بیگ بنگ: درخشان‌ترین لیزر پرتو ایکس جهان موسوم به “LCLS-II” که در آمریکا در دست ساخت است، قادر خواهد بود از اتم‌ها یک میلیون بار در ثانیه عکس ثبت کند.

slac lcls ii electron beam x

به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، دانشمندان آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده اسلک(SLAC) در حال انجام کارهای پایانی برای اتمام ساخت درخشان‌ترین لیزر پرتوی ایکس جهان هستند. این لیزر که اختصارا “LCLS-II” نامیده می‌شود، پس از عملیاتی شدن، ۱۰ هزار برابر درخشان‌تر از درخشان‌ترین لیزر پرتو ایکس کنونی خواهد بود.

آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده اسلک یک مرکز علمی فدرال در ایالت کالیفرنیای آمریکا است. این آزمایشگاه متعلق به وزارت انرژی آمریکا است و توسط دانشگاه “استنفورد” اداره می‌شود. این لیزر در حال حاضر در حدود ۹ متر زیر زمین در نزدیکی دانشگاه “استنفورد” در حال ساخت است که به فیزیکدانان کمک می‌کند تا برخی از ناشناخته‌های اساسی جهان ما را دریابند. این دستگاه لیزری به طول حدود ۳.۲ کیلومتر در یک تونل حفاری ویژه گسترش می‌یابد.

نسخه پیشین آن موسوم به ” LCLS-I” در سال ۲۰۰۹ فعال شد و قادر به ایجاد پرتویی با ۱۲۰ پالس یا شلیک نور در ثانیه است. با این حال، “LCLS-II” این رکورد را با توانایی تولید یک میلیون شلیک در ثانیه به شکل چشمگیری می‌شکند.

دکتر “جیمز کریان” دانشمند این پروژه گفت: «من فکر می‌کنم کاملاً منصفانه است که بگوییم “LCLS-II” دوره جدیدی از علم را آغاز خواهد کرد. این لیزر جدید قادر به ایجاد پالس‌هایی تا زیر یک فمتوثانیه(یک میلیون میلیاردم ثانیه برابر با ۱۰ به توان منفی ۱۵ ثانیه) است. توانایی شلیک بسیار سریع و خارق العاده این لیزر، دانشمندان را قادر می‌سازد تا آزمایشاتی را انجام دهند که تا به حال تصور نمی‌شد.»

“LCLS-II” کمی شبیه یک میکروسکوپ اما با وضوحی در سطح اتمی عمل می‌کند. در قلب این دستگاه، یک شتاب دهنده ذرات قدرتمند قرار دارد که ذرات باردار را سرعت می‌بخشد و آنها را به یک پرتوی بسیار قدرتمند هدایت می‌کند.

این پرتو سپس از طریق یک سری آهنرباهای متناوب(به نام موج ساز) می‌گذرد تا اشعه ایکس تولید کند. دانشمندان می‌توانند از آن اشعه ایکس برای ایجاد آنچه که آنها را “فیلم‌های مولکولی” می‌نامند، استفاده کنند. می‌توانید این تصاویر را به‌عنوان عکس‌های فوری از اتم‌ها یا مولکول‌ها در حال حرکت در نظر بگیرید که هر تصویر را در چند کوادریلیونم ثانیه ثبت می‌کند و مانند یک فیلم به هم متصل می‌شوند.

نسخه پیشین این لیزر اگرچه در گرفتن این عکس‌های فوری کندتر بود، اما دانشمندان در سراسر جهان را قادر ساخت تا اکتشافات بسیار جالب و مهمی را انجام دهند. این اکتشافات شامل مواردی مانند مشاهده واکنش‌های شیمیایی در زمان وقوع، نشان دادن رفتار اتم‌ها درون ستاره‌ها و تولید عکس‌های فوری زنده است که جزئیات فرآیند فتوسنتز را نشان می‌دهد.

lcls ii cryomodules illustration slac x

به گفته “اندرو بوریل” مدیر آزمایشگاه SLAC، توانایی گرفتن تصاویر در فواصل فمتوثانیه با این لیزر جدید، یک تغییر دهنده بازی بسیار مهم خواهد بود. وی می‌گوید: اگر به یک صفحه متشکل از چراغ‌های ال‌ای‌دی فکر کنید که ۱۲۰ بار در ثانیه خاموش و روشن می‌شود، شاهد یک تصویر خواهید بود. حال اگر در یک ثانیه میلیون‌ها بار خاموش و روشن شود، تصویر بسیار متفاوتی دریافت می‌کنید. بنابراین می‌توانید فیلم بسیار بهتری بسازید.

به گفته دانشمندان، این لیزر جدید هیولایی کاملاً متفاوت از نسل قبلی خود است. زیرا سرعتی که “LCLS-II” قادر به گرفتن عکس‌های فوری در سطح اتمی است، تنها تفاوت بین این لیزر جدید و نسل قبلی آن نیست.

در حالی که هر دو دستگاه، الکترون‌ها را تقریباً به سرعت نور شتاب می‌دهند، اما هر کدام به روشی متفاوت این کار را انجام می‌دهند. برای مثال، “LCLS-I” الکترون‌ها را در دمای اتاق به سمت لوله‌های مسی هدایت می‌کند که این کار برای شلیک‌های کوتاه خوب است، اما برای عملکرد مداوم ایده‌آل نیست.

این جایی است که لیزر جدید خودش را نشان می‌دهد. عملکرد مداوم از نوع مورد نیاز برای “LCLS-II” گرمای زیادی تولید می‌کند. حفره‌های مسی معمولی، همانطور که در “LCLS-I” استفاده می‌شود، مقدار زیادی از این گرما را از بین می‌برد، بنابراین مهندسان به یک شتاب‌دهنده ابررسانای جدید روی آوردند.

bab bاین ماده جدید شامل ده‌ها دستگاه به طول ۱۲ متر به نام “کریوماژول”(cryomodules) است که برای کار در دو درجه بالاتر از صفر مطلق(منفی 235 درجه سانتی‌گراد) طراحی شده است. آنها توسط یک کارخانه عظیم برودتی در بالای زمین در دمای عملیاتی نگه‌ داشته می‌شوند.

به گفته “کریان”، تمام این سیستم به دانشمندان این امکان را می‌دهد که به سؤالات اساسی مانند اینکه انتقال انرژی درون سیستم‌های مولکولی چگونه اتفاق می‌افتد؟ انتقال بار چگونه اتفاق می‌افتد؟ و … پاسخ دهند. وی افزود: وقتی برخی از این اصول را فهمیدیم، می‌توانیم شروع به استفاده از آنها کنیم تا بفهمیم چگونه می‌توانیم فتوسنتز مصنوعی انجام دهیم یا چگونه می‌توانیم سلول‌های خورشیدی بهتر بسازیم.

دانشمندان این پروژه امیدوارند که بتوانند این لیزر جدید را در سال جدید میلادی روشن کنند و امیدوارند اولین اشعه ایکس را در تابستان تولید کنند. بنابراین جالب خواهد بود که ببینیم “LCLS-II” در سال ۲۰۲۲ و پس از آن از چه رازهایی از جهان رونمایی پرده‌برداری خواهد کرد.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: interestingengineering.com

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

1 دیدگاه