اثر گلخانه اي
بیگ بنگ: آيا تا به حال وارد خودرويي كه زير آفتاب پارك كرده، شده ايد؟ داخل آن شبيه سوناست! گرماي درون خودرو به طرز عجيبي داغ تر از آن است كه به نظر مي رسد. اما چرا؟!
نور خورشيد از شيشه هاي خودرو به راحتي عبور مي كند و بيشتر آن تبديل به گرما مي شود. درصدي از اين گرما به امواج مادون قرمز تبديل مي شود كه تابش اين امواج، يكي از راههاي خنك شدن جسم گرم است. اما نكته جالب اينجاست كه امواج مادون قرمز برخلاف نور مريي نمي توانند از شيشه عبور كنند! چون شيشه اين امواج را جذب مي كند و مجددا بيشتر آن را بر مي گرداند! نتيجه چيست؟ امواج مادون قرمز در داخل خودرو سرگردان شده و خود باعث گرماي بيشتر محيط مي شوند! اين فرآيندي است كه توسط آن گلخانه ها را گرم نگه مي دارند. گلخانه ها پوششي دارند كه اگر چه نوعي پلاستيك است، اما شبيه شيشه عمل كرده و از فرار امواج مادون قرمز جلوگيري مي كند. تنها شيشه نيست كه جاذب مادون قرمز است.
برخي مواد ديگر نيز اينگونه عمل مي كنند. يكي از آنها آب است! حتما تا كنون متوجه شده ايد كه در روزهاي ابري با اينكه برف مي بارد ، هوا نسبتا گرم است، اما فرداي آن روز كه هوا صاف مي شود، سرما خودش را نشان مي دهد! بله، امواج مادون قرمز زمين توسط ابرها جذب و منعكس مي شود. دقيقا شبيه يك گلخانه! دي اكسيد كربن نيز ار جاذبهاي مادون قرمز است و يكي از بزرگترين متهمان اثر گلخانه اي بر روي زمين مي باشد! آدمي با توليد و مصرف بيش از اندازه نفت و گاز ، بيش از اندازه دي اكسيد كربن توليد و وارد جو كرده است و اين گاز شبيه يك پوشش گلخانه اي براي زمين عمل مي كند. متهمان بعدي گازهاي متان و اكسيد نيتروژن هستند. اينها اگر چه از لحاظ كمي به دي اكسيد كربن نمي رسند ، اما قدرت جذب آنها به ترتيب حدود 20 و 300 برابر است!
به طور كلي حدودا سهم انتشار گازهاي گلخانه اي به صورت زير است :
- نيروگاهها 25 درصد با توليد دی اکسید کربن (با مصرف نفت، گاز و زغال سنگ)
- جنگل زدايي 20 درصد با توليد دی اکسید کربن و متان ( از بين رفتن درخت يعني كاهش منبع جذب دی اکسید کربن و آزاد شدن متان ذخیره شده در درختان!)
- حمل و نقل جادهای 13 درصد با توليد دی اکسید کربن
- تولید نفت و گاز 6 درصد با توليد دی اکسید کربن و متان (توليد دی اکسید کربن با مصرف انرژي براي استخراج و پالايش نفت و آزاد سازي متان از زير زمين!)
- كودها 6 درصد با توليد اکسید نیتروژن
- دامپروری (به ويژه گاو داري) 5 درصد با توليد متان (تقریبا نیمی از انتشار جهانی متان به واسطه دامپروری است!)
- صنعت سیمان 4 درصد با توليد دی اکسید کربن (توليد دی اکسید کربن با مصرف انرژي)
- صنعت هوانوردی 3 درصد با توليد دی اکسید کربن و اکسید نیتروژن
- صنعت آهن و فولاد 3 درصد با توليد دی اکسید کربن (توليد دی اکسید کربن با مصرف انرژي)
- زباله 3 درصد با توليد دی اکسید کربن و متان (فساد زباله متان و سوزاندن آن دی اکسید کربن توليد مي كند!)
خلاصه اينكه اثر گلخانه اي يكي از اثرات منفي فرهنگ مصرف گرايي براي لذت و تنوع ( و نه نياز) است! گازهاي گلخانه اي سالهاست كه در حد اعتدال در جو وجود داشته اند و زمين را گرم نگه داشته اند، اما آدمي در حال بر هم زدن اين تعادل است! افزايش اين گازها دماي متوسط زمين را در طول قرن گذشته حدود نيم درجه سانتيگراد بالا برده است. دانشمندان انتظار دارند كه در طول 100 سال آينده نيز متوسط دماي زمين يك ونيم تا سه ونيم درجه سانتيگراد افزايش يابد. همين مقدار افزايش دماي زمين باعث …! همين مقدار افزايش دماي زمين باعث تغييرات شديدي در شرايط آب و هوا مي شود كه نتايج زيانباري به دنبال خواهد داشت! از جمله : تغيير مكان بادهاي موسمي كه حاصل آن ايجاد و توسعه كوير هاست. تبخير بيشتر آب و كمبود آب شيرين! افزايش اختمال خطرات جدي براي گياهان و حيات وحش! تغيير در نوع محصولات كشاورزي كه مشكلات اجتماعي و قحطي به همراه دارد! ذوب شدن يخهاي قطبي كه باعث بالا آمدن سطح آب اقيانوسها شده و بخشهاي وسيعي از بزرگترين و مهمترين زمين ها و شهرها را به زير آب مي كشد!
سهم من و تو در اين معضل چيست؟ هرگونه مصرف انرژي! هر چيزي كه مصرف مي كنيم باعث هدر رفتن انرژي مي شود. مصرف آب، برق ، گاز و بنزين هدر رفتن مستقيم انرژي را نشان مي دهد. با اين حال مصرف هر نوع كالا چه براي ساخت يك خانه باشد و چه براي پوشاك يا لوازم منزل و … همه و همه با مصرف انرژي درگير است! بنابراين آن زماني كه مصرف مي كني براي لذت ، آن زماني كه خريد مي كني براي تفريح ، آن زماني كه تعويض مي كني براي تنوع ، آن زماني كه انباشته مي كني براي چشم و هم چشمي ….! حداقل يك لحظه به سهم خويش در افزايش گازهاي گلخانه اي و نابودي زمين بينديش!!!!!
منابع: nationalgeographicucar , Greenhouse effect , asriran , hupaa
نویسنده: احمد مصدر