بیگ بنگ: بشر برای چندین دهه به دنبال نشانه‌های حیات فرازمینی(ET) بوده است. ما به دقت به سیگنال‌های رادیویی عجیب گوش فرا دادیم، به دنبال اثراتی از تغییر سطحی ستارگان بودیم و صخره‌های روی سیارۀ مریخ را حفاری کردیم. اما افسوس که تاکنون هیچ چیزی پیدا نکردیم. تا جاییکه می‌دانیم ما تنهاییم. اما شاید در جاهای اشتباهی مشغول جستجو بودیم!

به گزارش بیگ بنگ، می‌دانیم که حیات می‌تواند در اطراف ستارگانی مثل خورشید، شکل بگیرد و می‌دانیم که ستارگانی مثل خورشید در پایان عمرشان به «کوتوله‌ سفید» تبدیل می‌شوند (ستاره‌های کوچک و متراکمی که بقایای هستۀ ستاره‌ای آنها تقریبأ به اندازه‌ سیارات است). پس شاید باید در اطراف کوتوله‌های سفید به جستجو بپردازیم.

پایان نزدیک است

علی‌رغم چندین دهه شکار درون منظومه شمسی و در میزبانی سامانه‌های ستاره‌ای دیگر، حتی یک موجود نیز یافت نکردیم. تا جاییکه می‌دانیم، ما خودمان یک کهکشان – و احتمالأ یک کیهان – داریم. هنوز شکار ادامه دارد؛ زیرا تمام گوشه و کنار کهکشان راه شیری را نگشته‌ایم. و در حالیکه سیگنال‌های رادیویی را ارسال کردیم، فقط چند دهه است که به پیام‌های رادیویی فرازمینی گوش می‌دهیم. با توجه به وسعت زیاد کهکشان ما و سرعت آهسته نور، این اصلأ زمان زیادی محسوب نمی‌شود.

اما در جستجوی حیات فرازمینی دقیقأ به دنبال چه هستیم؟ نسخه‌ی زمینیِ حیات هوشمند را می‌شناسیم: این حیات بر روی سطح یک سیارۀ سنگی با آب مایع فراوان و جو آرام که به دور یک ستاره در حال چرخش است، آغاز شد. ما واقعأ نمی‌دانیم که حیات بیگانه چگونه به نظر می‌رسد، اما با توجه به دانشمان دربارۀ حیات بر روی زمین، می‌توانیم فرض کنیم که حیات فرازمینی ممکن است تحت شرایط مشابهی ظهور پیدا کرده باشد. بنابراین، می‌توانیم به دنبال سیاراتی بگردیم که شبیه سیارۀ ما هستند.

اما ستارگان حتی آنهایی که شبیه خورشید ما هستند نیز برای همیشه باقی نمی‌مانند. طی 4 میلیارد سال ِ آینده، خورشید تلاطم نابودی‌اش را آغاز می‌کند و با انباشته شدن هلیوم در مرکزش، به یک غول خیلی بزرگ، سرخ و خشمگین‌تر تبدیل می‌شود. خورشید در نهایت پس از متورم شدن به مدار زمین می‌رسد و عطارد و ناهید را نیز محو می‌کند. از اینجا، خورشید با یک سری تکان‌های پایان عمر به یک سحابی سیاره‌‌نما تبدیل می‌شود تا کل منظومه شمسی را پر کند.

پس از آن چه می‌شود؟ بازنشستگی طولانی مدت. خورشید در این دوران که یک کوتوله‌ سفید است و هسته‌ی نسوخته‌ی کربنی و اکسیژنی خورشید محسوب می‌شود، طی چند تریلیون سال به آرامی خنک می‌شود. برخی از سیارات اگر در برابر مرگ خشن خورشید ما زنده بمانند ممکن است چرخششان به دور این بقایای خنک شده را ادامه دهند. به عبارت دیگر، سرنوشت طولانی مدت ما – و سرنوشت طولانی مدت بیگانگان بر روی سیاراتی همانند سیاره‌ی ما – نسبتأ ترسناک است.

هیچ جا مثل خانه‌ی آدم نمی‌شود

مقاله‌ای که بتازگی در پایگاه دادۀ آنلاین arXiv منتشر شده، استدلال می‌کند که اگرچه بیگانگانی که بر روی یک سیارۀ زمین مانند زندگی می‌کنند هیچ تجربه‌ای از مرگ خشن ستاره‌شان در آینده ندارند، این سناریو می‌تواند برای آنها نیز کاربرد داشته باشد.

