معرفی کتاب: چگونه گورخر راه راه شد؟
بیگ بنگ: در این کتاب آموزنده به برخی معماهای تکاملی و واقعیتهای شگفتانگیز دنیای جانوران پاسخ داده میشود. خودتان را آماده کنید که هنگام خواندن این کتاب مجذوب و شگفتزده شوید و از آن بهترین لذت را ببرید.
نام اصلی: How the zebra Got its stripes: And other darwinian just so stories
نوشته: لئو گراسه
ترجمه: کاوه فیضالهی
ناشر: فرهنگ نشرنو
موضوع: زیستشناسی، تکامل(فرگشت)
سال انتشار: ۱۳۹۸
تعداد صفحه: 176
چرا زرافه گردنی به این درازی دارد؟ چرا گورخر راهراه است؟ چرا گلهٔ بوفالوها کمابیش دموکراتیک است اما فیلها دیکتاتوری را ترجیح میدهند؟ علت معماری درخشان تپهٔ موریانهها یا پیچیدگیهای زندگی جنسی کفتارها چیست؟ چرا گورکَن عسلخوار طوری تکامل یافته که یکی از مؤثرترین عوامل کشتار جمعی باشد؟
لئو گراسه از با استعدادترین و آیندهدارترین طبیعیدانان جوان فرانسه است. او که اکنون 29 ساله است زیستشناسی تکاملی و روزنامهنگاری خوانده است و بیشتر وقتش را صرف ترویج علم میکند. در پنج سال گذشته بیش از 700 هزار نفر مشترک کانال یوتیوبی او با نام «زیستشناسی کثیف» (DirtyBiology) شدهاند؛ کانالی که در آن با نگاه طنز به شگفتیهای حیات میپردازد.
از میان قانونهایی که بر تکامل جاندارن حاکماند، انتخاب طبیعی از همه قدرتمندتر است. قدرت انتخاب طبیعی،، به ویژه در علفزار بزرگ آفریقا(ساوانا) بسیار مشهود است. اگر فردی امتیاز یا برتری کوچکی نسبت به دیگری داشته باشد، فرزندان بیشتری تولید خواهد کرد. اگر این فرزندان همان امتیاز را به ارث ببرند و آن را به نسل بعد منتقل کنند، زادگان فرد ممتاز سرانجام بر کل خزانه ژنی آن گونه غالب خواهند شد، در حالی که زادگان رقیب سابقش به فراموشی تکاملی سپرده خواهند شد. این البته روایت شده چیزی است که در طبیعت روی می دهد: در جهان واقعی هرگز به این سرراستی نیست.
عنوان این کتاب، به پژوهش خود گراسه در دوران دانشجوییاش ارتباط دارد. موضوع این پروژه الگوی راه راه گورخرها و ارتباطشان با رفتار آنها بود. گراسه می خواست ببیند آیا میان این الگوها و شخصیت گورخرها رابطهای وجود دارد یا نه. اما چنین رابطهای به دست نیامد. وی می گوید:«من میان الگوی این راه راهها و شخصیت گورخرها هیچ رابطهای نیافتم. گورخرهای من شخصیت نداشتند!» اما این شباهت چندانی به داستانهایی که ما از موفقیت و اکتشافهای علمی شنیدهایم ندارد. شاید ما در تدریس علم آن را بیش از حد ساده می کنیم. تاریخ رسمی علم پر از ماجراهای پیروزی است و در آن کمتر از شکستها سخنی به میان می آید. این در حالی است که هر پیروزی در علم بر پایه دانشی است که از شکستهای بسیار بدست آمده است.
به گفته گراسه: «ما فقط نمونههای شاخصی را گلچین می کنیم که در آنها انتخاب طبیعی عمل کرده و همه چیز بی نقص است. اما همیشه این طور نیست و گاه هیچ کدام از تبیینهای ساده جواب نمی دهند و آگاه چارهای ندارید جز آنکه کمی سرتان را بخارانید و سعی کنید راه حل دیگری پیدا کنید. باید توضیح داده شود که تکامل(فرگشت) فرایندی بسیار پیچیده است و انتخاب طبیعی کارکردهایی به وجود می آورد که انگار با قصد قبلی ساخته شدهاند، اما ساز و کارهای بسیاری وجود دارد که بسیار پیچیدهاند. این کتاب یکی از معدود آثار در زمینه زیست شناسی نظری است که برای خواننده عمومی نوشته شده است.»
فهرست مطالب کتاب:
بخش یک: تکامل در لباس مبدل
1-آلت نرینه کفتار ماده
2-گردن دراز زرافه
3-گریز تصادفی غزال
4-چگونه گورخر راه راه شد؟
بخش دو: اسرار رفتار جانوران
5-تهویه مطبوع در تپه موریانهها
6-موج مکزیکی ایمپالا
7-دیکتاتوری فیلها در برابر دموکراسی بوفالوها
بخش سه: موجودات استثنایی
9-جهت یابی سوسک سرگین گردان
10- پیام رسانی لرزهای در دنیای صوتی فیلها
11-گورکن عسل خوار؛ سلاح کشتارجمعی
12- حقیقت درباره شیرشاه
بخش چهارم: عامل انسانی
13-چگونه یک شیر را تولهکش کنیم؟
14- تغییر فاجعهبار
15- تکامل انسان و تاثیر آن
سخن آخر: من و گورخرها