معرفی کتاب: جهش اجتماعی
بیگ بنگ: چگونه شش میلیون سال تکامل انسان زندگی امروزی ما را شکل داده است -از کار و روابط گرفته تا رهبری و نوآوری و، مهمتر از همه، جستوجویمان در پی شادکامی. کتاب “جهش اجتماعی” میکوشد برخی یافتههای علمی تازه دربارهٔ شکلگیریِ ویژگیهای زیستی و روانی انسان را به زبانی ساده بیان کند.
نام اصلی: The Social Leap
نوشته: ویلیام فون هیپل
ترجمه: میثم محمدامینی
ناشر: فرهنگ نشر نو
موضوع: روانشناسی تکاملی- ادراک اجتماعی
چاپ اول: 1399
تعداد صفحه: 373
“جهش اجتماعی” ضمن ارائهٔ روایتی جذاب از تاریخ تحولات زیستی گونهٔ انسان، چگونگی و چرایی شکلگیری برخی ویژگیهای روانی در انسان را توضیح میدهد. ایدهٔ محوری کتاب «فرضیهٔ مغز اجتماعی» است که میگوید: بزرگی مغز انسان برای مقابله با چالشهای پیچیدهای است که زندگی در محیط اجتماعی و تعامل با سایر همنوعان پیش روی او میگذارد. برتری انسان بر مقایسه با سایر جانوران بهویژه نخستیها تواناییِ اعجابانگیزش در تعامل با همنوعان و جامعه است، و نه مثلاً قابلیت چشمگیر در نوآوریِ فنی و کار با اشیاء.
روانشناس پیشرو، ویلیام فون هیپلانسانشناسی و زیستشناسی و تاریخ و روانشناسی را با علم تکامل درمیآمیزد و تاریخ تکاملی ما را قدمبهقدم دنبال میکند تا نشان دهد چگونه رویدادهایی در گذشتههای بسیار دورمان هنوز هم زندگی امروزمان را شکل میدهند. تأثیر این عوامل بسیار گسترده و چشمگیر است: از مسائل عادی و روزمره مانند میل به اغراقگویی و بزرگنمایی گرفته تا موارد عجیبی مانند اینکه چرا خودمان دروغهایمان را باور میکنیم.
ویژگیهای روانی ما پر است از تناقض: سخت کار میکنیم تا به هدفهایمان برسیم، اما وقتی که موفق میشویم، شادیمان در قیاس با زحمات و کوششهایمان بسیار زودگذر است. برای دوستانمان در زندگی آرزوی موفقیت داریم، اما اگر روزگار به کامشان باشد، نمیتوانیم جلو حسادتمان را بگیریم. از فکر به قتل رسیدن آشنایانمان، حتی کسانی که از آنها بیزاریم، به وحشت میافتیم، اما ککمان هم نمیگزد وقتی که نیروهای مسلح خودمان دشمنانی را که برایمان بیگانهاند میکشند. اغلب از دست رؤسای سختگیر مینالیم، اما اگر خودمان در آن سِمت باشیم، مثل آنها رفتار میکنیم.
این تضادها شاید نامعقول به نظر بیایند، اما هرکدام در فرایند تکامل بهمنظور برآورده کردن یک کارکرد حیاتی در زندگی ما پدید آمدهاند. بهراستی بنیادیترین جنبههای خصوصیات روانی ما را «جهش اجتماعیِ» اجدادمان از جنگلهای بارانی به سوی علفزار شکل داده است. اجداد ما، در تلاش برای زنده ماندن در پهنهٔ وسیع علفزار، کار گروهی و اجتماعیشدن را مهمتر از نیروی جسمانی قلمداد کردند و نوع کاملاً جدیدی از هوش به وجود آوردند که جایگاه ما را در این سیاره برای همیشه دگرگون کرد.
جهش اجتماعی میکوشد که برخی یافتههای علمی تازه دربارهٔ شکلگیریِ ویژگیهای زیستی و روانی انسان را به زبانی ساده بیان کند و ضمن ارائهٔ روایتی جذاب از تاریخ تحولات زیستی گونهٔ انسان، چگونگی و چرایی شکلگیری برخی ویژگیهای روانی در انسان را توضیح میدهد. ایدهٔ محوری کتاب «فرضیهٔ مغز اجتماعی» است که میگوید: بزرگی مغز انسان برای مقابله با چالشهای پیچیدهای است که زندگی در محیط اجتماعی و تعامل با سایر همنوعان پیش روی او میگذارد. برتری انسان بر مقایسه با سایر جانوران بهویژه نخستیها تواناییِ اعجابانگیزش در تعامل با همنوعان و جامعه است، و نه مثلاً قابلیت چشمگیر در نوآوریِ فنی و کار با اشیاء.
جهش اجتماعی پاسخهایی از دل پرسشهایش به دست میآورد و به پرسشهای تازه پیوند میزند. پاسخهایی برای پرسشها، و پرسشهایی برای پاسخها.
فهرست مطالب:
بخش اول: چگونه به چنین موجوداتی بدل شدیم؟
1. رانده از بهشت
2. خروج از افریقا
3. کشاورزی، شهر، شاه
4. انتخاب جنسی و مقایسۀ اجتماعی
بخش دوم: بهرهگیری از گذشته برای فهم حال
5. انسان اجتماعی
6. انسان نوآور
7. فیلها و بابونها
8. قبایل و بلایا
بخش سوم: بهرهگیری از شناخت گذشته برای ساختن آیندهای بهتر
9. چرا تکامل به ما شادکامی داد
10. جستوجوی شادکامی در الزامات تکاملی