بیگ بنگ: دانشمندان وجود فسفر در آبفشان‌های “انسلادوس” قمر زحل، را تایید کردند. این یعنی اقیانوس زیر سطحی این قمر یخی، ممکن است برای وجود حیات مساعد باشد.

این یافته از داده‌های آرشیوی فضاپیمای کاسینی بدست آمده، کاسینی قبل از برخورد به زحل در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷ با عبور از کنار انسلادوس توانست شواهدی از وجود فسفر کشف نماید. فسفر از عناصر اصلی سازندۀ حیات در زمین است، به این ترتیب اکنون کلیه عناصر لازم برای امکان وجود حیات در انسلادوس پیدا شده است. همچنین فسفر بخش اساسی مولکول‌های حامل انرژی است که در تمام حیات روی زمین وجود دارد. در واقع حیات بدون آن ممکن نخواهد بود. بررسی‌های قبلی به کشف پنج عنصر ضروری دیگر یعنی کربن، هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن و گوگرد در آن منتهی شده بود.

اخترشناسان مدت‌هاست که به شناخت اقیانوس‌های سیارات دیگر علاقه‌مند شده‌اند، چرا که آب یکی از ملزومات حیات است. اگر این اقیانوس‌های بیگانه در سیارات دیگر مانند اقیانوس‌های زمین حاوی نمک و مولکول‌های آلی باشند، در این صورت آن‌ها نیز ممکن است برای شکل‌گیری و رشد حیات مساعد باشند.

این یک کشف کلیدی است، زیرا فسفر یکی از اجزای اصلی کروموزوم‌ها و حامل اطلاعات ژنتیکی هستند که دی‌ان‌ای در آنها یافت می‌شود. این نشان می‌دهد که ممکن است یک قدم به یافتن حیات بیگانه در یکی از جهان‌های اقیانوسی بیگانه که به دور خورشید ما می‌چرخند، نزدیک‌تر شده باشیم.

مشکل اقیانوس‌های زیرسطحی این است که این اقیانوس‌ها در زیر پوسته‌ای ضخیم و یخی گرفتار شده‌اند و کاوشگرهای رباتیک ناسا هنوز نمی‌توانند به آنجا دست پیدا کنند. اما تفاوت اقیانوس زیرسطحی انسلادوس با سایر اقیانوس‌های زیرسطحی این است که هر چند وقت یک‌بار فوران می‌‌کنند و موادی را از اقیانوس پنهان خود به شکل ستونی بزرگ از یخ‌آب به فضا پرتاب می‌کند. این ستون‌ها نخستین‌بار توسط فضاپیمای کاسینی ناسا کشف شد.

کاسینی ۱۳ سال به دور زحل چرخید و حتی از میان برخی از ستون‌های فوران‌شدۀ انسلادوس عبور کرد و در طی مسیر خود، اطلاعاتی دربارۀ آنها جمع‌آوری کرد. هنگامی که کاسینی این ستون‌ها را کشف کرد، دانشمندان شواهدی از نمک‌های سدیم (مانند کلرید سدیم، نمک خوراکی معروف، و بی‌کربنات سدیم که اغلب با نام جوش شیرین شناخته می‌شود) کشف کردند که به شیمی اقیانوس‌های زیرسطحی مربوط است.

پژوهش جدید برای درک بهتر این ستون‌های فورانی، از ابزاری بنام(CDA) یعنی «آنالیزور غبار کیهانی» کاسینی بدست آمده که در ابتدا به‌منظور کشف ترکیبات غبار حلقه‌های زحل در نظر گرفته شده بود. طبق سنجش محققان، فسفر نه تنها به شکل یون‌های اُرتوفسفات در این قمر وجود دارد، بلکه غلظت آن دستکم ۱۰۰ برابر بیشتر از غلظت اقیانوس‌های زمین است.

تشخیص فسفات‌های سدیم – مولکول‌های سدیم، اکسیژن، هیدروژن و فسفر که از نظر شیمیایی متصل هستند به دانشمندان کمک می‌کنند تا تصویر بهتری از آنچه در زیر سطح بیرونی یخی این قمر می‌گذرد داشته باشند. فسفات‌ها معمولا در آبی که کلسیم آن بسیار کم است، به‌عنوان مثال در «دریاچه‌های سودا» مانند دریاچه مونو در کالیفرنیا، ظاهر می‌شوند.

دریاچه‌های سودا به‌طور خاص قلیایی‌اند و اسیدی نیستند. همچنین این دریاچه‌ها از نمک و سایر فسفات‌ها سرشار هستند. دانشمندان بر این باورند که این نوع آب، دقیقا همان نوع آبی است که درون قمر انسلادوس وجود دارد – و احتمالا غلظت فسفر آن دست‌کم ۱۰۰ برابر بیش از میزانی باشد که در اقیانوس‌های زمین وجود دارد. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature منتشر شده است.