بیگ بنگ: در واقع این گرانش ِ خورشید و خمیدگی فضا-زمان در اطرافش است که باعث می‌شود سیارات به دور آن بچرخند، درست همانطور که گرانش “زمین” ماه و ماهواره‌ها را به دورش نگه می‌دارد. علت اینکه سیارات درون خورشید سقوط نمی‌کنند این است که آنها به اندازه‌ای مناسب سریع حرکت می‌کنند.

shutterstockبه گزارش بیگ بنگ، یک قیاس می‌تواند این مسئله را بهتر توضیح دهد: اگر یک سنگ را از بالای یک برج مرتفع به پایین بیندازید، این سنگ یک فاصلۀ مشخص را طی می‌کند قبل از اینکه انحنا پیدا کند و به زمین برخورد کند. سنگ در لحظه‌ی پرتاب دارای اینرسی است و اگر هیچ نیرویی آن را منحرف نکند(گرانش) همچنان بصورت یک خط مستقیم حرکت می‌کند. هرچه سنگ را با سرعت بیشتری پرتاب کنید، دورتر خواهد رفت و اگر بتوانید آن را به اندازه‌ی کافی سریع پرتاب کنید (با فرض اینکه هیچ مقاومت هوایی وجود ندارد)، این سنگ زمین را دور خواهد زد (و دوباره به شما برخورد خواهد کرد!)

بنابراین این سنگ هنوز در مدار است: این سنگ هنوز به سمت زمین سقوط می‌کند اما سطح گرد زمین با همین سرعت دور می‌شود. اگر سنگ را کمی سریعتر پرتاب کنید، هنوز به دور زمین در حال چرخش خواهد بود اما در یک مدار بالاتر. اگر بتوانید سنگ را با «سرعت فرار» پرتاب کنید، کاملأ از مدار زمین خارج خواهد شد و هرگز برنخواهد گشت.

علت اینکه سیارات با چنان سرعتی حرکت می‌کنند که آنها را قادر می‌سازد تا به دور خورشید گردش کنند، این است که منظومه‌شمسی یک ابر ِ مارپیچی از گاز و غبار بود. هر چیزی که به آهستگی حرکت می‌کرد در اثر نیروی گرانش درون خورشید کشیده می‌شد. هر چیزی که با سرعت خیلی زیادی در حال چرخش بود در فضای خارجی فرار کرد؛ هر چیز دیگری در اطراف خورشید باقی ماند و به تدریج درون سیارات ادغام شد، سرعت چرخش و در نتیجه مدارش را حفظ کرد (با مقاومت کمی در فضای نزدیک به خلأ مواجه شد).

از آنجاییکه خورشید و سیارات همگی از یک ابر سحابی در حال مارپیچ تشکیل شدند، به همین دلیل همگی در مسیرهای خود به دور خورشید گردش می‌کنند. چرخش ۶ سیاره از ۸ سیاره شناخته‌ شدۀ منظومه‌شمسی پادساعتگرد است و سیارات ناهید و اورانوس ساعت‌گرد می‌چرخند.

همچنان که سحابی تحت نیروی گرانش منقبض می‌شد، به دلیل حفظ تکانۀ زاویه‌ای سریع‌تر و سریعتر چرخش پیدا کرد. اثرات گریز از مرکز باعث شدند ابر مارپیچی در یک دیسک مسطح با یک بافت متراکم در مرکزش قرار بگیرد (و درون خورشید ادغام شود). به همین دلیل سیارات در یک صفحۀ کم و بیش مسطح به نام دایره‌البروج به دور خورشید گردش می‌کنند. در منظومه شمسی واقعی مدار سیارات کاملا بیضی نیست، اندرکنش‌های گرانشی متقابل ِ سیارات، آشفتگی‌های کوچکی ایجاد می کند. بعنوان مثال اثر گرانشی اجرام بزرگ دیگر در منظومه ما (در اینجا، مشتری و غول‌های گازی دیگر) مدارهای دایره‌ای را به شکل بیضوی در می‌آورند. همچنین نسبیت عام ِ اینشتین توصیف بهتری از گرانش و خمیدگی فضا-زمان و در نتیجه اندرکنش‌های گرانشی و مدار بیضوی شکل ِ سیارات، نسبت به قانون نیوتن ارائه می دهد.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع: نجوم و اخترفیزیک مقدماتی و physicsoftheuniverse.com

