در سیارۀ کوتوله سرس، مقدار زیادی آب وجود دارد!

بیگ بنگ: فضاپیمای سپیده دم ناسا در بررسی های خود توانسته مقدار قابل توجهی آب زیر پوسته سیاره کوتوله «سرس» کشف کند.

سال‌ها سرس که در کمربند سیارکی منظومه شمسی قرار دارد، توجه اخترشناسان را جلب کرده است. به همین منظور محققان برای کاوش این جرم فضایی فضاپیمایی را در مدار آن ارسال کردند. فضاپیمای سپیده دم که مدتی‌ است در مداری در ارتفاع ۳۸۴ کیلومتری سرس در حال پرواز است، توانسته با اتکا به دوربین‌های فوق پیشرفته گاما، زیر سطح این کوتوله دور را کاوش کند و در آنجا اثرات زیادی از آب و یخ-آب بیابد.

سرس در حدود یک میلیون تریلیون تُن(۱۰ به توان ۱۸) وزن دارد، آنچه در کاوش زیر پوستی بدست آمده نشان می‌دهد این سیاره کوتوله حاوی ۰.۲ تا ۰.۳ کوانتیلیون تن آب است که چیزی در حدود ۱۷ تا ۳۰ درصد از کل وزن سرس را تشکیل می‌دهد. برای بدست آوردن مقیاس باید بدانیم زمین حدود ۱۵ کوانتیلیون تن آب در اقیانوس‌های خود دارد و این در حالی‌ است که سیاره ما حداقل ۱۰ برابر بزرگتر از سرس است.

روش کار فضاپیمای سپیده دم نیز در نوع خود جالب است. این فضاپیما اشعه‌های گاما را به سطح سرس پرتاب کرده و سپس بازتاب فروپاشی این گاما را جمع‌آوری نموده است. با محاسبه فروپاشی و جزئیات دیگر در اشعه گامای بازگشتی، کاوشگر توانست مقدار هیدروژن موجود تا چندین متر زیر سطح سرس را محاسبه و به زمین ارسال کند. نقشه بدست آمده و محاسبات بعدی که در زمین انجام شده، نشان می‌دهد قطب‌های سرس در زیر پوسته، با شکل مایع یا جامد یخ- آب پوشیده شده است.

اخترشناسان بر این باورند که حدود ۴.۵ میلیارد سال قبل و در زمان شکل‌گیری منظومه شمسی، سرس مقدار قابل توجهی آب در خود ذخیره کرده که با دور شدن از مرکز منظومه، شروع به سرد شدن کرده و یخ سطحی و زیر سطحی را تشکیل داده است. در دوران‌های بعدی یخ‌های سطحی تصعید شده (از حالت جامد مستقیما به بخار تبدیل شده) و اکنون فشارهای درونی سیاره، یخ‌های به دام افتاده در پوسته را به بیرون پرتاب می‌کند. بخشی از یخ‌های بخار شده در دوران اولیه، یک لایه نازک از اتمسفر به دور سرس تشکیل دادند که به مرور زمان از بین رفتند. جزئیات بیشتر این مقاله در نشریه nature منتشر شده است.