کشف سیارهای بزرگ که پوشش گازی ندارد!
بیگ بنگ: اخترشناسان سیارهای شگفتانگیز را کشف کردند که ظاهراً پوشش گازی خود را از دست داده است. این سیاره غولپیکر ۴۰ برابر زمین جرم دارد و در مداری بسیار نزدیک به دور ستارۀ خود میچرخد.
پژوهشگران میگویند هنگام شکلگیری چنین سیاره حجیمی، نیروی جاذبۀ آن مقادیر زیادی هلیوم و هیدروژن اطراف آن جمع میکند. اما آنها هیچ اثری از این دو گاز در اطراف TOI 849b پیدا نکردند. این سیاره شگفتانگیز در مقایسه با سیاراتی که تودهای سنگینی دارند، در مداری نزدیک به دور ستاره خود در گردش است، طوری که یک دور چرخش کامل آن به دور ستارهاش تنها ۱۸ ساعت طول میکشد.
“دیوید آرمسترانگ” از دانشگاه بریتانیایی وارویک، مدیر تیمی که این سیاره را رصد کرده، نوشته است که این سیاره تقریباً به اندازه نپتون در منظومهشمسی است. اما تا کنون هیچ سیارهای به اندازه نپتون یا بزرگتر از آن، پیدا نشده بود که در این مدار نزدیک که دمای آن حدود ۱۵۰۰ سانتیگراد است، دور ستارۀ خود بچرخد. نزدیکترین سیاره منظومه شمسی به خورشید ۸۸ روز برای یک دور گردش کامل به دور آن نیاز دارد.
آقای آرمسترانگ میگوید: «کشف این سیاره نشان میدهد که نحوۀ شکلگیری و تحول این سیاره متفاوت با آن چیزی است که تاکنون در منظومهشمسی دیدهایم. چیزی است که میتواند ما را به شناخت بیشتر از نحوۀ شکلگیری سیارهها رهنمون کند.» پژوهشگران میگویند این سیاره احتمالاً از آهن، سنگ و آب تشکیل شده است. آنها معتقدند که TOI 849b نمیتواند یک سیاره کامل باشد و تنها هسته یک سیاره است که احتمالاً زمانی متعلق به یک سیاره غولپیکر گازی بود که اتمسفر خود را از دست داده است.
نظریات مختلفی برای توضیح عدم پوشش گازی این سیاره، وجود داشته باشد. یک توضیح این است که این جسم آسمانی شاید سیارهای به اندازه مشتری بوده که تحت تأثیر کششهای جزر و مدی سایر سیارات قرار گرفته است. میدانهای گرانشی موجود فضا میتوانند خسارات شدیدی به یک سیاره یا حتی کل یک کهکشان بزنند. برخورد با سیاره دیگر هم میتواند علت از بینرفتن پوشش گازی آن بوده باشد.
البته نظریه دیگری هم وجود که دارد که میگوید این سیاره شاید هنگام تولد نقص داشته و هرگز سیاره بزرگی نبوده که هنگام شکلگیری آن، اتمسفری دورش ایجاد شود. شاید هم حاصل یک شکاف تصادفی کوچک در یک دیسک چرخان بوده است. این دیسکها به طور معمول از گرد و غبار و گاز تشکیل شدند و اطراف ستارهای فراخورشیدی میچرخند.
پژوهشگران میگویند کشف این جسم آسمانی نشان میدهد که سیاراتی بزرگ بدون پوشش هم در فضا وجود دارند که میتوان آنها را ردیابی کرد. آنها امیدوارند با بررسی بیشتر این سیاره به اطلاعات بیشتری در مورد فضا دست پیدا کنند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ nature منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منابع: sci-news.com , space.com