بیگ بنگ: امروز ۲۴ آوریل ۲۰۱۵ مصادف با تولد ۲۵ سالگی تلسکوپ فضایی هابل است. هابل ۲۵ سال پیش بعنوان یک تلسکوپ فضایی، در مدار زمین مستقر شد و در این سالها با کاوش های فراوان ستاره شناسی نوین را متحول کرد، این تلسکوپ نه تنها با تصاویر فوق العاده، زیبایی و شگفتی کیهان را به رخ کشید، بلکه درک ما از جهان و تاریخچه آن را کامل تر از قبل کرد.

به گزارش بیگ بنگ،محققان تلسکوپ فضایی هابل عکس جدیدی را به مناسبت گرامیداشت ۲۵ سال کاوش آن در کیهان منتشر کرده اند. این عکس یک خوشه ی بزرگ ستاره ای به اسم Westerlund 2 است که حدود ۳۰۰۰ ستاره را در فاصله ی ۲۰ هزار سال نوری از زمین و در صورت فلکی شاه تخته را نشان می دهد. سن ستارگان این خوشه ی نسبتا جوان حدود ۲ میلیون سال است که شامل داغترین، درخشان، و عظیم ترین ستارگان، کهکشان ما هستند که در میان نور، گرد و غبار و گازهای هیدروژن احاطه شده اند، در ویدئوی زیر می توانید سفری خیالی به درون این سحابی داشته باشید:

دانلود ویدئو

در 24 آوریل 1990 سازمان فضایی آمریکا(ناسا) یک تلسکوپ فضایی، به نام «هابل» را بر دوش شاتل فضایی دیسکاوری سوار کرد و در مداری به دور زمین رها ساخت. این تلسکوپ به پاس تجلیل از خدمات و کشفیات ستاره شناس قرن بیستم ادوین هابل، که با استفاده از تلسکوپ بزرگش ثابت کرد جهان ما با سرعتی زیاد در حال انبساط است، این نام را به خود گرفت. ادوین هابل با کشف انبوهی از کهکشان‌ ها، توانست مفاهیم مختلف نجومی را که تا آن زمان برای اخترشناسان نا آشنا می‌نمود، درست توضیح دهد. هابل نشان داد که جهان ما از یک کهکشان نه، بلکه از صدها میلیارد کهکشان مانند کهکشان راه شیری و یا بزرگ‌تر از کهکشان راه شیری تشکیل شده و این کهکشان‌ها با سرعت‌های متفاوت در حال دور شدن از هم می‌ باشند. با کشف انبساط عالم، درک ما از جهان هستی کاملاً دگرگون شد.

ناسا به پاس خدمات ارزندۀ هابل در بسط و گسترش دانش بشری، ایدۀ قرار دادن تلسکوپ فضایی هابل را مطرح کرد و بالاخره با انجام ماموریت و ارسال این تلسکوپ به فضا به آن رنگ واقعیت بخشید. در لحظۀ آغاز تصویربرداری، دانشمندان متوجه شدند که آیینۀ اصلی این تلسکوپ ـ با قطر 2.4 متر ـ درست در جایی خود قرار نگرفته و در نهایت تصاویر هابل تار و تیره بودند. این یکی از بزرگ‌ترین نا امیدی‌های علمی برای ناسا بود تا اینکه در سال 1993 اولین مأموریت فضایی برای تعمیر هابل این مشکل را بر طرف ساخت. از آن زمان تاکنون هابل چهار بار ترمیم شده و چندین دوربین، حس‌گر و تجهیزات علمی دیگر به آن اضافه و به روز شده است.

هابل اکنون پروژۀ مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا است، با تصویربرداری‌های بی‌نظیرش، جهان هستی را به روی صفحه کامپیوترها، موبایل ها به خانه‌های ما آورد. تلسکوپ فضایی هابل به مردم اجازه داد تا در این هیجان از کشف گوشه‌های پنهان کیهان شریک باشند. تصاویر تهیه‌ شده توسط هابل، بخشی از میراث فرهنگی بشر شده است.  به کمک هابل ما دوره‌های مختلف شکل‌گیری کهکشان‌ها، ستاره‌ها، سیارات، تولد و مرگ ستارگان، سیاه‌چاله‌ها و حتی انبساط عالم و … را به چشم سر دیدیم. از زمانی که تلسکوپ فضایی‌هابل فعال شده است ۴۰۰۰ دانشمند از اطلاعات آن استفاده کرده اند و ۱۲۷۰۰ مقاله علمی‌ با تکیه بر این اطلاعات نوشته شده است. همین آمار‌ هابل را به یکی از کارآمدترین ابزارهای حوزه علوم فضایی تبدیل کرده است. در زیر می توانید منتخبی از تصاویر تلسکوپ هابل را طبق سال شمار فعالیت آن مشاهده کنید:

[cycloneslider id=”541541512″]

به گفته ی محققان این تلسکوپ دیگر امکان اضافه کردن تجهیزات تازه و مدرن را ندارد، شاید به سختی بتواند تا پنج سال دیگر تصویربرداری کند. البته تلسکوپ فضایی جیمز وب، قرار است با هزینۀ 8.8 میلیارد دلار ساخته شده در سال 2018 جایگزین هابل شود. این تلسکوپ فضایی 6.4 تن وزن خواهد داشت و قطر آیینه اصلی آن 6.5 متر یعنی سه برابر قطر آیینه تلسکوپ هابل خواهد بود. تلسکوپ جیمز وب که محصول مشترک ناسا، سازمان های فضایی اروپا و کانادا است حامل چهار وسیله از جمله چند دوربین و طیف سنج است که می تواند سیگنال های بسیار کم نور را بگیرد.

مت گرین هوز، ستاره شناس ناسا گفت: همانطور که هابل تمام متون نجوم را بازنویسی کرد، تلسکوپ فضایی جیمز وب دوباره آنها را بازنویسی خواهد کرد. ناسا این تلکسوپ را به عنوان یک ماشین زمان قدرتمند با دید مادون قرمز توصیف می کند که می تواند به بیش از 13.5 میلیارد سال پیش نگاه و اولین ستاره ها و کهکشان هایی را که در خارج از تاریکی جهان اولیه تشکیل شده اند، مشاهده کند.

نویسنده: سمیر الله وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منابع: earthsky , hubblesite , thehindu , foxnews , space , spacetelescope