بیگ بنگ: بالاخره یک ماموریت باید اولین باشد. در فضا اولین اکتشاف­گران، فضاپیماهای دوقلوی پایونیر 10 و 11 بودند که مسیر اکتشفات کیهانی را نشان دادند، در این مقاله در مورد این کاوشگرها می نویسیم.

1- قبل از ویجر

ویجر با گردش در خارج از منظومه­ شمسی و مشاهدات میان­ ستاره­‌ای خود، اغلب به عنوان بزرگترین ماموریت رباتی فضا شناخته می­ شود؛ اما امروزه ما پایونیر شجاع را به یاد داریم که ثابت کرد ماموریت حماسی ویجر ممکن است.

2- جایی که قبلا چیزی نرفته است

45 سال پیش دانشمندان هنوز از سختی مسیریابی کمربند سیارکی اصلی آگاه نبودند. این کمربند شامل خرده سیارک­‌های سنگی در منطقه­‌ای وسیع میان مریخ و مشتری است. پایونیر 10 به دانشمندان کمک کرد تا این مشکل را در 6 ماهۀ اول سال 1973 حل کنند. این فضاپیما چند برخورد را ثبت کرد (کمتر از آن چیزی که انتظار می­ رفت) و به مهندسان روش­های جدیدی برای مسیریابی فراتر از سیاره زمین آموخت.

3-پیشگام شماره دو

پایونیر 11 یک فضاپیمای پشتیبان بود که پس از عبور پایونیر 10 از کمربند سیارکی، در سال 1973 به فضا پرتاب شد. این ماموریت برای دومین‌بار نگاهی نزدیک به مشتری و اولین تصاویر نزدیک از زحل را فراهم کرد و به مهندسان نقشه­‌هایی برای گردش در فضای سیاره‌­های بیرونی داد تا هنر مسیریابی میان­ سیاره‌­ای خود را بیازمایند.

4-اولین مسافر مشتری

363 سال بعد از اینکه انسان برای اولین‌بار به کمک تلسکوپ به مشتری نگاه کرد، پایونیر 10 در دسامبر 1973 اولین مهمان ساخته­ دست انسان در حوالی این سیاره غول‌پیکر بود. این فضاپیما حدود 300 عکس در پرواز نزدیک خود به مشتری ثبت کرد که از فاصلۀ 130000 کیلومتری ابرهای مشتری گرفته شده بودند.

5-خانواده­ پایونیر

پایونیر کار خود را به عنوان یک ماموریت فضایی در دهه­ 1950 آغاز کرد و رفته رفته به فضاپیماهای پیشرفته‌­تری مجهز شد؛ از جمله ماموریت سیاره­ ناهید که چند کاوشگر برای بررسی عمق ابرهای سمی آن به فضا پرتاب شدند.

6- یک پایونیر و یک پایونیر

دنیای موسیقی “ون هالن” را دارد، اما دنیای علم “ون آلن”. وی از کاوشگر پایونیر 1 تا 11 ، یک ستاره در اکتشافات سیاره­‌ای بود. جیمز ون آلن را به عنوان اولین اکتشافگر علمی فضا می­ شناسند که عضو ثابت ماموریت فضایی پایونیر بود. او از اولین تلاش­‌ها برای سفر به ماه تا ماموریت­‌های پایونیر 10 و 11 نقش مهمی در تیم تحقیقاتی داشت.

7- دورترین…برای مدتی

بیش از 25 سال پایونیر 10 دورترین شیء ساختۀ دست انسان بود که رکورد عبور از کمربند سیارکی، مدار مشتری و حتی مدار پلوتو را نیز شکسته بود. ویجر 1 با سرعتی بیشتر از پایونیر عنوان دورترین فضاپیما را در سال 1998 از آن خود کرد و تا امروز نیز این عنوان را در اختیار دارد.

8-آخرین تماس

ما در 10 ژانویه 2003 ارتباط خود را با پایونیر 10 از دست دادیم. مهندسان بر این گمان بودند منبع انرژی آن به پایان رسیده و دیگر انتظاری برای برقراری ارتباط وجود ندارد. ما دوباره در سال 2006 برای برقراری ارتباط تلاش کردیم اما شانس با ما یار نبود. آخرین سیگنال از پایونیر 11 در سپتامبر 1995 به دست ما رسید. عمر هر دو ماموریت دو سال تعیین شده بود.

9-کشتی­‌های کهکشانی

پایونیر 10 و 11 دو فضاپیما از پنج فضاپیمایی بودند که سرعت کافی برای خروج از منظومه­ شمسی و سفر به فضای میان ستاره‌­ای را داشتند. سه فضاپیمای دیگر (ویجر 1،2 و افق­‌های نو) هنوز با زمین ارتباط دارند. اکنون دوقلوهای پایونیر خاموش هستند. پایونیر 10 به سوی ستارۀ سرخ دبران (چشم گاو) در حال حرکت است و 2 میلیون سال دیگر به آن می ­رسد. پایونیر 11 نیز به سمت صورت فلکی عقاب در حال پیشروی است و 4 میلیون سال دیگر از کنار آن عبور می­ کند.

10-پیام اصلی به کیهان

پایونیر 10 و 11 سال‌ها پیش از رکورد معروف خود، حامل پیام اصلی زمین به کیهان بودند. همانند رکورد ویجر، لوح پایونیر زاییدۀ ذهن کارل سیگن بود که قصد داشت اگر هر تمدن بیگانه‌­ای این فضاپیما را مشاهده کرد، بدانند ساختۀ دست چه کسانی بوده و چطور با آنها ارتباط برقرار کنند. لوح‌­ها موقعیت مکانی ما در کهکشان را نشان می­ دادند و طرحی از یک زن و مرد بر روی آن کشیده شده بود.

ترجمه: رضا کاظمی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: solarsystem.nasa.gov