بیگ بنگ: مردی، بعد از اینکه برای درمان تومور در چشمشش پرتودرمانی شد، برای اولین بار خواب رنگی دید. مرد 59 ساله‌ی استرالیایی قبلا فقط خواب‌های سیاه و سفید می‌دید. اما وقتی به خاطر قسمت جلو و کناری سرش به مدت چهار هفته تحت پرتودرمانی بود، خواب‌هایی به رنگ‌های زنده دید.

به گزارش بیگ بنگ، برخی از این خواب‌ها شامل درگیری ذهنی از طریق تصاویر رنگی دوست‌دخترهای سابق، اتومبیل‌ها، و ماهی‌هایی که گرفته بود، می‌شد. وی در یکی از خواب‌هایش نمادهای جبری رنگارنگی را دید که روی تخته سیاه پدیدار شده بودند و با صدای تند و تیز به سمت او می‌رفتند. اینکه چرا وی پیش از این فقط به شکل سیاه و سفید خواب می‌دید مشخص نیست اما ممکن است به دلیل نوع تلویزیونی که با آن بزرگ شده، باشد. به نظر می‌رسد که افرادی که در کودکی فقط تلویزیون و فیلم‌های سیاه و سفید تماشا می‌کنند به احتمال بیشتری در طول زندگی خود خواب‌های سیاه و سفید می‌بینند. در استرالیا تا سال 1975 هنوز به طور کامل تلویزیون رنگی رایج نشده بود.

تغییر فعالیت مغز؟

مایکل مک‌کی، انکولوژیست پرتو، که این مرد را در موسسه‌ی مقابله با سرطان نورث کاوست واقع در نیو ساوت ولز درمان کرد، می‌گوید رنگی شدن خواب‌های او ممکن است به دلیل تاثیر پرتوتابی بر فعالیت الکتریکی مغز باشد. شواهدی وجود دارد که پرتوتابی می‌تواند بر فعالیت الکتریکی مغز تاثیر بگذارد. به عنوان مثال افرادی که در طول بیماری چرنوبیل در معرض پرتوتابی قرار می‌گیرند، در تست‌های الکتروانسفالوگرافی(EEG) مغزشان فعالیت الکتریکی غیرمعمولی نشان داد. بیش از یک سوم آنها نیز خواب‌های غیرطبیعی گزارش کردند.

مک‌کی گفت قبلا خواب‌های غیرطبیعی با پرتو درمانی از سر ارتباطی نداشتند اما دلیل این امر می‌تواند عدم گزارش‌دهی باشد. در این مورد، آن مرد تومور چشمی داشت که به آسانی قابل درمان بود در حالی که بسیاری از بیماران دیگر که پرتودرمانی از سر شدند، تومورهای مغزی ترمینال داشتند. این امر می‌تواند باعث شود که آنها به احتمال کمتری به خواب‌های عجیب و غریب توجه کنند یا درباره‌ی آنها حرف بزنند.این مرد استرالیایی تست‌های EEG نداد بنابراین تاثیر پرتودرمانی بر مغزش به صورت راز باقی ماند. سیمون کراپر در دانشگاه ملبورن می‌گوید: «اما اگر پرتوتابی بر فعالیت [EEG] تاثیرگذار بوده است، پس می‌تواند تجربه‌ی خواب دیدن را به آسانی به طور کامل تغییر دهد.»

برگشت به سیاهی

کراپر می‌گوید ممکن است خواب‌های این مرد در پاسخ به تغییر فعالیت مغز، رنگارنگ‌تر شود زیرا رنگ، عنصری از ادراک است که به راحتی قابل اصلاح می‌باشد. به عنوان مثال، هالوسینوژن‌ها – که الگوهای دیده‌ شده در EEG را هم تغییر می‌دهند- تقریبا همیشه تجربه‌ی رنگ را افزایش می‌دهند. رابرت استیک‌گولد در دانشگاه هاروارد می‌گوید اما توضیح پیش پا افتاده‌تری می تواند وجود داشته باشد.

ممکن است پرتوتابی به راحتی باعث شود که فرد در مراحل مختلف خواب بیشتر و به طور مکررتری بیدار شود؛ که این امر شانس توجه و به خاطر آوردن خواب‌های رنگارنگ را افزایش می‌دهد. تومور این مرد با پرتودرمانی درمان شد و چند روز پس از اتمام درمان، دوباره به دیدن خواب‌های سیاه و سفید بازگشت. مک‌کی امیدوار است که اگر افراد دیگری چنین تجربه‌های مشابهی از تغییر خواب دیدن در طول پرتودرمانی داشتند، جلو بیایند و گزارش دهند تا بتوان این پدیده را بیشتر مطالعه کرد. جزئیات بیشتر این پژوهش در sciencedirect منتشر شده است.

ترجمه: زهرا جهانبانی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: newscientist.com