بیگ بنگ: دانشمندان مدت زمان طولانی است که با معمای چپ یا راست‌دست بودن افراد درگیر بوده‌اند،‌ معمایی که هنوز به خوبی درک نشده اما دست‌کم منشا آن به مغز انسان ربط داده شده‌ است.

به گزارش بیگ بنگ به نقل از همشهری، اكنون نتايج بررسي‌هاي جديد نشان مي‌دهد تنها مغز در تعيین چپ يا راست دست بودن افراد تاثير ندارد، و نخاع نيز نقش بسيار مهمي در اين موضوع به عهده دارد. گروهي بين‌المللي از زيست‌روانشناسان از دانشگاه رور در بوخوم آلمان نشان داده‌اند كه فعاليت‌هاي ژنتيكي در نخاع چنين نامتقارن است و مي‌تواند به برتري دست چپ يا راست نوزاد منجر شود. به بياني ديگر درصورتي كه اين نتايج درست باشند، روند برتري دست در انسان پيش از آنكه مغز تشكيل شود آغاز مي‌شود.

تصاوير فراصوتي كه در دهه 1980 ثبت شده‌اند نشان مي‌دهند برتري دست در دوران جنين از هفته هشتم بارداري آغاز مي‌شود و در هفته دهم به راحتي قابل تشخيص است. اين تحقيق همچنين نشان داد جنين‌ها در هفته سيزدهم تمايل خود را در مكيدن انگشت دست راست يا چپ نشان مي‌دهند. از آنجايي كه حركات دست و بازو در كنترل قشر حركتي در مغز است، دانشمندان همواره به دنبال بروز ژنتيكي نامتقارن درون اين قشر و ديگر بخش‌هاي مغز بوده‌اند تا بتوانند دليل برتري دست را توضيح دهند.

اما در دوران جنين قشر حركتي هنوز فعال نشده و يا به نخاع متصل نيست، به بياني ديگر، زماني كه اولين نشانه‌هاي ترجيح دست در جنين ظهور مي‌كند، نخاع هنوز اتصالي با مغز ايجاد نكرده‌است. همين موضوع باعث شد دانشمندان در نخاع به دنبال منشا اين رويداد باشند. با بررسي بروز ژنتيكي در نخاع پنج جنين هشت تا 12 هفته‌اي، محققان توانستند تفاوت‌هايي را ميان ژن‌هايي كه در راست يا چپ نخاع بروز يافته‌اند را در هفته هشتم رديابي كنند. اين تفاوت‌ها در بخش‌هايي از نخاع ديده مي‌شد كه كنترل حركت دست‌ها و پاها را به عهده دارد.

محققان همچنين به بررسي عامل نامتقارني فعاليت ژن در نخاع پرداخته و دريافتند عوامل محيطي بر اين موضوع تاثير بسزايي دارند. به بياني ديگر فرا ژنتيك (عوامل خارجی یا محیطی که باعث روشن یا خاموش شدن ژن‌ها می‌شود) و عوامل محيطي مي‌توانند فعاليت ژن‌ها را در يك سمت از نخاع نسبت به سمت ديگر افزايش دهند و در نتيجه جنين استفاده از يك دست را به دست ديگر ترجيح مي‌دهد. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ eLife منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: sciencealert.com