بیگ بنگ: ستاره‌ها نيز مانند هر موجود ديگري در جهان با گذر زمان كند‌تر مي‌شوند، رويدادي كه محاسبه دقيق آن تاكنون امكان‌پذير نبود. اما تيمي از دانشمندان آمريكايي براي نخستین بار توانستند سرعت چرخش ستاره هایی كه بيش از يك ميليارد سال سن دارند را محاسبه كنند و نتيجه آن را با پيش‌بيني كه از سن ستاره‌ها وجود داشته تطبيق دهند.

به گزارش همشهری از BBC، تعيين سن ستاره‌ها يكي از كليدي‌ترين پرسش‌ هاي علم نجوم است، اين محاسبه به همان‌ اندازه در نجوم اهميت دارد كه تعيين قدمت فسيل‌ها در مطالعات تكامل. تكنيك جديد روي ستاره‌ هاي سرد، ستاره هایی به اندازه خورشيد ما يا كوچك‌تر، رايج‌ترين ستاره‌هايي كه در كهكشان راه شيري وجود داشته و طول عمر زيادي دارند اجرا شد. به گفته سورن ميبوم از مركز فيزيك اخترشناسي هاروارد اسميتسونيان، اين ستاره‌ها مانند تيرهاي چراغ‌ عمل كرده و تاريك‌ترين بخش‌هاي كهكشان راه شيري را نوراني مي‌كنند.

ستارگان سرد همچنين ميزبان تعداد زيادي از سياره‌هاي شبه‌ زميني هستند كه تاكنون در دور دست‌هاي كهكشان رصد شده‌اند. بيشتر ويژگي‌هاي اين ستاره‌ها، از قبيل ابعاد، جرم، درخشش و حرارت آنها در طول عمرشان ثابت مي‌مانند. همين خصيصه باعث مي‌شود تشخيص سن حقيقي ستاره‌ها امري دشوار باشد. راه‌ حل محاسبه چرخش ستاره‌ها اولين‌ بار در دهه 1970 مطرح شده و در سال 2003 تاريخ‌شماري چرخشي نامگذاري شد. به گفته ميبوم، ستاره‌هاي جوان و سرد سرعت چرخش زيادي دارند، اما هرچه سن آنها افزايش پيدا مي‌كند، كند‌تر و كند‌تر مي‌شوند.

با اين‌ همه ديدن چرخش يك ستاره كار ساده‌اي نيست. استفاده از لكه‌هاي خورشيدي روي سطح ستاره‌ها نيز در مورد ستاره‌هاي سالخورده كارساز نخواهد بود زيرا تعداد اين لكه‌ها در ستاره‌هاي پير كاهش پيدا مي‌كند. ميبوم و همكارانش براي تعيين سرعت چرخش ستاره‌ها از تصاوير بسيار دقيق تلسكوپ كپلر كه از سال 2009 در اطراف زمين در حال رصد ستارگان است استفاده كرده و توانستند سرعت چرخش 30 ستاره در خوشه‌اي 2.5 ميليارد ساله به نام NGC 6819 را تعيين كنند.

دانشمندان در سال 2011 از تصاوير كپلر براي تعيين سن سرعت چرخش خوشه‌اي ديگر به نام NGC6811 استفاده كرده و دريافتند ستاره‌هاي آن هر 10 روز يكبار به دور خود مي‌چرخند. تا پيش از آن، تنها ستاره‌اي كه دانشمندان از سن و سرعت چرخش آن آگاه بودند خورشيد بود: ستاره‌اي 4.6 ميليارد ساله با سرعت چرخش 26 روزه. اكنون ساعت تعيين سن ستاره‌ها باري ديگر به‌كار افتاده و ستاره‌هاي شبه‌ خورشيدي مطالعه شده در خوشه NGC6819، به خوبي جاهاي خالي معماي سن ستارگان را پر كرده‌اند و هر 18 روز يكبار چرخش خود را كامل مي‌كنند. به گفته ميبوم، تكنيك جديد مي‌تواند با دقتي 10 درصدي سن ستاره‌ها را تخمين بزند كه بهبودي قابل توجه به شمار مي‌آيد، زيرا تكنيك‌هاي پيشين از حد خطاي 100 درصدي برخوردار بودند. این مطالعات در مجله nature منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: BBC