29 اسفند 1391 2

آيا‌ حیات زمینی منشاء کیهانی دارد؟

صدها سال است که بشر با طرح پرسشی بنیادین درباره آغاز حیات٬ تلاش دارد تا صرف‌نظر از داستانهای مذهبی در این باره٬ چگونگی پیدایش و تکوین حیات بر روی زمین را بفهمد تا بتواند به سراغ پرسشی بزرگتر برود که به راستی داستان آفرینش چگونه نوشته شده است؟ در این مقاله دکتر بهروز یزدان‌پناه برای…

18 اسفند 1391 15

هیچ پایانی برای جهانهای موازی نیست!

جهان هستی ما پر از رمز و رازهای ناشناخته است، اما آگاهیهای بشر نشان می دهد که تاکنون تنها یک درصد از کل کیهان شناخته شده است(البته طبق مشاهدات و در غیر اینصورت شایدم صفر). این ناآگاهی زمانی خود را بیشتر نشان می دهد که صحبت از جهانهای موازی و تکرار نامحدود هستی به میان…

16 اسفند 1391 4

فضاپیمای هسته ای ( قسمت دوم )

پرتاب موشک با سوخت شیمیایی پر هزینه است. طبق قانون دوم حرکت نیز آیزاک نیوتن ، شتاب، α ، جسم با حاصل تقسیم نیرو، F، بر جرم آن، m برابر است با: α=F/m هنگامی که جرم m زیاد است، α کوچک می شود مگر اینکه F نیز زیاد باشد. بر طبق قانون نیوتن، شتاب جسم…

14 اسفند 1391 2

اثر پروانه ای

آیا ممکن است تمامی رویدادهای جهان با همدیگر در ارتباط باشند، مثلا آیا افتادن برگی از یک درخت چنار در یکی از کوچه های تهران می تواند منجر به وقوع رویدادی در آن سوی جهان شود. یا بال زدن یک پروانه در دهکده ای در ژاپن ممکن است سبب وقوع توفان عظیمی در آمریکا شود؟…

13 اسفند 1391 5

مفاهيم پايه نظريه‌ي ريسمان – قسمت اول

نظریهٔ ریسمان (به انگلیسی: String Theory) شاخه‌ای از فیزیک نظری و بیشتر مربوط به حوزه فیزیک انرژی‌های بالاست. این نظریه در ابتدا برای توجیه کامل نیروی هسته‌ای قوی به وجود آمد، ولی پس از مدتی با گسترش کرومودینامیک کوانتومی کنار گذاشته شد و در حدود سالهای ۱۹۸۰ دوباره برای اتحاد نیروی گرانشی و برطرف کردن…

6 اسفند 1391 2

چرا “گرانش” ضعیف است؟

چهار نیروی بنیادی شناخته شده در جهان عبارتند از: نیروی هسته‌ای ضعیف، نیروی هسته‌ای قوی، الکترومغناطیس و گرانش. نیروهای هسته‌ای قوی و هسته‌ای ضعیف را به ترتیب با نام‌های قوی و اندرکنش ضعیف هم می‌شناسند. احتمالا به جز نیروی گرانشی، بقیه این نیروها به وسیله یک سری محاسبات تقریبی که به نظریهٔ اختلال معروف است،…

6 اسفند 1391 5

عجايب دنياي كوانتوم – انتگرال مسير فاينمن

بعد از جنگ جهاني دوم، ريچارد فايمن يكي از شاگردان ويلر به ساده‌ترين اما در عين حال عميق‌ترين روش براي خلاصه‌سازي پيچيدگي‌هاي نظريه كوانتوم دست يافت كه در سال 1965 يكي از نتايج اين ايده، براي او جايزه نوبل را به ارمغان آورد. فرض كنيد كه مي‌خواهيد عرض اتاق را بپيماييد. از نظر نيوتون بسيار…

