بارش آهن در یک سیاره فراخورشیدی
بیگ بنگ: بتازگی اخترشناسان یک سیارۀ فراخورشیدی را رصد کردهاند که در آن آهن میبارد. به گفته محققان این سیاره حدود 640 سال نوری از زمین فاصله دارد و آنقدر داغ است که میتواند آهن را ذوب کند.
به گزارش بیگ بنگ، محققان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ(VLT) واقع در شیلی، توانستند یک سیارۀ به شدت داغ بنام WASP-76b را رصد کنند که در قفل گرانشی با ستارۀ مادریاش قرار دارد. این یعنی همیشه یک سمتش روز است و تا دمای ۲۴۰۰ درجه سانتیگراد گرم میشود. این دما، سبب تبخیر فلزات سطح سیاره میشود.
اما نکتۀ جالب این است: «تندبادها این فلزات تبخیرشده را با خود به آن سوی سیاره میبرد که همیشه شب و به مراتب سردتر(دمایی حدود ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد) است. در آنجا، بخار آهن سرد شده، به صورت قطرات آهن در میآید و بر سطح سیاره میبارد.» دیوید ارنریچ، استاد دانشگاه ژنو سوییس، و سرپرست تیم تحقیقاتی که این سیاره فراخورشیدی را یافته است، میگوید: «میتوان گفت این سیاره هر شب بارانی میشود، با این تفاوت که در آنجا آهن میبارد.»
اخترشناسان با کمک دستگاه طیفسنج اسپرسو که روی تلسکوپ ویتیال نصب شده، توانستند این سیاره را رصد کنند و تغییرات متفاوت بین دو سمت ِ سیاره را شناسایی کنند. این سیارۀ فراخورشیدی، هزاران برابر بیشتر از زمین در معرض تابش پرتوهایی است که زمین از خورشید دریافت میکند و این تابشها سطح ِ آن را به اندازۀ کافی برای تبخیر فلزات داغ میکند که سپس بعنوان باران آهن بر سطح این سیاره ببارند.
شاید کلمه “بحرانی” کلمه مناسبی برای توصیف اتمسفر خشن سیاره WASP-76b نباشد. چرا که این سیاره طوری در مدار ستارۀ خود قفل شده که هر چرخش به دور خود را تقریبا به همان اندازه که طول میکشد یک بار به دور ستاره خود بچرخد، انجام میدهد. به گفته نویسندگان این مقاله، این نخستینبار است که شیمی متمایزی بین روز و شب یک سیارۀ غولپیکر و فوقالعاده داغ گازی کشف شده است. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منابع: space.com , sci-news.com