بیگ بنگ: براساس تحقیقات جدید، کاهش برف و یخ در بالاترین قله کوه‌های زمین، می‌تواند موجب ِ تغییرات خطرناک در زنجیرۀ غذایی آب‌های ساحلی دوردست شود.

به گزارش بیگ بنگ، بادهای سرد زمستانی که از کوه‌های هیمالیا می‌وزد، با خنک کردن سطح زمین مانند باغبانی که خاک را زیر و رو می‌کند، دریای عرب را بارور کرده و سبب فرو رفتن آب‌های متراکم شده و جریان‌های تازه و سرشار از مواد ِ مغذی، جایگزین آن می‌گردد.

با توجه به تغییرات آب و هوایی، زمستان‌های موسمی به سرعت گرم‌تر و مرطوب‌تر می‌شوند و زیستگاه‌های دریایی از نظر اکسیژن و مواد مغذی کم رونق شده و موجودات ریز در یک محیط خالی از اکسیژن رشد می‌یابند. بتازگی شرایط نامساعدتر شده و حرکت چرخشی لایۀ ضخیم سبز رنگ از شکوفایی جلبک‌ها از فضا قابل مشاهده است.

آنچه که به  آن نگاه می‌کنید نوکتیلوکا سینتیلانس(Noctiluca scintillans) است که به دلیل اثرات نورتابی زیستی که دارد بعنوان تلألو دریا شناخته می‌شود. نوکتیلوکا یک تاژک‌دار چرخان(dinoflagellate) دریایی در ابعاد میلیمتری است که می‌تواند بدون اکسیژن یا نور خورشید زنده بماند و رشد کند. با این حال، قبل از آغاز سدۀ حاضر، حضور آن در سواحل سومالی، یمن و عمان بی‌سابقه بود.

امروزه “نوکتیلوکا” مرتبا سبب شکوفایی گسترده می‌شود و اثرات گسترده‌ای بر اکوسیستم‌ها و صنایع دارد. این روند کاملاً سریع و واضح تغییر کرده است. محققان بر این باورند که رشد نوکتیلوکا در دریای عرب به بحران اقلیمی مربوط است. جاکوئیم آی. گوئست از دانشگاه کلمبیا، که بیش از 18 سال در مورد رشد سریع این ارگانیسم مطالعه کرد می‌گوید:«شکوفایی ناشی از نوکتیلوکا احتمالاً یکی از چشمگیرترین تغییراتی مربوط به تغییرات اقلیمی است که تا کنون مشاهده کرده‌ایم.»

وی افزود:«ما در جنوب شرقی آسیا، از ساحل تایلند، ویتنام و در جنوب سیشل، “نوکتیلوکا” را مشاهده کرده‌ایم. هر جایی که نوکتیلوکا شکوفا می شود، ایجاد مشکل می کند. همچنین به کیفیت آب آسیب می رساند و منجر به مرگ و میر ماهیان زیادی می‌گردد.» دانشمندان اکنون با استفاده از داده‌های میدانی و تصاویر ماهواره‌ای ناسا، ظهور این شکوفایی جلبکی را به ذوب شدن ِ یخچال‌های طبیعی و زمستان موسمی ضعیف ربط داده‌اند.

از سال 1980، نویسندگان دریافتند در کنار گرم شدن ِ بادهای موسمی زمستانی که کم قدرت و مرطوب‌ترند، اختلاط آب‌های سطحی دریای عرب کاهش یافته است. همچنین در مجموع، این تغییرات منجر به افزایش شار گرمای ویژه از جو به درون آب‌های سطحی دریای عرب شده که حاکی از افزایش میزان گرمای اقیانوس در [دریای عرب] قسمت بالایی از سال 2000 است.

این موضوع برای ارگانیسم‌های ریزی که به تشکیل یک پایۀ محکم در شبکه غذایی اکوسیستم کمک می‌کنند، یک مشکل است. مانند دیاتومه‌ها، اما برای نوکتیلوکا که دارای اشتهای کمتری است طبق اظهارات نویسندگان یک “مزیت رقابتی فوق‌العاده” است. پیش از این نیز محققان فتوسنتز سلول‌های نوکتیلوکا را در شرایطی با اکسیژن و مواد مغذی کم مورد بررسی آزمایشگاهی قرار داده بودند.

از طرفی، دیاتومه‌ها به شرایط غنی از مواد مغذی در سطح اقیانوس که در آن نور خورشید فراوان است نیاز دارند. و اگر بادهای موسمی سالانه، آن زیستگاه را تحریک نکنند، مشکل جدی به وجود خواهد آمد. این بدین معنی است که “نوکتیلوکا” رقیبی سرسخت برای بسیاری از ارگانیسم‌های اصلی محیط دریایی است. هنگامی که زمستان‌های موسمی کم نور بوده و مواد مغذی کمتری در سطح دریا یا اقیانوس وجود دارد، دیاتومه‌ها برای زنده ماندن تلاش می‌کنند.

از طرف دیگر‌، “نوکتیلوکا” می‌تواند در محیط‌هایی با شرایط سخت‌تر، حتی گاهی با خوردن میکروارگانیسم‌های دیگر زنده بماند. علاوه بر این، در آنها آمونیاک به راحتی ساخته می‌شود و جلبک‌ها نامطبوع و حتی سمی می‌گردند. در دریای عرب امروزی که به سرعت در حال تغییر است، این رفتار کشنده و سازگار بصورت “اتصال به زنجیره مواد غذایی” نمایان می‌شود، ماهی‌ها را مسموم می‌کند، دیاتومه‌ها در رقابت بر سر دریافت غذا از بین می‌روند و چتر دریایی(Jellyfish) فراوان می‌گردد.

گوئست گفت: «اکثر مطالعات مربوط به تغییرات اقلیمی و زیست‌شناسی اقیانوس بر  آب‌های قطبی و معتدل متمرکز شده‌اند و محققان از توجه به  تغییرات در مناطق استوایی غافل شده‌اند.» با توجه به نتایج، نویسندگان معتقدند که هر سال تابستان با وارد شدن آب‌هایی با اکسیژن کم به لایه های بالایی دریای عرب، “نوکتیلوکا” فراوان می‌شود. با این وجود، جلبک‌ها می‌توانند به سرعت فتوسنتز کنند، در حالی که سایر ارگانیسم‌ها توسط اختلاط همرفتی ضعیف‌تر، به دلیل از بین رفتن پوشش برفی در هیمالیا، به شدت از نظر مواد مغذی محدود می‌شوند.

نویسندگان از این شکوفایی سالانه که با گذشت سال‌ها در کشورهایی مانند سومالی و یمن بیشتر می‌شود، هراس دارند؛ زیرا می‌تواند به صیادان محلی صدمه وارد کرده و منجر به اضطراب، فقر و محرومیت بیشتر شود. این در حالی است که تغییرات آب و هوایی قوی‌تر می‌شوند و کوه‌های هیمالیا همچنان با سرعت ِ بی‌سابقه‌ای در حال ذوب شدن هستند.

طبق گفته نویسندگان: «عدم توانایی زئوپلانکتون‌های بزرگ، به جز سالپ‌ها(Salp) و چتر دریایی(Jellyfish) برای تغذیه کردن نوکتیلوکا، نشانگر ظرفیت شکوفایی آن جهت اتصال به زنجیرۀ غذایی استوایی است. بنابراین، تکرار مجدد سالانه و غلبۀ فزاینده آنها در زمستان ِ هر ساله، نیازمند تجدید نظر در درک بنیادی ما از شبکه غذایی [دریای عرب] است.»

ترجمه: نرجس بادفر/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com