4 اسفند 1391 1

کشف دورترین کهکشان کیهان

Phil Plait ترجمه ی بخش هایی از نوشتار «فیل پلیت» هابل در سپیده دم کیهان، قبیله ای از کهکشان ها را می بیند، تصویری بسیار ژرف تلسکوپ فضایی هابل، کشف شگفت انگیزی را رقم زده است: یک گروه از هفت کهکشان، که دقیقا پس از بیگ بنگ (Big Bang) به وجود آمده بودند. یکی از…

27 بهمن 1391 8

نقطه ی آبی کمرنگ

دوباره به این نقطه نگاه کنید. همین جاست. خانه اینجاست. ما اینجاییم. تمام کسانی که دوستشان دارید٬ تمام کسانی که می شناسید٬ تمام کسانی که تابحال چیزی در موردشان شنیده اید٬ تمام کسانی که وجود داشته اند٬ زندگی شان را در اینجا سپری کرده اند. برآیند تمام خوشی ها و رنج های ما در همین…

26 بهمن 1391 3

عجایب دنیای کوانتوم – وابستگی کوانتومی – قسمت سوم

در دو قسمت قبل گفتيم كه وابستگي كوانتومي يا در هم‌تنیدگی کوانتومی به زبان ساده جفت‌شدن خواص مکانیکی دو ذره است، ذراتی که پیش‌تر با یکدیگر در اندرکنش بوده و سپس از یکدیگر جدا شده‌اند. بر اساس تفسیر کپنهاگی از مکانیک کوانتومی، حالت دو ذره جفت شده تا زمان مشاهده نامعین باقی می‌ماند. با انجام…

26 بهمن 1391 1

نسبيت خاص و زمان – قسمت دوم

فرمول رياضي اينشتين توضيح مي‌داد كه هر مشاهده‌كننده‌اي هنگامي‌كه يك ساعتِ در حال كاركردن را مي‌نگرد، چگونه به درستي درمي‌يابد كه زمان به كندي مي‌گرايد. اين پديده‌اي است كه با عنوان «انبساط زماني» شناخته شده است. (Time Dilation) و اين مورد به قدري روشن و گويا، غلط به نظر مي‌رسد كه چهار سوال را بلافاصله…

25 بهمن 1391 3

بعد از اینشتین: آیا نبوغ علمی منقرض شده است؟

آیا نبوغ علمی که در طول تاریخ همواره باعث ظهور نظریات جدید و انقلاب‌های علمی بزرگ شده به راستی منقرض گردیده است؟ و آیا نوابغ علمی با تیم‌های تحقیقاتی بزرگی جایگزین شده‌اند که به جای معرفی رشته‌های علمی نوین سعی در بالاتر بردن ظرافت و دقت رشته‌های موجود دارند؟ در زیر کیث سمنتون به این…

24 بهمن 1391 5

نسبيت خاص و زمان – قسمت اول

يكي از شگفت‌آورترين نتايج نظريه‌ي مخصوص نسبيت اينشتين اين است كه تصور آشناي ما از مقوله‌ي زمان اساساً غلط مي‌باشد. دانشمندان و افراد عادي همواره زمان را همچون حركت يك نوع ساعت مخصوص ديواريِ زماني‌ِ جهاني كه بي‌رحمانه و رام‌نشدني، گذر زمان را با تيك‌تيك خود نشان مي‌دهد،‌ يا مانند ضربان قلب كيهاني و يا…

23 بهمن 1391 1

گاهی مغزتان دروغ می‌گوید

مغز مثل كامپیوتر صرفا به گردآوری و ذخیره اطلاعات نمی‌پردازد. نخست، اطلاعات در هیپوكامپ ذخیره می‌شود كه ساختاری عمیق در مغز است، اما اطلاعات اینجا باقی نمی‌ماند. هروقت این اطلاعات بازیابی شود، مغز ما آن را از نو می‌نویسد و طی این مرحله، فرآیند ذخیره‌سازی دوباره تكرار می‌شود. در این زمان، اطلاعات بتدریج به قشر…