بیگ بنگ: «مارتین ریس» کیهان‌شناس ِ بریتانیایی مورد احترام است که در کتاب جدیدش تحت عنوان «در آینده: چشم‌اندازهای انسانیت»، دیدگاه‌های نسبتأ غمناکی دربارۀ برخورد دهنده ارائه می‌دهد. البته وی احتمال واقعی این مصیبت را کم می بیند.

به گزارش بیگ بنگ، شتاب‌دهنده ذرات همانند برخورد دهندۀ هادرونی بزرگ(LHC) با سرعت زیادی ذرات را شلیک می کند؛ آنها با برخورد به هم، باران رادیواکتیو را ایجاد می کنند. این برخوردهای پرسرعت به ما کمک کردند تا تعداد زیادی از ذرات ِ جدید را کشف کنیم، اما به گفتۀ مارتین ریس، این کار بدون خطر نیست. وی نوشته: «شاید یک سیاهچاله تشکیل شود و سپس همه چیز را ببلعد. دومین احتمال ترسناک این است که کوارک‌ها خودشان را به اشیاء فشرده‌ای بنام «استرنجلت» مونتاژ کنند. در این فرایند هر چیزی که با آن برخورد کند به شکل ِ جدیدی از ماده تبدیل می‌شود و کل زمین را به یک کرۀ به شدت فشرده به طول تقریبی یک صد متر تبدیل می‌کند.»

به گفته‌ ریس، سومین راهی که شتاب دهنده ذرات می‌توانند زمین را تخریب کند از طریق فاجعه‌ای است که فضا را قورت می‌دهد. فضای توخالی – چیزی که فیزیکدانان خلأ می‌نامند – بیشتر از هیچ است. در این فرایند تمام نیروها و ذراتی که دنیای فیزیکی را کنترل می‌کنند، نقش دارند. در واقع خلأ حاضر می‌تواند ضعیف و ناپایدار باشد. اما برخی گمان می‌کنند انرژی متمرکزی که در زمان برخورد ذرات با هم ایجاد شده می‌تواند «گذار فاز» را به وجود آورد و تار و پود فضا را از هم باز کند. این یک فاجعۀ کیهانی است، نه فقط یک بلای آسمانی.»

این موارد خیلی وحشتناک است. اما آیا واقعأ باید نسبت به آن نگران باشیم؟ سرن در وب‌سایتش نوشته: «گروه ارزیابی امنیت شتاب دهنده» نتایج گزارش سال 2003 نشان می دهد که برخوردهای ذرات در این شتاب دهنده هیچ خطری را ایجاد نکردند و هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. هر کاری که محققان در برخورد دهنده انجام می دهند، طبیعت قبلأ بارها در طول عمر زمین و اجرام نجومی دیگر انجام داده است.» و این نکته‌ مهم است – پرتوهای کیهانی اساسأ نسخه‌های طبیعیِ کارهایی هستند که LHC و دیگر شتاب‌سنج‌های ذره‌ایی اکنون انجام می‌دهند و این پرتوها دائمأ با زمین برخورد می‌کنند.

تیمِ برخورد دهنده نیز پاسخی را برای ذرات “استرنجلت” ارائه داده است. آنها توضیح دادند: «آیا استرنجلت‌ها می‌توانند با یک مادۀ معمولی برخورد کنند و آن را به یک ماده‌ عجیب تبدیل کنند؟ این سئوال در زمان افتتاح برخورد دهنده‌ یون‌های سنگین نسبیتی(RHIC) در سال 2000 در ایالات متحده مطرح شد. یک مطالعه در آن زمان نشان داد که هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و این برخورد دهنده در حال حاضر به مدت هشت سال در حال کار است و به دنبال “استرنجلت‌ها” است، اما تاکنون چیزی کشف نکرده است.»

حتی “استیون هاوکینگ” عنایت خود را نسبت به شتاب‎‌دهنده ذرات اعلام کرده بود: «وقتی برخورد دهنده روشن شود، دنیا به پایان نخواهد رسید. این دستگاه مطلقأ ایمن است… برخوردهایی که انرژی بیشتری را منتشر می‌کنند میلیون‌ها بار در روز در جو زمین رخ می‌دهند و هیچ اتفاق وحشتناکی رخ نمی‌دهد.» “ریس” به طریقی درست می‌گوید. ما 100 درصد مطمئن نیستیم و ممکن است هرگز به اطمینان کامل نرسیم. اما همانطور که او توضیح می‌دهد، بسیاری از پیشرفت‌های علمی می‌توانند خطرناک باشند، اما نباید بگوییم که می‌خواهیم کل آنها را متوقف کنیم.

او در کتابش نوشت: «نوآوری اغلب خطرناک است، اما اگر از خطرات چشم‌پوشی نکنیم، از مزایا چشم‌پوشی خواهیم کرد. با این وجود، فیزیکدانان باید نسبت به اجرای آزمایشاتی که برخوردهایی بی‌سابقه ایجاد می‌کنند، احتیاط کنند. بسیاری از ما تمایل داریم این خطرات را بعنوان خطراتی علمی-تخیلی رد کنیم، اما خطراتی را ایجاد می‌کند که قابل انکار نیستند، حتی اگر به شدت غیرمحتمل باشند.» ما این کار عظیم‌ را به فیزیکدانان واگذار می‌کنیم و برایشان آرزوی موفقیت داریم!

ترجمه: سمیر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com