بیگ بنگ: احتمالا با هشت سیاره منظومه شمسی آشنا هستید- عطارد، ناهید، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون؛ همچنین سیارۀ کوتوله معروف یعنی پلوتو. اما این سیاره یخی(پلوتو) شاید تنها آغازی برای جستجوی هزاران سیارۀ پنهان در منظومه شمسی باشد.

به گزارش بیگ بنگ، همانگونه که این انیمیشن جذاب نشان می دهد، احتمالا تعداد سیاره‌های کوتوله ۱۰۰ و یا حتی ۱۰۰۰ برابر سیاره‌های معمولی باشد. با این حال، اگر گروه کوچکی از اخترشناسان در مسیر بررسی خود به پیشرفت قابل توجه ای دست یابند، بیشتر این سیارات کوتوله احتمالا به سیارات کاملاً بالغی مبدل می شوند و عنوان “کوتوله” را از دست می دهند.

این انیمیشن اولین بار در یکی از پست‌های سایت Reddit مشاهده شد که توسط کاربری به نام Nobilitle فرستاده شده‌ بود. این انیمیشن در حقیقت(طبق نظرات دن‌ دیکسون) از یک بازی شبیه‌ساز فیزیک محور به نام Universe Sandbox2 درست شده است. هر حلقه نماینده یک مدار است و جمع این مدارها که آنسوی هشت حلقه داخلی منظومه شمسی قرار دارد، تماما متعلق به سیارات کوتوله می‌باشد.

در پاسخ به پست Reddit، دیکسون اظهار داشت که این مدارها برمبنای لیست-مدام در حال بروز رسانی- سیاره های کاندید هستند که توسط مایک براون، اخترشناس موسسه فناوری کالیفرنیا، نگهداری و آپدیت می‌‌شود. براون شرح داد:«این انیمیشن تصویری زیبا از آنچه آن بیرون هست را به نمایش می‌گذارد. تفاوت چشمگیر میان سیاره‌های غول‌ پیکر و منظم با سیارات کوتوله‌، کاملا آشکار است.»

براون همان کسی است که اریس را کشف نمود؛ دهمین جرم سماوی منظومه شمسی که حدود ۲۷ درصد از پلوتو بزرگ تر است. یافته وی نهایتاً در سال ۲۰۰۶ منجر به ‘رد شدن’ پلوتو به عنوان یک سیاره واقعی شد. در همین زمان بود که هزاران ستاره شناس به اصطلاحات جدید سماوی رای دادند که این سیاره را همراه با اریس تحت عنوان ِ «سیاره کوتوله» دسته‌بندی کردند.

برخی منجمان با این تصمیم مخالفت کردند، تا جایی که حتی یکی از آنها این دسته‌بندی را “چرند” خواند. عموم مردم نیز استقبال خوبی از این موضوع نداشتند: براون از آن زمان تاکنون سیلی از نامه‌های تنفر‌آمیز از بچه‌های مدرسه‌ای دریافت کرده است. تعاریف به کنار، فهرستی که براون از آن نگه داری می‌کند، اجرام یافت شده در اعماق فضا را بر اساس احتمال وجود داشتنشان تقسیم‌بندی می‌نماید. وجود اجرام داخلی‌تر و بزرگتر قطعی‌تر بوده، در حالی که سیارات دور‌تر از قطعیت کمتری برخوردار هستند.

پلوتو، اریس، ماکی ماکی، هائومیا و پنج عدد دیگر به استاندارد ‘نسبتا قطعی’ براون می‌خورند؛ به عبارتی دیگر، آنها به طور حتمی سیاره های کوتوله می‌باشند، نه یک دنباله دار یا جرم نجومی دیگر. در این طبقه بندی تعداد 30 جرم سماوی به احتمال بسیار زیاد جزو سیاره های کوتوله هستند، این تعداد می تواند به تعداد 75 عدد نیز برسد٬ همچنین چیزی نزدیک به ۸۵۰ جرم دیگر نیز ظرفیت اضافه شدن به دستۀ سیاره های کوتوله را دارند. براون حدس می‌زند حدود نیمی از کاندیداهای سیاره کوتوله هنوز کشف نشده‌اند و بنابراین تعداد این نوع سیارات باید به رقم ۲۰۰۰ یا بیشتر برسد.

با این حال، حتی بهترین تخمین براون نیز کم است. در تصویر زیر، مدار پلوتو با رنگ زرد نشان داده شده، و نقاطی که ماورای آن قرار دارند، اجرام کمربند کویپر هستند. براون بیان داشت:«همان طور که می توانید در تصویر ببینید، برخی از این اجرام بر روی مدار‌های بسیار بیضوی شکلی قرار دارند. این دسته از اجرام بیشتر وقت خود را در لبه بیرونی مدارشان خواهند گذراند و به همین خاطر سخت رویت می‌شوند.»

براون گمان نمی کند فضاپیماهای هسته ای همچون “افق های نو” که می تواند چندین و چند دهه دوام بیاورد و هم اکنون در حال کاوش در کمربند کوپیر است، قادر باشند بسیاری از این سیارات را پیدا کند. وی افزود:« این حقیقت که آن بیرون اجرام بسیاری از این نظیر وجود دارند، نشان می‌دهد که آینده اکتشاف آنها قرار است عمدتا با استفاده از تلسکوپ‌ها انجام شود.» با توجه به پوستری که هفت محقق این هفته در چهل و هشتمین کنفرانس علم سیارات و ماه ارائه‌ می‌نمایند، یک خم ماجرا این است که منجمان بار دیگر شک دارند اجسام کروی سنگی، فلزی و یخی فضا را چه بنامند.

محققان قصد دارند به جای دسته بندی اجرام با عنوان سیاره، سیاره کوتوله و قمر، صرفا به ساده سازی این سیستم بپردازد: یعنی مادامی که یک جرم سماوی به قدر کافی بزرگ باشد تا عمدتا شکلی کروی به خود گیرد و همچنین فرایند ِ همجوشی گازهای داغ نیز در آن صورت نپذیرد (برخلاف خورشید)، بهتر است این جرم را سیاره بدانیم. اگر تعداد دانشمندان موافق با این امر به حد نصاب برسد، منظومه شمسی ممکن‌ است به ناگاه از ۱۱۰ سیاره رسمی برخوردار گردد. شاید در صورتی که لیست براون به نتیجه رسد، صدها و یا حتی هزاران سیاره بیشتر هم به منظومه افزوده شود.

ترجمه: شقایق دانه کار/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com