سخن اندیشمندان

بیگ بنگ: « دنیای متمدن نابود می‌شود»این عبارت، احتمالاً نخستین چیزی نیست که دوست دارید وقتی کتابی را برای خواندن انتخاب می‌کنید، با آن مواجه شوید. اما حقیقت دارد. بشریت و تمام حیات موجود در عالم، رو به نابودی است. مهم نیست که تمدن ما چقدر پیشرفته شود، مهم نیست که روزی بتوانیم فن‌آوری جهش میان ستاره‌ها را به وجود آورده یا ششصد سال عمر کنیم. چون تا خاموش‌شدن شمع زندگی آخرین گونه حیات‌مند در عالمی که شاهد آنیم، زمان زیادی باقی نمانده است. قوانین اطلاعات سرنوشت‌مان را تعیین کرده‌اند، درست همان‌طور که سرنوشت خود عالم را.

maxresdefault

واژه‌ی اطلاعات یادآور کامپیوترها و درایو‌های دیسک سخت و ابرشاهراه‌های اینترنتی است. هرچه باشد، فراگیرشدن کامپیوترها را « انقلاب اطلاعات» می‌نامند. با این وجود، کامپیوتر هنوز جنبه‌ی بسیار بسیار کوچکی از طرحی جامع موسوم به « نظریه‌ی اطلاعات» است. درست است که این نظریه در واقع نحوه‌ی کار کامپیوترها را به آنها دیکته می‌کند، اما قابلیت‌های آن بسیار بیش از این است. این نظریه حاکم بر عملکرد اجسام در مقیاس‌های گوناگون است. این نظریه چگونگی برهم‌نهی اتم‌ها با یکدیگر را برشمرده و به ما می‌گوید که سیاه‌چاله‌ها چطور ستاره‌ها را می‌بلعند. قوانین آن شرح می‌دهند که عالم چگونه از بین خواهد رفت و ساختمان کل کیهان را برایمان نمایان می‌سازند. حتی اگر این کامپیوترها هم نبودند، باز هم نظریه‌ی اطلاعات سومین انقلاب فیزیک در قرن بیستم می‌بود.

قوانین ترمودینامیک در اساسی‌ترین سطح، قوانینی درباره‌ی اطلاعا‌ت‌اند. نظریه‌ی نسبیت که چگونگی رفتار اجسام در سرعت‌های بالا و تحت تأثیر گرانش را توصیف می‌کند، در واقع نظریه‌ای اطلاعاتی است. نظریه‌ی کوانتوم که حاکم بر حوزه‌ی بسیار کوچک‌ها می‌باشد نیز نظریه ‌ای در باب اطلاعات است. مفهوم اطلاعات که بسیار گسترده‌تر از بحث درایوهای دیسک سخت است، تمام این نظریات را در غالب یک ایده قدرتمند و باورنکردنی به هم گره می‌زند.

اینکه نظریه‌ی اطلاعات تا این اندازه توانمند است، از آن رو است که اطلاعات کمیتی فیزیکی است. اطلاعات تنها یک مفهوم انتزاعی و از جنس حقایق یا تصاویر، تاریخ‌ها و اسامی نیست. اطلاعات خصوصیتی عینی و غیرمجرد از ماده و انرژی است که قابل اندازه‌گیری و سنجش است. هر بیت آن به اندازه‌ی وزن یک تکه سرب یا انرژی ذخیره‌شده در یک سلاح اتمی واقعیت دارد و درست همچون جرم و انرژی، اطلاعات هم تابع قوانین فیزیکی است که به آنها می‌گویند چطور عمل کنند. اینکه چطور می‌توان اطلاعات را به کار برده، انتقال داده، تکثیر کرد، پاک و یا نابود کرد. و همه چیز در عالم باید از قوانین اطلاعات تبعیت کنند چون هر چیز در عالم با اطلاعاتی که شامل آن است، شکل می‌گیرد.

