بیگ بنگ: جای بحث نیست که نئاندرتال‌ها و اجداد ما انسان‌ها رابطه نزدیکی با یکدیگر داشته و از بودن در کنار هم لذت می بردند. میراث این ترکیب ژنتیکی همچنان به شکل DNA نئاندرتال مشهود است و انسان‌های امروزی زیادی آن عامل را در ساختار DNA شان دارند. اینکه تبادل ژنی فوق چه منفعتی برای انسان داشت، هنوز به صورت یک راز باقی مانده، اما بر اساس یک مطالعه جدید، ما باید از نئاندرتال‌ها سپاسگزار باشیم که به ما کمک کردند در ضمن سِیر در نقاط مختلف جهان، در مقابل تهاجم‌های ویروسی مقاومت کنیم.

به گزارش بیگ بنگ، محققان دانشگاه استنفورد موفق به شناسایی توالی‌های DNA شدند که در اجداد ما فرگشت پیدا کرد و می تواند پروتئین‌های ضد ویروسی تولید کند. این عامل به احتمال زیاد همان چیزی بود که انسان‌ها برای بقا به آن احتیاج داشتند. «دیوید انارد» زیست‌شناس فرگشتی از دانشگاه آریزونا اظهار داشت: «بسیار منطقی به نظر می رسد که انسان‌های امروزی به جای انتظار برای توسعه جهش‌های سازگاری خودشان که احتمالا مدت زمان زیادی به طول می انجامید، مکانیزم‌های دفاعی ژنتیکی را از نئاندرتال‌ها قرض کنند.»

اولین‌بار نیست که به نشانه‌هایی دست یافته‌ایم که نشان می دهد برقراری رابطه جنسی با سایر گونه‌های انسان باعث بهبود وضعیت سلامت انسان شد. چند سال قبل، دانشمندان گروه دیگری از ژن‌ها را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار دادند. این ژن‌ها که ریشه در نئاندرتال‌ها دارند، مرتبط با ایمنی بوده‌اند. شاید برخی این طور تفسیر نمایند که رابطه میان اجداد انسان‌ها با جمعیت‌های انسانی که روزگاری در اروپا و آسیا سکنی می گزیدند، خیلی پیچیده بوده است.

می دانیم که ترکیب خزانه‌های ژنی در تاریخچه‌های مشترک ما و اجدادمان قابل توجه و معنی دار بود، اگرچه درک این مسئله سخت است که آن ژن‌ها چگونه توانستند در جمعیت جهان گسترش پیدا کنند. تقریبا یک درصد رمزگذاری ژنوم ما در جمعیت نئاندرتال‌ها نوشته شده بود. حال سوال این است که چه مقدار از این اختلاف به اشتراک تصادفی DNA در سرتاسر جهان مربوط می شود و چه مقدار هم از انتخاب طبیعی سرچشمه می گیرد؟ برای پاسخگویی به این پرسش‌ها، محققان دانشگاه استنفورد لیستی متشکل از 4500 پروتئین را که با ویروس‌ها برهمکنش دارند و ژنوم ما آنها را ساخته است، تنظیم کردند. این پروتئین‌ها با پایگاه داده‌ای DNA نئاندرتال‌ها مطابقت داشتند؛ باید افزود که این نوع DNA در انسان‌های امروزی ساکن اروپا و آسیای شرقی یافت می شود.

نکته جالب این است که همۀ ژن‌های ذکر شده از نوعی برخوردار بودند که با ویروس‌های RNA برهمکنش می کردند؛ پاتوژن‌هایی که شامل آنفلوانزا A، هپاتیت C و HIV می بودند. البته منظورمان این است که این ویروس‌ها برای انسان‌های باستانی مشکل آفرین بودند، بلکه ویروس‌های RNA مشابه به احتمال بسیار زیاد در شکل‌دهی به فرگشت ما ایفای نقش داشتند. این اکتشاف از دیدگاه تبادل ژنتیکی پشتیبانی می کند. همزمان که اجداد ما به قاره آسیا مهاجرت کرده و در آن پراکنده شدند، احتمالا با انسان‌های دیگری روبرو شدند که به شیوۀ بالقوه‌ای در مناطق ناخوشایند زندگی می کردند.

محققان گفتند: «انسان‌های امروزی و نئاندرتال‌ها به قدری ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند که جهش این ویروس‌ها را نمی توان بعنوان یک عامل بازدارنده ژنتیکی به حساب آورد. نزدیکیِ یاد شده را این طور هم میتوان تفسیر کرد که نئاندرتال‌ها عوامل محافظتی در برابر آن ویروس‌ها را به ما انسان‌ها منتقل کردند.» با گذشت زمان، ترکیبی از ژن‌های غیرمفید نئاندرتال‌ها از خزانه ژنی ما انسان‌ها حذف گردید ولی ژن‌های خاص و مفید به قوت خود باقی ماندند؛ به این ترتیب، جمعیت‌های محلی توانستند با برخی از ویروس‌های RNA در منطقه زندگی‌شان مقابله نمایند. احتمال می رود ژن‌های مختلفی با پاتوژن‌های مختلفی برهمکنش کرده باشند؛ که توضیح می دهد چرا انواع یکسانی از ژن‌های نئاندرتال‌ها به تعداد مساوی در اروپا و آسیا یافت نمی شوند.

شاید روزی محققان با انجام بررسی‌های بیشتر به نشانه‌هایی از ویروس‌ها دست یابند که روزی نئاندرتال‌ها را مورد هدف قرار داد. آقای انارد در پایان گفت: «روش بررسی ما غیرمستقیم است: از آنجا که می دانیم کدام ژن‌ها با کدام ویروس‌ها برهمکنش می کنند، می توانیم انواعی از ویروس‌هایی را که در شیوع بیماری‌های قدیم نقش داشتند، حدس بزنیم.» این پژوهش در مجله «Cell» منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com