بیگ بنگ: روز یکشنبه یک تیر ماه، یک خورشید گرفتگی حلقوی سالیانه رخ می‌دهد که از آفریقای مرکزی، ایران و به شکل یک نوار باریک در سراسر آسیا دیده می‌شود و بیشتر مردم در نیمکرۀ شرقی زمین نیز می‌توانند خورشید گرفتگی جزئی را تماشا کنند.

به گزارش بیگ بنگ، خورشید گرفتگی پیش رو از نوع «حلق آتش» خواهد بود. در این وضعیت، ماه در دورترین فاصلۀ خود از زمین قرار دارد و در مقابل به خورشید نزدیکتر است. بنابراین ماه نمی‌تواند قرص خورشید را به‌طور کامل بپوشاند و تنها مرکز خورشید را از دیده‌ها پنهان می‌کند. در این حالت بخش‌های نازکی از خورشید در اطراف ماه دیده می‎شوند و حلقۀ درخشانی از نور خورشید دور تا دور ماه نمایان می‌گردد.

نوار گرفت حلقۀ آتش از دریای عمان هم گذر می‌کند و پس از آن وارد کشور پاکستان می‌شود. بنابراین رصدگران کشورمان در مرزهای جنوب شرقی ایران و در اطراف شهر چابهار بیشترین درصد گرفت را تجربه خواهند کرد. جایی که ماه بیش از ۹۵ درصد قرص خورشید را خواهد پوشاند.

در تهران گرفت از ساعت ۰۹:۰۴:۴۲ ثانیه صبح آغاز خواهد شد و در ساعت ۱۰:۱۶:۴۵ ثانیه به اوج خواهد رسید. در زمان اوج گرفت ماه تقریبا نیمی از قرص خورشید را خواهد پوشاند. خورشید گرفتگی در تهران در ساعت ۱۱:۳۸:۰۴ به پایان خواهد رسید. در این صفحه و جست‌وجوی رصدگاه مورد نظرتان می‌توانید اطلاعات مربوط به گرفت (زمان آغاز، اوج، پایان و درصد گرفت) را برای هر نقطه مشاهده کنید.

این خورشید گرفتگی به هنگام سپیده دم در منطقه جغرافیایی جمهوری کنگو قابل مشاهده خواهد بود و سپس با عبور از آفریقای مرکزی، دریای سرخ و خاورمیانه، به سمت شرق حرکت خواهد کرد و در نقطه پایانی در دریای فیلیپین و اقیانوس آرام شمالی قابل رویت خواهد بود.

خورشید گرفتگی حلقوی زمانی رخ خواهد داد که ماه از زمین خیلی دور است و نمی‌تواند به صورت کامل خورشید را بپوشاند. در نتیجه شما در طول خورشید گرفتگی شاهد یک حلقه‌ی روشن در اطراف خورشید خواهید بود. خورشید گرفتگی جزئی نیز که در سراسر ایران دیده می شود، وقتی رخ خواهد داد که خورشید، ماه و زمین به صورت کامل با هم همراستا نباشند و یا شما در مرکز سایه‌ی ماه قرار نگرفته باشید. در نتیجه ماه به صورت کامل خورشید را نمی‌پوشاند.

در ویدئوی زیر یک حلقه آتش را در خورشید گرفتگی 10 می سال 2013 در غرب استرالیا، می‌بینید. در این خورشید گرفتگی که صبح رخ داد، ماه بین زمین و خورشیدِ در حال بالا آمدن قرار گرفت. این ویدئوی تایم‌لپس برجسته خورشید گرفتگی را از میان انکسار بالای جو زمین درست در بالای افق ثبت کرده است و ماه و خورشیدِ در حال طلوع را به شکلی زیبا نشان می‌دهد. همچنین در ادامۀ ویدیو، خورشید همچنان طلوع می‌کند و خورشید و ماه از هم جدا می‌شوند.

برای رصد خورشید گرفتگی ۱ تیر به کجا برویم؟

اگر نگاهی به نقشه مسیر رویت پذیری خورشیدگرفتگی ۱ تیر بیاندازیم، می‌بینیم خط مرکزی گرفت از فاصله بسیار کمی از جنوب شرقی کشورمان ایران عبور می‌کند و گرفت حلقوی در ایران قابل روست نیست اما می توانیم با درصد بسیار بالایی این گرفت را رصد کنیم. در نقشه زیر، درصد گرفت خورشید در شهر های مختلف ایران را مشاهده می کنید. با توجه به این نقشه هر کجای ایران که باشیم امکان رصد این گرفت را داریم، اما با درصد های متفاوت. مثلا این مقدار در تبریز ۳۵ درصد و در تهران برابر با ۴۸ درصد است. هر چقدر به سمت جنوب شرق ایران حرکت کنیم مدت زمان خورشید گرفتگی و درصد گرفت خورشید بیشتر می‌شود. در سواحل جنوب شرق ایران با ۹۷.۴ درصد شاهد بیشترین درصد گرفت هستیم اما با توجه به وضعیت قرمز به علت شیوع ویروس کرونا در استان سیستان و بلوچستان، توصیه می‌کنیم که به این شهرها سفر نکنید.

در تمام مناطق ایران، گرفت جزئی از ابتدا تا انتها قابل رویت است. حدودا از ساعت ۹ صبح گرفت آغاز شده، حدود ساعت ۱۰ بیشینه گرفت جزئی را شاهد هستیم و در حوالی ساعت ۱۱ و نیم، گرفت به پایان می رسد. در شمال غرب ایران گرفت حدود دو ساعت و در جنوب غرب ایران حدود ۳ ساعت طول خواهد کشید. برای یافتن جزئیات دقیق مربوط به زمان آغاز، بیشینه و پایان گرفت و همچنین درصد گرفت در محل زندگیتان کافیست در لینک زیر بر روی محل مورد نظرتان در نقشه کلیک کنید تا تمامی اطلاعات به همراه شبیه سازی شکل گرفت برایتان نمایش داده شود. خورشیدگرفتگی بعدی که در ایران قابل مشاهده باشد در ۳ آبان ۱۴۰۱ رخ خواهد داد.

چطور می‌توان با ایمنی کامل به خورشید گرفتگی نگاه کرد؟

هشدار: اگر از عینک‌های محافظ مخصوص استفاده نکنید، نگاه کردنِ مستقیم به خورشید، حتی در طول خورشیدگرفتگی حلقوی، میتواند منجر به کوری و سایر آسیب‌های دائمی به چشم شود.

برای اینکه با ایمنی کامل به تماشای خورشید یا خورشیدگرفتگی بنشینید، به عینک‌های محافظ مخصوصِ این رویداد نیاز دارید. عینک‌های آفتابی معمولی حتی آن دسته از عینک‌هایی که محافظ پرتو فرابنفش دارند، بطور کامل از چشمان شما محافظت نخواهند کرد. امن‌ترین راه برای تماشای خورشیدگرفتگی، راه غیرمستقیم و استفاده از دوربین‌های بدون لنزی است که میتوانید در خانه هم درست کنید، همچنین می‌توانید از فیلتر مایلار استفاده نمایید. . فیلترهای مایلار که ورقه های نازکی از جنس پلاستیک با پوشش نازک فلزی می باشند، ارزان ترین فیلتر برای رصد خورشید بوده و ضمن ارائه تصویر سیاه و سفید از قرص خورشید پدیده لکه خورشیدی را نیز نشان می دهند.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع بیشتر: cnet.com , forbes.com , sciencealert.com