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

26 دیدگاه

  1. سلام علیکم .
    یکی دو دلیل قطعی حرکت زمین به دور خورشید را ارائه کنید ممنون هستم

  2. متشکرم از دغدغه مندبودنتان نسبت به آگاهی رسانی به جامعه پیرامون خودتان.شایدبهترباشدبعضی ازمطالب رو با زبانی ساده تر بیان بفرماییدتاهمه هموطنهایمان ازمطالب سودمندشمااستفاده کنند.سپاس

  3. سلام فوقالعاده البته برای کسانی که در رشته فیزیک و نجوم در سطح دکترا آموزش دیده اند برای افراد غیر مرتبط بعلت علاقه به آسمان و سیارات آموزنده و مفید است موفق باشید که در بسط علم کوشا هستید

  4. چراسیارات به دور استوای خورشید می گردند چرا به دور قطب خورشید نمی گردند آیا منظومه ای هست که سیارات در دوحالت به دور خورشیدش بچرخند؟
    در زمین اتمسفر وجود دارد وبرای حرکت هلیکوپتر و هواپیما به سرعت به عقب رانده شده و وسیله حرکت میکند ولی در فضا که خلع است فضا پیما برای حرکت به جلو بجز استفاده از جازبه و دافعه سیاره از چه نیرویی برای پیشران استفاده میکند ممنون اگه راهنمایی کنید

  5. لطفا راهنمايي بفرماييد تعداد قمرها ي زحل بيشتر لست يا مشتري.متشكرم

  6. سلام . اگر سیارات به دور خورشید در مدار بیضی شکل با سرعت یکسان میچرخند چرا پس از دور شدن از خورشید از مدار خارج نمیشوند یا پس از نزدیک شدن داخل خورشید فرو نمیشوند ؟

  7. سلام
    لطفا مسئله سه جسم را روی نظریه خورشید مرکزی ب بنده توضیح دهید

  8. از نظر من خیلی ایده خوبی بود و جالب برای خواندن. من عاشقش در اصل عاشق نجومم. اما یه خورده برام سخت بود که درک کنمش مخصوصا موضوع اون سنگه.

    1. نگاه کن . تو بالای یه برج وایستادی و یه سنگ دستته
      تو اون سنگو به سمت جلو پرت میکنی(عمودیه حرکتش)
      حالا میگه اون سنگه باید یه مسیر رو به جلو رو طی کنه و بعد نیروی جاذبه بیاد روی حرکت اون سنگه تاثیر بزاره و طی یه حرکت منحی اونو به سمت زمین (و افقی )پایین می کشه … حالا فرض کنیم نیروی جاذبه نبود… چه طور میشد؟ خب ستگه همون حرکت عمودیه خودشو که رو به جلو بود حفظ میکرد..
      حالا میگه که بحث سرعت پرتابو در نظر بگیریم.. در صورتی که ما با سرعت فرار(میزان سرعتی میگن که یه جسم باید بگیره تا از چنگ گرانش جسمی که داره روش تاثیر میزاره فرار کنه)اون سنگو پرتاب کنیم (با فرض نبودن جابه و مقاومت هوا) اون سنگه از زمین و مدار زمین کاملا خرج میشه و خب… دیگه بر نمیگرده😬

    2. وقت بخیر.
      د من یه سوالی دارم:
      در نیروی گریز از مرکز ( یا همون اینرسی حرکت) چرا میزان سرعت جرم به میزان نزدیکی جرم به نقطه ای که در حال گردش هست بستگی داره؟
      لطفا پاسخ بدید، ممنون.