چارلز سیف: Charles Seife

ایده‌ی اطلاعات زاییده‌ی فن کدگذاری و کدشکنی باستان است. رمزهایی که اسرار حکومت را پنهان می‌کردند. در واقع روش‌هایی برای نامفهوم‌کردن اطلاعات و انتقال آنها از مکانی به مکان دیگر بودند. زمانی‌که فن شکستن رمزها با دانش ترمودینامیک تلفیق شد، نظریه‌ی اطلاعات به وجود آمد. نظریه‌ی نوپای اطلاعات به اندازه‌ی نظریه‌ی کوانتومی و نسبیت، طرحی انقلابی بود. این نظریه بی‌درنگ حوزه‌ی ارتباطات را دگرگون کرده  و مسیر عصر کامپیوتر را هموار ساخت. اما این تنها شروع داستان بود. ظرف یک دهه، فیزیک‌دانان و زیست‌شناسان شروع به درک این مسئله کردند که ایده‌های نظریه‌ی اطلاعات چیزهایی بیش از بیت‌ها و بایت‌های کامپیوترها و کدها و ارتباطات را تحت کنترل خود دارند. آنها رفتار جهان زیراتمی، تمام گونه‌های حیات روی زمین و حتی عالم به عنوان یک کل را توصیف می‌کنند.

هر موجودی روی زمین، موجودی اطلاعاتی است. اطلاعات در بطن سلو‌ل‌هایمان قرار دارد و اطلاعات مغز ما بزرگ‌تر از نیاز خود ماست. اما تنها موجودات زنده نیستند که از اطلاعات استفاده کرده و آن را پردازش می‌کنند. هر ذره‌ای در عالم، هر الکترون، هر اتم، هر ذره‌ای دیگری که هنوز کشف نشده، حاوی اطلاعات است. اطلاعاتی که غالباً در دسترس ما نیست. اطلاعاتی که می‌توانند منتقل و پردازش شده و یا به هدر روند.

هر ستاره‌ای و هر یک از کهکشان‌های بیشمار این عالم در خود اطلاعات دارند. اطلاعاتی که می‌توانند بگریزند و یا جریان یابند. آن اطلاعات همیشه از جایی به جای دیگر در حرکت بوده و در تمام کیهان پخش می‌شود. به بیان دقیق، به نظر می‌رسد که اطلاعات عالم ما را شکل می‌دهند. این احتمال است که حرکت اطلاعات بتواند ساختار فیزیکی کیهان را به خوبی تعریف کند. و اینطور به نظر می‌آید که اطلاعات بطن عمیق‌ترین پارادوکس‌های علم باشد. اسرار نسبیت و مکانیک کوانتومی، سرآغاز و سرنوشت عالم، ماهیت غایت نیروی ویرانگر سیاه‌چاله و نظم نهفته در کاتورگی ظاهری کیهان.

قوانین اطلاعات در حال آشکار کردن پاسخ های برخی از پیچیده‌ترین پرسش‌های علم هستند. اما این پاسخ‌ها از بعضی جهات نگران‌کننده‌تر بوده و از پارادوکس‌هایی که حل می‌کنند، عجیب‌تر و شگفت‌آورترند. اطلاعات به تصویری از عالم منتهی می‌شود که نابودی خود را تسریع می‌کند، موجودات زنده‌اش غلامان طفیلی‌های درونی آنند و کیهان پر دسیسه‌ای را به تصویر می‌کشد که از مجموعه‌ بی‌نهایتی‌ از جهان‌های موازی ساخته شده است. قوانین اطلاعات روشی را در اختیار فیزیک‌دانان قرار می‌دهند تا با آن ناشناخته‌ترین اسراری که بشر تا کنون در آنها به تعمق پرداخته را درک کنند. اکنون این قوانین تصویری را برایمان می‌نگارند که به همان اندازه که اوهامی و غریب است، بی‌رحم و سرکش هم هست.

 نوشته‌ی « چارلز سیف »

از پیشگفتار کتاب کشف رمز عالم، مقدمه‌ای بر نظریه‌ی اطلاعات کوانتومی

لینک کوتاه نوشته : https://bigbangpage.com/?p=33366

(۲۰ نفر , میانگین : ۴,۸۰ از ۵)
اشتراک گذاری

۲ دیدگاه

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.