بیگ بنگ: نکاتی که همواره برای انتخاب یک تلسکوپ کوچک پیشنهاد می شود توجه به قطر و دهانه آن است. موارد دیگر در نظر گرفتن کیفیت اپتیکی و مکانیکی، عمر و دوام، قابلیت حمل و نقل و چندکاری بودن آن است. از جمله تلسکوپها می توان به تلسکوپ شکستی 80 میلیمتری با فاصله کانونی کم و زیاد و تلسکوپهای 90 میلیمتری ماکتسوف-کاسگرین نام برد.

نمونه ای از تلسکوپ ۹۰ میلیمتری ماکستوف – کاسگرین
نمونه ای از تلسکوپ ۹۰ میلیمتری ماکستوف – کاسگرین

محدودیت های ناشی از قطر دهانه ابزار اپتیکی:

مکان رصدی من در منطقه ای هموار و به دور از منابع آلودگی نوری است که آسمان را پوشانده یا روشن میکنند. در یک شب صاف و بدون نور ماه، من میتوانم با تلسکوپ شکستی 80 میلیمتری خود ستاره ها را تا قدر 11.3 رصد کنم رابطه ای به شکل به شکل زیر نیز برای محاسبه وجود دارد:

m =1.8 + 5logD که در اینجا m قدر و D قطر شیئ تلسکوپ بر حسب میلیمتر است اگرچه حد قدر شکستی 80 میلیمتری تا 12.1 محاسبه میشود اما این مقدار روشنایی با توجه به وضعیت رصدگر بسیار پایین است و به نظر میرسد مقدار ذکر شده در ابتدا بسیار واقعی تر به نظر میرسد.

تلسکوپها معمولا بر حسب نسبت کانونی دسته بندی می شوند که برابر است با فاصله کانونی موثر عدسی شیئی تقسیم بر قطر دهانه تلسکوپ. به عنوان مثلا تلسکوپ شکستی 80 میلیمتری فاصله کانونی برابر 900 میلیمتر دارد و به عنوان تلسکوپ شکستی 80 میلیمتری با نسبت کانونی 11.3 معرفی میشود.

eyepieces: مجموعه ای از چشمی های متفاوت
eyepieces: مجموعه ای از چشمی های متفاوت

محدودیت های ناشی از محیط رصد:

شرایط جوی می تواند بر کارکرد تلسکوپ تاثیر منفی بگذارد. ثبات جو در شب رصد با عبارت دید تعریف میشود که معمولا از یک (I) تا چهار (IV) شماره گذاری می شود. به این دلیل مقیاس ها اختیاری میباشد من ترجیح می دهم از کلمات: عالی، خوب، متوسط و ضعیف استفاده کنم. در دید عالی تصاویر سیارات جزئیات ظریف و قابل تشخیصی از آنها را نشان میدهد که در شکستی 80 میلیمتری با بزرگ نمایی 200 بهتر دیده میشود. در دید خوب و متوسط زمانی که بیشترین بزرگنمایی میتوانیم تصویری واضح از سیاره داشته باشیم و هرچه این وضوح کمتر باشد دید ضعیفتر است. و در دید ضعیف تنها بیشتر از شکل کلی سیاره قابل رویت است و به همین نظر با بزرگنمایی هم دیده نخواهد شد.

عکس دیجیتالی گودال ماه گرفته شده به وسیله تلسکوپ شکستی 90 میلیمتری
عکس دیجیتالی گودال ماه گرفته شده به وسیله تلسکوپ شکستی 90 میلیمتری

تلسکوپ های شکستی آکروماتیک با فاصله کانونی کوتاه:

کارایی یک تلسکوپ شکستی 80 میلیمتری f/5 میتواند به خوبی با استفاده از یک فیلتر vBlock افزایش یابد که مانع عبور نور ابی و بنفش میشود، در حالی که 95% طول موج های دیگر میتوانند از آن عبور کنند با یک فیلتر Vblock که با لنز (klee barlow) با درجه 28 ترکیب شده است تلسکوپ 80 میلیمتری f/5 می تواند به راحتی در بزرگنمایی 150+ مورد استقاده قرار گیرد.

klee barlow lenz
klee barlow lenz

چشمی:

قسمت دیگری از تلسکوپ که اندازه شیئی بر آن اهمیت دارد چشمی آن است مشخصا این عاقلانه به نظر نمیرسد که تلسکوپی با شیئی عالی را با چشمی هایی استفاده کنیم که ز نظر عیوب و ابیراهی های مختلف اصلاح نشده باشد. میدان دید ظاهری چشمی میدان دیدی است که اگر چشمی به عنوان ذره بین استفاده شود خواهد داشت. میدان دید تلسکوپ برابر است با میدان دید ظاهری چشمی تقسیم در بزرگنمایی با همان چشمی.

وضوح(فوکوس):

یکی دیگر از عوامل مهم در انتخاب و طراحی تلسکوپ، دقت بالای آن در ارائه تصویری واضح یا فوکوس تلسکوپ است و این جمله مواردی است که گاهی سازندگان تلسکوپ به آن توجه کافی نمیکنند تلسکوپ های خوب تنها یک نقطه دقیق کانونی دارند که در آن تصویری با کنتراست و وضوح بالا شکل میگیرد. اگر تلسکوپی به خوبی ساخته نشده باشد یافتن این نقطه غیر ممکن و در نتیجه اتسفاده از تلسکوپ نا امید کننده است.

جوینده:

جوینده ها که بر انواع تلسکوپ ها قرار میگیرند طیف گسترده ای دارند و میتوانند مفید یا بی استفاده باشند خوشبختانه در اغلب تلسکوپها برای جوینده پایه ای وجود دارد که اجازه میدهد جوینده نامناسب را جابه جا کنیم. استفاده از تمامم جوینده ها با لوله های اپتیکی مستقیم صرف نظر از کیفیت اپتیک شان، برای اجرامی نزدیک سرسو با هر مدل تلسکوپ دشوار میباشد. بهتر است این جوینده ها با انواع دیگری از آنها که عمودکنندهایی با زوایه قائمه با قطر دهانه حداقل 30 میلیمتر دارند جا به جا شوند یک تلسکوپ 80 میلیمتری f/5 شکستی نیاز به جوینده ندارد زیرا میدان دید 3.2 درجه با چشمی 25 میلیمتری برای یافتن اجرام کفایت میکند.

 نویسنده: آرین خوشرنگ/سایت علمی بیگ بنگ

برگرفته از کتاب تلسکوپ ها/نوشته: هادی طباطبائی

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

1 دیدگاه

  1. درود اگه ممکنه دوستان یک تلسکوپ خوب که قیمت گرونی نداشته باشه معرفی کنند