  9. به نظرم‌ اصلا توجیه قانع کننده ای نبود
    دلیل این که سیارات به سمت خورشید سقوط نمیکنند رو پایستگی تکانه زاویه ای بهتر توجیه میکنه
    L=rmv

  10. آن نیرویی که به سیارات وارد میشود تا با سرعت زیادی حرکت کنند و از تله گرانش بگریزند از کجا آمده و ماهیت آن چیست؟

    1. کسی از تله گرانش نگریخته . چون اگه گریخته بود جزو سیارات منظومه شمسی نبود.
      سامانه خورشدی ما جزو خیلی پشیزی از کهشکان راه شیریه که به دور مرکز این کهکشان درحال گردشه.
      خورشید صفحه فضا زمان اطرافش رو خم کرده و یسری جرم که قبلا در سحابی مارپیچ بودن یا از خارج از این سحابی بودن وارد منطقه گرانشیش (فضا-زمان) شدن.و در تله گرانش گیر افتادن !
      چون در خلا مقاومتی نیست همون سرعت اولیه ای که باهاش وارد این تله گرانشی شدن حفظ شده(البته ممکنه بعدا تغییراتی کرده باشه ب دلایلی) در نتیجه نیرو و سرعت الان سیارات مربوط به الان نیست . اون اول اومده و مونده. دقیقا همون مثال پرتاب سنگه .

  11. پس از انفجار بزرگ یا بیگ بنگ تمام ماده‌ای که در آن لحظه تولید شد شروع به حرکت مستقیم کرد و به علت چگالی یکسان و نزدیک به صفر جهان پیرامون ِ انفجار، ماده‌ی ساخته شده در متعادلترین شکل هندسی یعنی کره پخش شد. علت کروی شدن اجرام آسمانی مانند خورشید، زمین و ماه یا پخش کروی امواج و نور همین نکته است. بنابراین هر ماده‌ای در جهان هستی از یک پروتون گرفته تا یک کهکشان در حال حرکت در خط مستقیم به سمت بی‌نهایت است. این حرکت، ماده را واجد یک نیروی ذاتی و دائمی کرده که به آن گریز از مرکز می‌گویند.
    حال وقتی نیروی دیگری به نام جاذبه تلاش می‌کند جسمی را جذب کند این دو نیروی بنیادی جهان مادی با یکدیگر درگیر می‌شوند. اگر نیروی جاذبه بر نیروی گریز از مرکز غلبه کند جسم کوچک داخل جسم بزرگ سقوط می‌کند اما اگر برآیند این دو نیرو در این مسابقه طناب‌کشی به یک تعادل برسند جسم بزرگ دائم جسم کوچکتر را به سمت خود می‌کشد و جسم کوچک دائم از دست جسم بزرگ فرار کرده و به حرکت مستقیم خود ادامه می‌دهد و این علت چرخش اجسام کوچکتر به دور اجسام بزرگتر است. اما توجه داشته باشید که هر دو جسم همزمان با هم در حال ادامه آن حرکت مستقیم به سمت بینهایت هستند. به همین دلیل است که خورشید و کل منظومه شمسی به دور سیاه‌چاله‌های مرکز کهکشان راه شیری می‌چرخند اما همان سیاه‌چاله به همراه کل کهکشان در حال حرکت مستقیم است.
    در استدلالی استقرائی و افراطی شاید علت گردش الکترون به دور پروتون و عدم سقوط بار منفی به درون بار مثبت همین باشد.
    مقوله خمیدگی فضازمان گرچه همین نتیجه را می‌گیرد اما بیشتر توضیحی انتزاعی و تخیلی به نظر می‌رسد تا واقعیت فیزیکی.

  12. این که سیاره به اون دوری داره دوره خورشید میگرده هیچچ جوره تو کت من نمیره. شک میکنم به این عالم. مگه چقدر قدرت داره ستاره که گرانشش باعت چرخش سیاره ای به اون دوری مثل پلوتو یا نپتون به دورش بشود. اگر انقد گرانشش قوی هست باید حس کنه انسان کششه خورشید رو!!. با تشکر از سایت بیگ بنگ.

    1. طبق قانون جهانی گرانش نیوتن ، گرانش همواره با حاصل ضرب جرم دو جسم نسبت مستقیم داره اون سیارات که دور هستند به خاطر وزنشون گرانش رو حس میکنند . پس از اگر انسان هم که روی کره زمین مثل یک سیاره وزن داشت گرانش خورشید رو حس میکرد.!!

  13. نسبیت عام -> خورشید فضا-زمان پیرامون حود را خم می کند.
    اگر تنها یک سیاره هم به دور ستاره بگردد مدار بیضوی است. (چرا؟)
    [شرمنده حوصله تایپ بیشتر ندارم]