بیگ بنگ: عکس جدید «تلسکوپ فضایی جیمز وب» از بقایای یک ابرنواختر، جزئیاتی را نشان می‌دهد که پیشتر دیده نشده بودند.

به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، انفجار یک ستاره، رویدادی قابل توجه است اما بقایایی که به جا می‌گذارد، می‌تواند بیشتر قابل توجه باشد. عکس جدید فروسرخ ثبت‌شده با تلسکوپ جیمز وب، یک نمونه خیره‌کننده را ارائه می‌دهد. این عکس، «ذات‌الکرسی آ»(Cassiopeia A) را نشان می‌دهد که توسط یک انفجار ستاره‌ای ایجاد شده است. ذات‌الکرسی آ، جوان‌ترین بقایای شناخته‌شده از یک ستاره منفجرشده و بزرگ در کهکشان ما است که آن را به فرصتی بی‌نظیر برای یادگیری بیشتر در مورد چگونگی شکل‌گیری چنین ابرنواخترهایی تبدیل می‌کند.

“دنی میلیساولیویک” پژوهشگر «دانشگاه پردو» و پژوهشگر ارشد پروژه جیمز وب گفت: «ذات‌الکرسی آ، بهترین فرصت را برای بررسی بقایای یک ستاره منفجرشده و انجام دادن نوعی کالبدشکافی ستاره‌ای به ما نشان می‌دهد تا بفهمیم چه نوع ستاره‌ای از پیش در آنجا بوده و چگونه منفجر شده است.»

“تی تمیم” پژوهشگر «دانشگاه پرینستون»و از پژوهشگران پروژه جیمز وب گفت: «در مقایسه با تصاویر فروسرخ پیشین، جزئیات باورنکردنی را در این عکس می‌بینیم که پیشتر نمی‌توانستیم به آنها دسترسی پیدا کنیم.»

ذات‌الکرسی آ، بقایای یک ابرنواختر است که به طور گسترده توسط تعدادی از رصدخانه‌های زمینی و فضایی، از جمله «رصدخانه پرتو ایکس چاندرا» مورد بررسی قرار گرفته است. مشاهدات چند طول موج را می‌توان با هم ترکیب کرد تا درک جامع‌تری را در مورد بقایای ابرنواختر به دانشمندان ارائه دهد.

شرح عکس

رنگ‌های خیره‌کننده عکس جدید ذات‌الکرسی آ که در آن نور فروسرخ به طول موج‌های نور مرئی تبدیل می‌شود، حاوی اطلاعات علمی فراوانی هستند که این گروه پژوهشی به تازگی انتشار آن را آغاز کرده‌اند. در قسمت بیرونی حباب، به ویژه در بالا و سمت چپ، پرده‌هایی از مواد قرار دارند که به دلیل انتشار گرد و غبار گرم، به رنگ‌های نارنجی و قرمز به نظر می‌رسند. این نشان می‌دهد که مواد پرتاب‌شده از ستاره منفجرشده، در حال برخورد به گاز و غبار اطراف ستاره هستند.

در پوسته بیرونی، رشته‌های خالدار به رنگ صورتی روشن قرار دارند که با توده‌هایی پوشیده شده‌اند. این نشان‌دهندۀ وجود ماده‌ای از خود ستاره است که به دلیل وجود ترکیبی از عناصر سنگین گوناگون مانند اکسیژن، آرگون و نئون و همچنین، به دلیل انتشار غبار می‌درخشد. “ایلسه دی لوز” پژوهشگر «دانشگاه گنت» و از پژوهشگران پروژه جیمز وب گفت: «ما هنوز در تلاش هستیم تا همه این منابع انتشار را از هم جدا کنیم.»

مواد ستاره‌ای را می‌توان به صورت پیچ‌های کم‌نورتر در نزدیکی فضای داخلی حفره مشاهده کرد. یک ویژگی که شاید برجسته‌تر از همه باشد، حلقه‌ای به رنگ سبز است که در سمت راست حفره مرکزی گسترش می‌یابد. میلیساولیویک گفت: ما به افتخار «پارک فن‌وی» در بوستون، لقب «هیولای سبز» را به این حلقه داده‌ایم. اگر دقت کنید، متوجه خواهید شد که این حلقه به یک حباب‌ کوچک شباهت دارد. درک شکل و پیچیدگی حلقه، کاری غیرمنتظره و چالش‌برانگیز است.

سرچشمه‌ غبار کیهانی و ما

یکی از پرسش‌های علمی که ذات‌الکرسی آ می‌تواند در پاسخ دادن به آن کمک کند، این است که غبار کیهانی از کجا می‌آید. مشاهدات نشان داده‌اند که حتی کهکشان‌های بسیار جوان کیهان اولیه نیز مملو از مقادیر بزرگ غبار هستند. بدون فراخوانی ابرنواخترها که مقادیر زیادی از عناصر سنگین را به فضا پرتاب می‌کنند، توضیح دادن منشأ این غبار دشوار است. زوم به سحابی ذات الکرسی را در ویدئوی زیر تماشا کنید:

با وجود این، مشاهدات موجود در مورد ابرنواخترها نتوانسته‌اند میزان غباری را که در کهکشان‌های اولیه می‌بینیم، به صورت قطعی توضیح دهند. اخترشناسان امیدوارند که با بررسی ذات‌الکرسی آ به کمک تلسکوپ جیمز وب، درک بهتری را در مورد محتوای گرد و غبار آن به دست آورند. این اطلاعات می‌توانند به درک ما در مورد محل ایجاد عناصر سازنده سیارات و خودمان کمک کنند. تمیم توضیح داد: در ذات‌الکرسی آ می‌توانیم مناطقی را که دارای ترکیبات گازی متفاوتی هستند، از نظر فضایی شناسایی کنیم و ببینیم چه نوع غباری در آن مناطق تشکیل شده است.

ابرنواخترهایی مانند ابرنواختر تشکیل‌دهنده ذات‌الکرسی آ، برای شکل‌گیری زندگی به آن صورتی که ما می‌شناسیم حیاتی هستند. آنها عناصری مانند کلسیم موجود در استخوان‌ها و آهن موجود در خون را در فضای میان‌ستاره‌ای پخش می‌کنند و نسل‌های جدیدی از ستارگان و سیارات را تغذیه می‌کنند. “میلیساولیویک” گفت: «ما با درک فرآیند انفجار ستارگان، داستان منشأ خودمان را می‌خوانیم. من می‌خواهم بقیه دوران حرفه‌ای خود را برای درک کردن چیزی صرف کنم که در این مجموعه داده‌ها وجود دارد.»

انفجار این ابرنواختر بین سال‌های ۱۶۶۰ تا ۱۶۸۰ میلادی اتفاق افتاده‌ است، با توجه به وجود ذرات غبار در نزدیکی ستاره منفجر شده و ازآنجاییکه این ابر نواختر از نوع IIb بوده و بعد از انفجار خیلی زود طی چند روز نورانیت خود را از دست داده‌است و با در نظر گرفتن احتمال وضعیت نامناسب آسمان برای رصد در محدوده زمانی انفجار، فقط یک ستاره‌شناس سلطنتی (فلامستید مؤسس رصدخانه سلطنتی گرینویچ) احتمالاً توانسته آن را در زمانی نزدیک به اوج نورانیت ستاره از قدر ۶ گزارش نماید.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: NASA