بیگ بنگ: یافته‌های جدید باستان‌شناسان در غاری در شمال اسپانیا نشان می‌دهد احتمالا انسان‌های اولیه با خواب زمستانی از فصل‌ سرما، جان سالم به در می‌بردند.

بسیاری از پستانداران روی زمین توانایی خواب زمستانی را دارند. با این حال، تاکنون اعتقاد بر این بود که روند فرگشت به شکل بی‌رحمانه‌ای هرگز به انسان‌ها امکان خواب زمستانی را نداده است. اما اکنون به لطف یک مطالعه جدید روی فسیل‌های یافت شده از انسان‌های اولیه در اسپانیا، محققان بر این باور رسیده‌اند که انسان‌های اولیه در حقیقت وقتی که شرایط سخت می‌شده و غذا کم بوده است، به خواب زمستانی می‌رفته‌اند.

تحقیقات تازه که بر روی بقایای به جا مانده از یک گور دسته‌جمعی متعلق به ۴۰۰ هزار سال پیش در غار «سیما د لوس هونوسوس» در شمال اسپانیا انجام شده، نشان می‌دهد فسیل استخوان‌ها دارای «آسیب فصلی» بوده‌ است. دانشمندان می‌گویند الگوی ضایعات و سایر علائم آسیب در استخوان‌های فسیل انسان‌های اولیه همان الگوی ضایعات باقیمانده در استخوان خرس‌های غارنشینی است که در فصل سرد به خواب زمستانی فرو می‌روند.

خواب زمستانی پدیده‌ای رایج در میان جانورانی چون خرس‌ها، خفاش‌ها و جوجه‌تیغی‌های اروپایی است. با این حال این اولین‌بار است که شواهدی از این پدیده نزد اجداد انسان‌ها یافت می‌شود. محققان در مقاله‌ خود گفتند فسیل استخوان‌ها که به زمان نئاندرتال‌ها و اجداد پیشین آنان باز می‌گردد نشان تغییرات فصلی را بر خود دارد، علامتی که نشان می‌دهد رشد استخوان برای چند ماه در هر سال مختل شده است.

به گفته محققان این تغییرات فصلی نشان می‌دهد که رشد استخوان‌ها به مدت چند ماه در فواصل سالانه مختل شده است. این نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه به شکل دوره‌ای در شرایط متابولیکی خاصی بوده‌اند که به آنها کمک می‌کرده برای مدت طولانی در شرایط سخت با ذخایر محدود مواد غذایی و ذخیره کافی چربی بدن زنده بمانند.

پژوهشگران استدلال می‌کنند هرچند این مفهوم ممکن است «علمی‌-تخیلی» به نظر برسد، با این حال خواب زمستانی در میان جانوران پستاندار همچون شب‌دوستان یا لمورها دیده شده است. غار «سیما د لوس هونوسوس» از مهم‌ترین گنجینه‌های دیرین‌شناسی کره زمین به شمار می‌رود و محققان بیش از سه دهه است که سرگرم کاوش و مطالعه درباره هزاران تکه استخوانی هستند که به نظر می‌رسد چهارصد هزار سال پیش به عمد در آن‌جا ریخته شده‌ باشند.

محققان استدلال می‌کنند که رژیم غذایی این انسان‌های اولیه سرشار از غذاهای چرب مانند ماهی و گوزن‌های شمالی بوده که مواد مغذی کافی را برای این جمعیت در طول زمستان فراهم می آورده تا امکان خواب زمستانی را فراهم کنند. اما برخی از کارشناسان که به این یافته‌ها مشکوک هستند می‌گویند توضیحات دیگری در مورد این تغییرات در این استخوان‌ها وجود دارد و باید قبل از اینکه به نتیجه‌گیری واقع‌بینانه برسیم، به طور کامل به آنها پرداخته شود.

گام بعدی محققان احتمالاً آزمایش نظریه خواب زمستانی روی ژنوم های نئاندرتال‌ها و دیگر انسان‌های اولیه است تا به آنها کمک کند که تشخیص دهند که آیا اجداد ما واقعاً می‌توانسته‌اند در طول زمستان بخوابند یا خیر. با این حال گفته‌اند که باید برای اثبات نهایی فرضیه تحقیقات بیشتری انجام شود. جزئیات بیشتر این پژوهش نشریۀ L’Anthropologie منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع: theguardian.com , sciencealert.com