وقتی زمان مرگ خورشید فرابرسد – یا وقتی زمان مرگ حیات فرازمینی فرا برسد – ممکن است بخواهیم وسایلمان را جمع کنیم و به جای سرسبزتری در کیهان برویم (با فرض اینکه میلیاردها سال پیش به چنین دستاوردی رسیده باشیم). اما سفر در میان ستارگان به سادگیِ اجاره کردن یک کامیون و رانندگی در جادۀ میان‌ستاره‌ای نیست. در واقع، سفر میان ستاره‌ای به احتمال زیاد غیرممکن است. فاصله‌های زیاد و مقدار انرژی چشمگیرِ لازم برای رفتن از یک ستاره به ستارۀ دیگر باعث می‌شود چنین سفری فراتر از قابلیت‌های حال حاضر ما باشد.

برای زنده ماندن یک تمدن (یا حتی بخش کوچکی از یک تمدن) مقداری تجهیزات لازم است: غذا، هوا، آب، مسکن، صنعت، تصفیه فاضلاب، جمع‌آوری و ذخیره‌سازی انرژی، ارتباطات و غیره. اگر به چیزی مثل ایستگاه فضایی بین‌المللی نگاه کنید و آن را چند میلیون برابر بزرگتر تصور کنید، آنگاه در یک سفینه بزرگ فضایی هستید که می‌تواند افراد کافی را (همراه با کل اکوسیستمشان) برای بقا با خود حمل کند.

این نوع سفینه آهسته حرکت خواهد کرد – بسیار آهسته. ممکن است چندین نسل طول بکشد تا از یک ستاره به ستارۀ دیگر برود (با فرض اینکه این انسان‌های آتی بتوانند یک ستاره‌ قابل‌سکونت به نام خانه 2.0 را پیدا کنند). این یک چالش دیگر است: سیارات مناسب برای حیات تا جاییکه می‌دانیم نادر هستند و ممکن است برای مسافران میان‌ستاره‌ای بسیار دوردست باشند.

اما مشکل این ایده فقط عدم احتمال ترک یک منظومه شمسی پس از مرگ ستارۀ آن نیست. با صرف وقت کافی، تلاش، پول و منابع احتمالأ می‌توانید منظومه شمسی را تخلیه کنید. اما ماندن و مواجهه با نابودی می‌تواند ارزان‌تر و آسان‌تر از ترک محل باشد (یعنی اگر سیاره هنوز دست نخورده است و انسان‌های – یا بیگانگانی – بر روی آن باقی مانده‌اند).

خانه جایی است که کوتوله‌ سفید آنجا باشد

هنوز اگر ما یا برخی از تمدن‌های فرازمینی تصمیم به یافتن یک منزل جدید بگیریم، بهتر است کوتوله‌های سفید را جستجو کنیم که در حال حاضر تا 15% از تمامی ستارگان در کیهان را تشکیل می‌دهند. علت این است که با توجه به اینکه خورشید روزی به یک کوتوله‌ سفید تبدیل می‌شود، برخی از کوتوله‌های سفید می‌توانند میزبان سیاراتی با شرایطِ زمین مانند باشند.

اما اسکن‌های SETI (جستجوی هوش فرازمینی) اخیرأ کوتوله‌های سفید را مورد هدف قرار داده‌اند، بنابراین ما چندین دهه گوش دادن به سیگنال‌های احتمالی را از دست داده‌ایم. اگر آنها سعی کنند سامانه‌ی ستاره‌ای مادری‌شان را آلوده کنند – مثلأ با ساختن یک کرۀ دایسون در اطراف کوتوله‌ سفیدشان برای مشارکت در پروژه‌های مهندسی بزرگ جهت پشتیبانی از خودشان در برابر مرحله‌ی سحابی سیاره‌نما، آنگاه ممکن است نشانه‌هایی از حیات آنها بیابیم.

در حالیکه این سرنوشت ترسناکی است – چسبیدن به نور مبهم اطراف بقایای ستارۀ در حال پوسیدگی چون فرار غیرممکن است – اما ممکن است تنها گزینه‌ی موجود برای زمینی‌ها باشد. اما در مطالعۀ کوتوله‌های سفید، در نهایت ممکن است بتوانیم حیات فرازمینی را در یک شب سرد و تنها پیدا کنیم که آن را کهکشان می‌نامیم.

ترجمه: سحر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: space.com