک مطالعه کرد.»

برای یافتن این کهکشان که خبر کشف آن اخیرا اعلام شد، جست‌وجویی در کل آسمان انجام شده و با داده‌های ماهواره‌ی وایز ناسا و ماهواره‌ی پلانک آژانس فضایی اروپا، ترکیب شد تا درخشانترین کهکشان زیرمیلیمتری شناسایی شود. نور این کهکشان توسط خوشه‌ی کهکشانی نزدیکتری که همچون لنز عمل می‌کرد تشدید شده و تصویری ایجاد کرد که بسیار بزرگتر از آنچه است که باید باشد. دانشمندان با کمک همگرایی گرانشی و تلسکوپ بزرگ جزایر قناری موفق شدند ماهیت ویژگی‌های این کهکشان را شناسایی کنند.

شکل‌گیری ستارگان در سرعت بالا

این کهکشان به سبب نرخ بالای شکل‌گیری ستارگان قابل توجه است. نرخ شکل‌گیری ستاره در این کهکشان برابر با 1000 جرم خورشیدی در سال است که دو برابر نرخ شکل‌گیری ستاره در کهکشان راه شیری است. سوزانا ایگلسیاس گروث که متخصص اخترفیزیک و نویسنده‌ی همکار مقاله است، گفت: « این نوع از کهکشان‌ها از قدرتمندترین نواحی شکل‌گیری ستارگان در جهان می‌باشند. قدم بعدی مطالعه و بررسی محتوای مولکولی آنان است.»

نور این کهکشان به دلیل اثر همگرایی گرانشی تشدید شده و عکس‌های چندگانه از آن این امکان را فراهم کرده که ویژگی‌های داخلی آن را بررسی کنیم که در غیر این حالت و برای کهکشان‌هایی با این فاصله غیر ممکن است. هلموت دانباور که از گروه اکتشاف کهکشان می‌گوید: « در آینده قادر خواهیم بود تا مطالعات دقیق‌تری از شکل‌گیری ستارگان این کهکشان را با استفاده از آرایه‌ی گسترده‌ی شمالی فرانسه(NOEMA/IRAM) و آرایه‌ی میلیمتری بزرگ آتاکاما- آلما(ALMA) در شیلی انجام دهیم.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.

ترجمه: معصومه رحیمی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencedaily.com