بیگ بنگ: تیمی از زمین‌شناسان در دانشگاه تگزاس در دالاس و آستین یک فرضیه جدید و جالب مطرح کرده‌اند که صفحات تکتونیکی را با زمین گلوله برفی مرتبط دانسته است؛ دوره‌ای که با تغییرات آب و هوایی همراه بود و زمین را وارد وضعیت هوایی بسیار سرد و یخبندان کرد. این دوره میلیون‌ها سال به طول انجامید. دانشمندان معمولا آغاز صفحات تکتونیکی را به سه میلیارد سال پیش نسبت می دهند، اما فرضیه جدید که در مجله «Terra Nova» منتشر شده، اعلام می دارد که این فرایند در دوره جوانتری موسوم به پیشین زیستی نو(نئوپروتروزوئیک) روی داد.

به گزارش بیگ بنگ، زمین تنها سیاره شناخته شده‌ای است که صفحات تکتونیکی دارد و پوسته و گوشته فوقانی آن از قطعات مجزایی ساخته شده‌اند که بصورت کُند و مستقل حرکت می کنند؛ با این شرایط، زمینه برای ایجاد و نابودی عوارض زمین فراهم آمده و زلزله‌های بزرگ و آتشفشان‌ها، به وقوع می پیوندند. صفحات تکتونیکی یکی از اساسی‌ترین فرایندهایی هستند که در شکل‌دهی به زمین نقش دارند. اکثر محققان بر این باورند که این صفحات در اکثر تاریخچه 4.5 میلیارد ساله زمین فعال بوده‌اند. با این حال، بر اساس یافته‌های تیم، آثار متعددی در تاریخ زمین‌شناسی وجود دارد که می تواند بگوید صفحات تکتونیکی تا دوره نئوپروتروزوئیک آغاز نشد.

پروفسور «رابرت استرن» یکی از اعضای تیم از دانشگاه تگزاس در دالاس می گوید: «زمین تنها جرم در منظومه‌شمسی است که از صفحات تکتونیکی بهره می برد؛ جایی که لیتوسفر به مانند قطعات پازل چیده شده و به صورت مستقل حرکت می کند. برخورداری سیاره‌ها از پوسته جامد بیرونی یک امر عادی به شمار می رود.» پروفسور استرن و همکارش دکتر ناتانیل میلر از دانشگاه تگزاس در آستین در مطالعه خود اعلام کردند که آغاز صفحات تکتونیکی زمینه‌ساز آغاز تغییرات در سطح زمین شد و زمین گلوله برفی را رقم زد. آنان اظهار داشتند که صفحات تکتونیکی رویدادی است که می تواند 22 نظریه را توضیح بدهد؛ نظریه‌هایی که سایر دانشمندان بعنوان عوامل محرک در زمین گلوله برفی دخیل دانسته‌اند.

پروفسوز استرن افزود: «ما مقالات مختلفی را بررسی کردیم و همۀ ساز و کارهای مطرح شده در خصوص زمین گلوله برفی را مورد بازبینی قرار دادیم. آغاز صفحات تکتونیکی باید در هر کدام از این توضیحات نقش داشته باشد. احتمال می رود پیدایش صفحات تکتونیکی با افزایش فعالیت آتشفشانی و تحریک افشانه‌های گوشته اختلال در اقیانوس‌ها و اتمسفر ایجاد کرده باشد. این واقعیت که اثرات اقیانوسی و آب و هوایی قوی در دوره نئوپروتروزوئیک دیده شده‌اند، می تواند بعنوان یک ایدۀ حمایتی قوی قلمداد شود که صفحات تکتونیکی را رقم زده است. این ایده تا به امروز مد نظر ما قرار نگرفته بود. امروزه، آب و هوا در اخبار پوشش داده می شود زیرا با نفوذ دادن دی‌اکسیدکربن‌ بیشتر به اتمسفر در حال تغییر آن هستیم. اما زمانی را تصور کنید که زمین فاقد صفحات تکتونیکی بود و سپس در فرایند تکامل از صفحات تکتونیکی برخوردار شد. این رویداد می تواند تغییر بزرگی در سیستم عملکردی زمین قلمداد شود. البته شاید تاثیر بزرگی هم بر وضعیت آب و هوا داشته است.»

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sci-news.com