بیگ بنگ: جمجمۀ ناقص 210 هزار ساله‌ای که تقریباً چهل سال پیش در جنوب یونان یافته شد به عنوان بدوی‌ترین نمونۀ انسان خردمند (به لحاظ آناتومی) که در خارج از قارۀ آفریقا کشف شده، شناسایی شد. این کشف که در مجلۀ Nature به چاپ رسیده، تاریخ مشخصِ گونه‌های ما در اروپا را بیش از 150 هزار سال عقب‌تر می برد.

پروفسور کاترینا پارواتی، پژوهشگر مرکز فرگشت انسان و محیط دیرینه سنکنبرگ دانشگاه توبینگن آلمان، بیان داشت: «نتایج ما نشان می‌دهد که حداقل دو گروه افراد در دورۀ پلیستوسن میانه که در حال حاضر جنوب یونان است، زندگی می‌کردند: جمعیت بدوی انسان خردمند و بعد از آنها جمعیت نئاندرتال‌ها.»

پروفسور پارواتی و همکارانش دو جمجمۀ فسیلی که در سال 1978 در غاز آپیدیما در شبه جزیرۀ مانی در جنوب یونان کشف شده بود را مجدداً بررسی کردند. محققان در واقع هر دو نمونه، با لقب‌های آپیدیما 1 و آپیدیما 2، را بازسازی کردند و توصیف تطبیقی دقیق و تجزیه و تحلیل ریخت‌سنجی هندسی دقیقی انجام دادند. همچنین از روش‌های رادیومتری مجموعه U استفاده کردند تا قدمت فسیل‌ها و رسوبات اطراف آنها را تعیین کنند.

پروفسور هروانی اظهار داشت: «آپیدیما 2 تقریباً 170 هزار سال قدمت دارد. می‌توان گفت که آپیدیما 2 متعلق به نئاندرتال‌ها بوده. شگفت‌آور است که قدمت آپیدیما 1 حتی بیشتر از آپیدیما 2 است. قدمت آپیدیما 1 تقریباً 210 هزار سال است؛ اما هیچ ویژگی نئاندرتالی ندارد. در عوض ترکیبی از ویژگی‌های انسان مدرن و اولیه در آن وجود دارد که نشان‌دهندۀ انسان خردمند بدوی است.»

یافته‌ها از این فرضیه حمایت می‌کنند که انسان خردمند بدوی چندین بار از آفریقا خارج شده است. پروفسور پارواتی گفت: «جمجمه آپیدیما 1 نشان می‌دهد که پراکندگی اولیه‌ای زودتر از چیزی که ما تصور می‌کنیم رخ داده است. قدمت این نمونه 150 هزار سال بیشتر از قدمت قدیمی‌ترین نمونه‌های انسان مدرن است که تاکنون از اروپا کشف شده.»

وی افزود: «فرض می‌کنیم که احتمالاً نئاندرتال‌ها جایگزین جمعیت انسان مدرن بدوی که با اپیدیما 1 نشان داده می‌شود، شده‌اند؛ مانند همین امر در خاور نزدیک. حضور نئاندرتال‌ها در جنوب یونان شواهد خوبی دارد، از جمله جمجمۀ آپیدیما 2 از همین سایت. اما نئاندرتال‌ها نیز باید کنار می‌رفتند. در اواخر پارینه‌سنگی، یعنی تقریباً 40 هزار سال قبل، انسان‌های مدرنی که تازه وارد این منطقه شده بودند در آنجا و در بقیۀ قسمت‌های اروپا سکنی گزیدند. ابزارهای سنگی ظریف و دقیق و یافته‌ها دیگر، حضور آنها را تأیید می‌کند. نئاندرتال‌ها در همین زمان منقرض شدند. این کشف اهمیت جنوب شرقی اروپا برای فرگشت انسان را برجسته می‌سازد.»

ترجمه: زهرا جهانبانی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sci-news.com