بیگ بنگ: سه سیاره از مجموع هفت سیارهٔ متعلق به ستاره کوچک و کم نور تراپیست-1 بطور ثابت در ناحیه قابل سکونت به چرخش می پردازند؛ این ناحیه از دمای مناسبی برای حفظ آب مایع برخوردار است. آب یکی از مؤلفه های اساسی حیات به شمار می ‌رود. سیارات با فاصله بسیار کمی نسبت به یکدیگر قرار دارند، یعنی تنها چند برابر بیشتر از فاصله میان زمین و ماه.

به گزارش بیگ بنگ، اگر در چنین فواصل کوتاهی شهاب سنگی به سطح یکی از سیارات برخورد کند، مخروبه های به وجود آمده مسیرش را میان آنها ایجاد می کند. اگر باکتری ها يا سایر اشکال حیات در مخروبه های به جای مانده تجمع یابند، فرایندی به نام “پان اسپرمیا”(Panspermia) روی می دهد. بر اساس این نظریه، که در سده‌ی پیشین رواج فراوان داشته، احتمال داده‏ می‏‌شود انتقال حیات از یک منظومه‌ی ستاره ای به منظومه‌ی ستاره ای دیگر و از طریق انتشار میکروارگانیسم‌ها صورت گرفته باشد. به باور برخی از دانشمندان، شاید حیات در سیاره زمین به همین شکل آغاز شده باشد؛ طوری که انتقال میکروبی از مریخ به زمین بی تاثیر نبوده است.

اکنون ماناسوى لينگام و آوى لئوب از دانشگاه هاروارد دریافته اند که احتمال وقوع این نوع انتقال ِ حیات، میان سیاره های تراپيست-1 به میزان هزار برابر بیشتر از انتقال میکروبی میان زمین و مریخ می باشد. شکل گیری یا انتقال حیات به سیاره ای دیگر بسیار پیچیده تر از برخورد سنگ های آسمانی به سیارات است. فرآیند انتقال باید برای بقا با عواملی نظیر خلأ و تابش های نامطلوب در فضا مقاومت کند که فقط برخی ارگانیسم ها از چنین قابلیتی برخوردارند. اما رفت و آمد سریع میان سیاره های قابل سکونت در منظومۀ تراپيست-1 باید کارساز و موثر باشد.

لينگام بیان کرد: چون این فواصل بسیار نزدیک هستند، امکان مهاجرت انواع متعددی از گونه های میکروبی و غیره از یک سیاره به سیاره ای دیگر وجود دارد. این بدان معناست که اگر حیات در یکی از سیاره های تراپيست-1 وجود داشته باشد، احتمالا در هر سه سیاره واقع در ناحیه قابل سکونت نیز، شرایط حیات مُهیا می شود. تیم پژوهشی با بهره ‌گیری از روش های ریاضی به مقایسه منظومۀ تراپيست-1 با یک سری جزایر پرداخت تا شرایط مهاجرت و انقراض میان آنها را مورد بررسی قرار بدهد.

مشخصات هفت سیاره‌ی منظومۀ تراپیست-۱ در مقایسه با سیاره‌های سنگی ِ منظومه‌ی شمسی

لئوب اظهار داشت: اصلا جای تعجب ندارد که اشکال مشابهی از حیات را در هر سه سیاره قابل سکونت در اطراف ِ تراپيست-1 پیدا کنیم. اما بعضی از زیست شناسان این ایده را رد می کنند. “والريا سوزا” از دانشگاه ملی اخترشناسی مکزیک می گوید:« این کار بسیار جالب است، ولی سیاره ها را نمی توان جزیره قلمداد کرد؛ حتی اگر فاصله اندکی با یکدیگر داشته باشند. حتی در سیاره زمین هم مهاجرت میان جزایر برای گونه ها با دشواری همراه است؛ در صورت رسیدن آنها به جزیره جدید هم در اثر فرگشت، وارد ِ مسیر کاملا متفاوتی خواهند شد.»

نظریۀ “پان اسپرميا” با عدم قطعیت مواجه می باشد. اگر این فرآیند در منظومه شمسی خودمان اتفاق نیفتد، احتمال وقوع آن به میزان هزار برابر بیشتر در منظومه تراپيست-1 بی معنی می شود. ليزا کالتنگر، مدیر مؤسسه کارل سيگن در دانشگاه کورنل نیویورک گفت:« بررسی نظریه پان اسپرميا ایده جالبی است، اما ما همچنان از احتمال وقوع آن در وهله اول بی اطلاع هستیم و به مطالعات بیشتری نیاز داریم.»

لزومی ندارد که پان اسپرميا حتما ارگانیسم های زنده را انتقال دهد تا باعث گسترش حیات شود. اگر مؤلفه های اساسی مولکولی مثل آب یا پروتئین های ساده بتوانند مابین سیارات انتقال یابند، احتمال بروز حیات در هر سه دنیای مجاور افزایش پیدا می کند. اگر حیات در هر کدام از سیاره های قابل سکونت تراپيست-1 وجود داشته باشد، این منظومه می تواند به یک آزمایشگاه خارق العاده برای مطالعۀ نحوه آغاز و فرگشت ِ حیات تبدیل گردد. جزئیات بیشتر این پژوهش در arxiv.org منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: newscientist.com

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.