بیگ بنگ: تلسكوپ فضايی جيمز وب، قدرتمندترين رصدخانه­ فضايی كه تاكنون ساخته شده، سرانجام پس از ده‌­ها سال انتظار در روز چهارم دی 1400 به فضا پرتاب می‌­‌شود.

web

به گزارش بیگ بنگ، “بیل نلسون”، رئیس ناسا تایید کرد که تلسکوپ جیمز وب در روز جمعه 25 دسامبر(چهارم دی) در ساعت 15:50 به وقت ایران به فضا پرتاب می‌شود. اين شاهكار مهندسی كمک خواهد كرد تا با خيره شدن به 13 ميليارد سال قبل، به پرسش‌­های اساسی دربارۀ­ کیهان پاسخ دهيم. در ادامه پنج واقعيت را درباره­ اين تلسكوپ با هم مرور می‌كنيم:

1- آينه­ طلايی غول‌­پيكر

بخش مركزی تلسكوپ شامل آينه­ اصلی غول­‌پيكری با ساختار مقعر است كه 6.5 متر قطر دارد و از 18 آينه­ شش ضلعي كوچک‌تر تشكيل شده است. اين آينه­‌ها از بريليوم ساخته شده‌اند و روکشی از طلا دارند كه برای گردآوری “نور فروسرخ” از دوردست‌­های كيهان بسیار ایده‌آل هستند.

James Webb Space Telescope Mirror Deployed scaled

همچنين اين رصدخانه­ فضايی چهار ابزار علمی را حمل می­‌كند كه دو هدف اصلی را دنبال می‌­كنند: تصويربرداری از اجرام كيهانی و طيف‌سنجی – تفكيك نور به طول موج­‌های مجزا برای مطالعۀ خواص فيزيكی و شيميايی مواد كيهانی. آينه و ابزارها توسط يک سپر خورشيدی پنج لايه محافظت می‌­شوند كه شبيه يک بادبادک است و وقتی از هم باز شود فضايي به اندازۀ يک زمين تنيس را پوشش مي‌­دهد.

غشاء اين سپر خورشيدی از «كپ­تون» ساخته شده كه مقاومت حرارتی بالايی دارد و در گسترۀ دمايی زياد، پايداری خوبی از خود نشان می­‌دهد. هر دوی اين مشخصه­‌ها حياتی‌­اند، چون طرفی از سپر كه رو به خورشيد است تا 110 درجه سلسيوس داغ می­‌شود، و طرف ديگر تا 394- درجه فارنهايت خنک می‌­‌شود.

FB JnprWEAwAgX x

تلسكوپ جيمز وب که به اندازۀ یک اتوبوس است، محفظۀ فضاپيمايی دارد كه تجهيزات مربوط نیروی الکتریکی، سیستم پیشرانه، ارتباطات، جهت‌یابی، گرمایش و پردازش اطلاعات را حمل می­‌كند.

2- سفر 1.5 ميليون كيلومتری

تلسكوپ جيمز وب در مداری به فاصلۀ 1.5 ميليون كيلومتر دورتر از زمين مستقر خواهد شد كه تقریبا 4 برابر دورتر از فاصلۀ زمين تا ماه است. برخلاف هابل كه برترين تلسكوپ فضايی امروزی است و به دور سیارۀ زمين می­‌چرخد، تلسكوپ جيمز وب در مداری به دور خورشيد خواهد گشت.

جيمز وب از خط ديد خورشيد مستقيماً در پشت زمين باقي خواهد ماند و اين ويژگی اجازه می‌­دهد تا این تلسکوپ در طرف شب سيارۀ ما قرار گيرد. سپر خورشيدی جیمز وب هميشه بين آينۀ تلسكوپ و ستارۀ ما قرار می‌گیرد.

تقريباً يك ماه طول می‌كشد تا تلسكوپ فضايی به اين ناحيه در فضا برسد كه به دومين نقطۀ لاگرانژی (L2) معروف است. با وجود آنكه فضانوردان برای تعمير هابل عازم فضا شدند، هيچ انسانی تاكنون مسافت دوری را كه وب قرار است در آن مستقر شود طی نكرده است. (به اين معنی كه اگر جيمز وب مانند هابل دچار نقص فنی شود، اعزام فضانوردان برای تعمير آن فعلاً امكان‌­پذير نخواهد بود – م ).

3- اريگامی پيشرفته

از آنجايی كه تلسكوپ جيمز وب در حالت عملياتی بسيار غول­‌پيكر بوده و در محفظه­ دماغه موشک جا نمی­‌شود، بايد مانند اريگامی به صورت تا شده به فضا پرتاب شود. باز شدن اين اريگامی غول­‌پيكر كار بسيار دشواری است و می­‌توان گفت پیچیده‌ترین وظيفه‌­ای است كه ناسا باید انجام دهد.

ariane rocket esa james webb space telescope

تقريباً 30 دقيقه پس از پرتاب، آنتن­‌های ارتباطی و پنل­‌های خورشيدی كه انرژی تلسكوپ را تأمين خواهد کرد، فعال می‌شوند. سپس در آغاز روز ششم، نوبت به باز شدن سپرهای خورشيدی می‌­رسد كه تا آن لحظه مانند آكاردئون روی هم جمع شده‌­اند. غشاء نازک سپرها از طريق مكانيسم پيچيده‌­ای متشكل از 400 قرقره و 400 متر كابل از هم باز می­‌شوند تا سپرها در جای خود مستقر شوند.

