بیگ بنگ: در شب‌های طولانی پیش از امتحان خیلی‌ها آرزو می‌کنند ای‌کاش می‌شد کتاب را به زیر سر گذاشت و به خواب رفت، به شرطی که پس از بیداری همه اطلاعات درون کتاب وارد مغز شده‌باشد. حقیقت این است که این‌کار غیرممکن است، البته تا حدودی.

براساس گزارش ساینس الرت به نقل از همشهری، حقیقت این است که چند مهارت وجود دارند که می‌توان در حین خواب آنها را فراگرفت یا دست کم آنها را بهبود داد. بیشتر این مهارت‌ها نسبت به یک چیز حساسند: صدا. مهارت‌هایی که در زمان خواب می‌توان آنها را آموخت یا بهبود داد از این قرارند:

1- واژه‌های خارجی

دانشمندان در آزمایشی جدید تلاش کردند زبان هلندی را به افرادی که زبان مادری آنها آلمانی است، بیاموزند و این کار را با آموزش واژه‌های ساده آغاز کردند. پس از آن از داوطلبان خواسته شد تا بخوابند و بدون آگاهی آنها، دانشمندان برای گروهی از آنها آموزش صوتی واژه‌های ساده هلندی را پخش کردند، درحالی‌که برای گروه دیگر هیچ صدایی پخش نشد. پس از گذشت مدتی دانشمندان آزمونی برگزار کرده و مشاهده کردند گروهی که در طول شب به آموزش زبان صوتی گوش داده‌ بودند، توانستند واژه‌‌های بیشتری را تشخیص داده و به درستی ترجمه کنند.

به منظور آزمودن درستی نتیجه آزمایش، دانشمندان صداهای مشابهی را برای گروهی از داوطلبان که مشغول انجام کاری متفاوت، برای مثال راه رفتن بودند، پخش کرده و مشاهده کردند این افراد نتوانستند واژه‌های جدید را به یاد آورند.

2- مهارت‌های موسیقیایی

در پژوهشی دیگر، محققان با استفاده از تکنیک‌های یک بازی ویدیویی به نام گیتار هیرو، به گروهی از افراد نواختن ملودی‌های گیتار را آموزش دادند. پس از آن تمامی داوطلبان به خواب رفتند. پس از بیدار شدن از تمامی آنها خواسته شد ملودی‌هایی که فراگرفته بودند را بنوازند.

دانشمندان بدون اطلاع داوطلبان، زمانی که در خواب بودند ملودی‌های آموزش داده شده را برای یک گروه از آنها پخش کردند. در زمان اجرای ملودی‌ها پس از بیداری، داوطلبانی که ناآگاهانه ملودی‌های ضبط شده را شنیده‌ بودند، در اجرای ملودی‌ها عملکرد بهتری از خود نشان دادند.

3- به یاد آوردن مکان اشیاء

در مطالعه‌ای که در سال 2013 انجام شد، دانشمندان با استفاده از سیستم کامپیوتری از 60 داوطلب درخواست کردند اجسامی مجازی را در مکان‌های مجازی قرار دهند. زمانی که داوطلبان مکانی را انتخاب کرده و شیئ را در آن قرار می‌دادند صدایی برای آنها پخش می‌شد. پس از آن دو آزمایش روی آنها انجام شد که طی آنها داوطلبان باید برای 1.5 ساعت به خواب می‌رفتند.

طی خواب اول داوطلبان هیچ صدایی نمی‌شنیدند. اما طی خواب دوم، صدایی که در حین انتخاب مکان برای شیئ مجازی برای داوطلب پخش شده‌ بود، دوباره پخش می‌شد. پس از بیدار شدن معمولا حافظه افراد کمرنگ‌تر می‌شد اما حافظه افرادی که صدا در حین خواب برای آنها پخش شده‌ بود، قدرت بیشتری نسبت به دیگران از خود نشان می‌داد. نکته جالب‌تر این بود که اگر به این افراد گفته می‌شد شیئ مجازی از ارزش بالایی برخوردار است، حافظه افراد در به یاد سپاری مکان آنها افزایش پیدا می‌کرد.

4- حفظ حافظه فضایی

دانشمندان بر این باورند مغز انسان از سیستم برچسب‌زنی فضایی برای تفکیک خاطرات مهم از خاطراتی که از اهمیت کمتری برخوردارند استفاده می‌کند. خاطراتی که مغز به عنوان خاطرات مهم برچسب می‌زند، مستقیم به حافظه طولانی‌ مدت فرستاده می‌شوند، درحالی‌که خاطرات کم‌ اهمیت‌تر توسط خاطرات جدید پاک می‌شوند. اما دانشمندان معتقدند شیوه‌ای برای نفوذ به این سیستم برچسب‌زنی یافته‌اند.

در پژوهشی جدید، دانشمندان دریافتند افرادی که به صدایی مرتبط با خاطره‌ای گوش می‌دهند، حتی اگر آن خاطره کم اهمیت باشد، بهتر می‌توانند آن خاطره را حفظ کنند. ابتدا گروهی از داوطلبان آیکون‌هایی را در نقطه‌ای خاص از نمایشگر کامپیوتر قرار دادند. کامپیوتر به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌ بود تا در حین قرار گیری آیکون‌ها، صدایی ویژه پخش کند، برای مثال با قرار دادن آیکون یک گربه، صدای گربه پخش می‌شد، یا با قرار دادن آیکون یک زنگوله، صدای زنگ پخش می‌شد. پس از آن داوطلبان به خواب رفتند و در حین خواب، صدای برخی از آیکون‌ها برای تعدادی از آنها پخش شد. افرادی که در خواب این صداها را شنیده‌ بودند، بهتر می‌توانستند آیکون تمامی اشیاء را به خاطر آورند، به بیانی دیگر یک صدا توانایی زیادی در تحریک کردن چندین خاطره از خود نشان می‌داد.

در خواب چه رخ می‌دهد که تا این حد برای مغز خوب است؟

در فازهایی از خواب، فعالیت مغز انسان کند‌تر می‌شود، اگرچه بیشتر انسان‌ها بیشتر زمان خود را در فاز خواب امواج کند یا SWS می‌گذرانند. اما این فاز از خواب مرحله‌ای است که دانشمندان باور دارند طی آن بخشی از خاطرات کوتاه‌مدت انسان به مرکز خاطرات بلند مدت در قشر پیش‌سری منتقل می‌شوند.

در برخی از این آزمایش‌ها، زمانی که دانشمندان توانستند امواج مغزی داوطلبان درحین خواب را مطالعه کنند، متوجه شدند افرادی که در طول شب در معرض صداهای مختلف قرار گرفته‌اند، بیشتر دوران خواب خود را در مرحله SWS سپری می‌کنند. به بیانی دیگر، هرچه انسان بیشتر در مرحله SWS خواب باقی بماند، یادگیری مهارت‌های جدید و حفظ خاطرات مهم در او افزایش پیدا می‌کند.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: sciencealert.com