بیگ بنگ: دانشمندان قدیمی‌ترین دهانه برخورد یک سیارک به زمین را در استرالیا کشف کردند. به گفتۀ محققان وجود این دهانه بیانگر دلیل «پایان عصر یخ» در سیارۀ ما است.

yarrabubba crater coordinates google maps
نمایی از منطقه یارابوبا از ایستگاه فضایی بین المللی

به گزارش بیگ بنگ به نقل از BBC، به گفته محققان این سیارک حدود دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون سال پیش در منطقه “یارابوبا” در غرب استرالیا با زمین برخورد کرده است. دهانۀ برخوردی عمری معادل نصف عمر کره زمین دارد. این نتیجه‌گیری با انجام آزمایشاتی روی مواد معدنی سنگ‌های موجود در این محل به دست آمده است. پژوهشگران یافته خود را از این نظر با اهمیت می‌دانند که ممکن است سبب گرم شدن زمین در آن دوران شده باشد.

تاریخ این رویداد چگونه معلوم شد؟

این دهانه برخوردی در سال ۱۹۷۹میلادی در بیابان‌های خشک استرالیا کشف شد ولی زمین‌شناسان برای تعیین قدمت آن آزمایشی انجام ندادند. به علت وقوع فرسایش به مدت میلیاردها سال این دهانه امروز با چشم قابل رؤیت نیست. دانشمندان با استفاده از میدان مغناطیسی منطقه توانستند قُطر آن را تعیین کنند که معادل ۷۰ کیلومتر است.

usecrystal nc
برای تعیین قدمت دهانه برخورد از کریستال زیرکن (zircon) استفاده شده است. قسمت صورتی رنگ در هنگام برخورد سیارک دوباره کریستالی شده و هسته درونی آبی مانده است.

پروفسور “کریس کِرکلند”، یکی از این پژوهشگران، به بی بی سی گفت: «سطح زمین خیلی هموار است زیرا این دهانه بسیار قدیمی است ولی سنگ‌های این منطقه خیلی شاخص هستند.»

برای تعیین این که چه زمان این سیارک با زمین برخورد کرده، این گروه مقادیر اندکی از کریستال‌های زیرکن( zircon) و مونازیت ( monazite) را بررسی کردند و از نتایج آن شوکه شدند. اکنون این کانی‌ها می توانند مانند حلقه‌های رشد سالانه درختان، برای تعیین قدمت ضربه استفاده شوند.

gApPfLLijEfBmMAUozrj
محدودۀ این دهانۀ برخوردی

این کریستال‌ها مقادری کمی از اورانیوم در خود دارند. از آنجایی که اورانیم با سرعتی ثابت “متلاشی” و به سرب تبدیل می شود، دانشمندان توانسته اند با بررسی این فرایند میزان زمان سپری شده را محاسبه کنند. این دهانه برخوردی دست کم ۲۰۰ سال قدیمی‌تر از “دهانه وردفُرت” در آفریقای جنوبی است.

ممکن است این برخورد، پایان عصر یخ را رقم زده باشد؟

طبق گفته پژوهشگران زمان برخورد می تواند گرم شدن کره زمین را در آن دوران توضیح دهد. به اعتقاد دانشمندان کره زمین قبلا دورانی موسوم به “زمینِ گوی‌برفی” را می گذراند که طی آن به طور گسترده‌ای از یخ پوشیده شده بود. این برف سپس آب شد و کره زمین رو به گرم شدن سریع رفت. پروفسور کرکلند می گوید “سن این دهانه دقیقا با پایان دوره سرما مطابقت دارد” بنا بر این “برخورد سیاره احتمالا تغییرات بزرگی را در آب و هوای زمین باعث شده است.”

merlin eae ea ae c fbdba jumbo
نمایی از این دهانه برخورد از صخره “بارلانگی”

این رویداد مقادیر زیادی بخار آب که یک گاز گلخانه‌ای است، در جو زمین رها کرده که ممکن است به گرم شدن زمین کمک کرده باشد. یک فرضیه دیگر برای گرم شدن زمین در آن زمان، فوران آتشفشانی است که شاید دی اکسید کربن وارد جو زمین کرده باشد. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریه Nature Communications منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع بیشتر: sciencealert.com , BBC

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.