در طول هفتۀ دوم سرانجام آينه­‌ها باز می­‌شوند. هنگامی كه چيدمان آينه‌­ها تكميل شد، لازم است ابزارها خنک شده و كاليبره گردند و در نهایت آينه­‌ها به­ طور دقيق تنظيم شوند. پس از 6 ماه تلسكوپ آماده است تا شروع به كار كند.

4- جستجوی حيات، بررسی کیهان و همه چيز

“تلسکوپ جيمز وب” دو مأموريت علمی دارد كه 50 درصد از زمان رصدی اين تلسكوپ را اشغال می‌­كنند. نخست، با نگاه به گذشته‌­ای كه تنها چند صد ميليون سال پس از بيگ بنگ را در بر مي­گيرد، مراحل اوليۀ تاريخچه­ كيهان را كاوش می­‌كند. اخترشناسان دوست دارند بدانند كه نخستين ستارگان و كهكشان‌­ها چگونه شكل گرفتند و در طول زمان تكامل يافتند.

دومين مأموريت مهم جيمز وب، كشف سيارات فراخورشيدی يا سياراتی است كه در خارج از منظومه شمسی قرار دارند. علاوه بر اين، جيمز وب با مطالعۀ اتمسفر اين سيارات احتمال وجود حيات در آن­ها را بررسی خواهد كرد. مزيت اصلی جيمز وب ظرفيت “فروسرخ” آن است.

Hubble James Webb Space Telescope Comparison

برخلاف نور فرابنفش و مرئی كه تلسكوپ هابل بيشتر با آن­ها كار می‌­كرد، طول موج­‌های بلندترِ نور فروسرخ می­‌تواند به آسانی در گرد و غبار نفوذ كند و بنابراين کیهان نخستينی كه با ابرهای گرد و غبار احاطه شده را بهتر ببیند.

علاوه بر اين، نور فروسرخ به خاطر پديده‌­ای بنام «انتقال به سرخ» به دانشمندان کمک می‌کند تا بتوانند گذشتۀ دورتری را كاوش نمایند. نور اجرامی كه از دوردست به زمين می‌­رسد با انبساط کیهان كش می‌آيد و به سمت انتهای قرمز طیف جا­به‌جا می‌شود. همچنين جيمز وب برای رصدهای نزديک‌تر مريخ و قمر يخ‌­زدۀ مشتری، اروپا، در منظومه شمسی نيز برنامه‌­ريزی شده است.

5- ده­‌ها سال زمان برای ساخت جیمز وب

اخترشناسان بحث دربارۀ تلسكوپی را كه بايد جايگزين هابل مي­‌شد در دهۀ 1990 شروع كردند و ساخت تلسكوپ جیمز وب در سال 2004 آغاز شد. پرتاب تلسكوپ جيمز وب چندين‌بار به تاخیر افتاد؛ ابتدا قرار بود در سال 2007 پرتاب شود و سپس در سال 2018 … و اين تأخير بيشتر به خاطر موانعی بود كه در مسير توسعۀ فناوری آن وجود داشت.

https specials images.forbesimg.com imageserve The James Webb Space Telescope s golden sunflower consists of separate mirror x.jpg fitscale

ساخت اين رصدخانۀ فضايی نتيجه یک همكاری بين­‌المللی است و ابزارهای كانادايی و اروپايی را يكپارچه می‌­كند. بيش از 10 هزار نفر در اين پروژه مشاركت داشتند و بودجۀ اين پروژه سرانجام تا 10 ميليارد دلار افزايش يافت. اين مأموريت حداقل برای 5 سال برنامه‌‌ريزی شده است، اما اميدواريم تا 10 سال يا بيشتر دوام يابد.

ترجمه: محمد نوده فراهانی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: phys.org

پاسخ دادن به حمید لغو پاسخ

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

7 دیدگاه

  1. نتایج بررسی های جیمز وب ممکنه پایه های فیزیک رو عوض کنه: مثلا بفهمیم اصلا بیگ بندگی در کار نبوده و … یا اینکه بفهمیم اکثر ستاره های اطراف قابل حیات هستند و … یا بفهمیم حیات بجز پایه کربن بر پایه سیلیس یا آهن، یا حتی اورانیوم هم وجود داره ….

  2. آخ آخ دارم لحظه شماری میکنم واسش خدا کنه سالم برسه به مقصد و مطمئنن که چیزای شگفت انگیزی کشف میکنه به به😍😍

  3. دانه فلفل سیاه و خال مهرویان سیاه /
    هر دو جانسوزند ؛ اما این کجا و آن کجا !!!!
    این رو در کنار ماهواره ای بگذارید که با پول این ملت هوا کردند اما معلوم نیست دوربین اش در حال رصد کدام نقطه از هستی ست !!! جالب اینکه مسئولین مربوطه اون رو موفقیت قلمداد میکنند . اگه اون دوربین چرخان موفقیتی هست پس جیمز وب چیه ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

  4. خیلی هیجان انگیز میشه، احتمالا مطالبی که تو سایتتون ارائه میدهید هم بعد از اکتشافات جیمز وب بسیار بیشتر خواهد شد.