بیگ بنگ: دانشمندان دو «سیاره مملو از آب» را کشف کرده‌اند که در زیر جو داغ و بخارآلود خود اقیانوس‌هایی عمیق جا داده‌اند. 

منظومه شمسی ما خانه‌ی طیف گسترده‌ای از سیارات از جهان‌های سنگی شبیه زمین گرفته تا غول‌های گازی و یخی مثل مشتری و نپتون. با این وجود از زمانی که اخترشناسان به دسته‌بندی سیارات فراخورشیدی پرداخته‌اند، متوجه شده‌اند که چند نوع رایج از آنها در نواحی محلی ما یافت نمی‌شود برای مثال اَبَر زمین‌ها و نپتون‌های کوچک.

این سیارات به‌طور کلی عمدتا از آب تشکیل شده‌اند و این نخستین‌باری است که دانشمندان چنین سیاراتی را با اطمینان خاطر شناسایی کرده‌اند. این سیارات جدید «Kepler-۱۳۸ c» و «Kepler-۱۳۸ d» نام دارند و به دور یک ستاره کوتوله سرخ می‌چرخند که حدود ۲۱۸ سال نوری از زمین فاصله دارد. اندازه هر دو سیاره بیش از سه برابر زمین و جرم آنها دو برابر است، به این معنا که چگالی آنها بسیار کمتر از سیاره ما است. محتمل‌ترین توضیح برای این نسبت عجیب، وجود مقدار زیادی آب در این سیارات است.

‌‌محققان پیش از این تصور می‌کردند که اینها سیارات بسیار معمولی‌تری باشند، اما دانشمندان می‌گویند که این‌ها در واقع بسیار راهگشاتر از آن چیزی‌اند که تصور می‌کردیم. “بیورن بنکه” یکی از دانشمندان این پژوهش جدید و استاد اخترفیزیک در دانشگاه مونترال، گفت: «ما پیش‌تر، فکر می‌کردیم که سیاراتی که کمی بزرگ‌تر از زمین‌اند، توپ‌های بزرگی از فلز و سنگ‌اند، مانند نسخه‌های بزرگ‌شده از زمین، و به همین دلیل است که آن‌ها را اَبَرزمین می‌نامیدیم.»

دانشمندان آب را به طور مستقیم شناسایی نکرده‌اند و این کار در چنین فاصله طولانی دشوار است. اما بررسی‌ها نشان داد که تا نیمی از سیاره قاعدتا باید از چیزی سبک‌تر از سنگ و سنگین‌تر از هیدروژن تشکیل شده باشد و محتمل‌ترین نامزد برای این ماده، «آب» است.

این سیارات نخستین‌بار در سال ۲۰۱۴، با استفاده از تلسکوپ فضایی کپلر کشف شدند. آن‌ها با استفاده از روش گذر پیدا شدند، در این روش، وقتی سیاره از مقابل ستارۀ مادر عبور می‌کند، در میزان نورِ ستاره تغییر ایجاد می‌نماید. با تحلیل نور می‌توان به اندازۀ سیاره و دیگر مشخصات آن پی برد.

بر عکس زمین که پوشیده از اقیانوس است، این سیارات به قدری داغ‌اند که آب بلافاصله تبدیل به بخار می‌شود و جو غلیظ و متراکمی ایجاد می‌کند که ممکن است آب مایع را پنهان کند. مشاهدات بیشتر توسط تلسکوپ‌هایی مانند جیمز وب می‌تواند به شناسایی بیشتر این جهان‌های آبی کمک کند و شاید حتی نشانه‌هایی از حیات را در جو آنها شناسایی کند. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله Nature Astronomy منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: NASA