بیگ بنگ: خواب‌ها خیلی عجیب هستند و آنقدر برای ما مهم‌اند که اغلب احساس نیاز می کنیم تا دربارۀ ماجراهای شبانه با دیگران صحبت کنیم. اما اگر بفهمید در هنگام خواب دیدن چه اتفاقاتی درون مغزتان روی می دهد، بهتر می توانید از منطق آنها سر در بیاورید. خواب‌ها بیشتر از آنچه که فکر می کنید، می توانند اهمیت داشته باشند. با بیگ بنگ همراه باشید در زیر به بعضی از سوالات درباره توهمات شبانه که آنها را “خواب” می نامیم، پاسخ خواهیم داد:

1-چرا خواب‌ها خیلی عجیب و غریب هستند

دلیل خوبی برای عجیب بودن خواب وجود دارد. خاطرات رویدادهای زندگی در بخشی از مغز به نام هیپوکامپ ذخیره می شوند. در زمان حرکت سریع چشم(REM)، سیگنال‌های خواب خارج شونده از هیپوکامپ خاموش می شوند. یعنی وقتی خواب می بینیم، نمی توانیم به خاطرات مشخصی که در گذشته روی داده‌اند، دسترسی داشته باشیم. اما امکان دسترسی به خاطرات کلی درباره افراد و مکان‌ها که شالوده خواب‌هایمان را تشکیل می دهد، برای ما وجود دارد. در ضمن، فعالیت آن دسته از نواحی مغز که در فرایندهای عاطفی دخیل‌اند، فعال شده و با ایجاد یک داستان بسیار عاطفی این خاطرات را به یکدیگر پیوند می دهد. بخش دیگری از مغز به نام کورتکس پیش مغزی که قدرت استدلال منطقی و تصمیم گیری‌های ما را کنترل می کند، غیرفعال می شود. تفاوت فعالیت‌های مغز در زمان خواب و بیداری می تواند در توضیح این مسئله که چرا کنترل اندکی بر خواب‌هایمان داریم، مفید واقع شود. من در اکثر خواب‌هایم با نفس کشیدن در زیر آب بیدار می شوم؛ گویی که این خواب یک چیز کاملا طبیعی بوده باشد.

2-آیا فقط در صورت حرکت سریع چشم(REM) خواب می بینیم؟

مطالعه خواب که برای چندین قرن روشی برای ارائه توضیحات موهومی بود تا یک رویکرد عِلمی، در سال 1953 شروع شد؛ یعنی زمانی که «یوجین آسرینسکی» و «ناتانیل کلایتمن» در دانشگاه شیکاگو به مطالعه بر روی افراد پرداختند. آنها از ابزارهایی برای شناسایی فعالیت الکتریکی مغز در افراد استفاده کرده و سپس آنها را در مراحل مختلف خواب، بیدار کردند. آنها رابطه‌ای میان حرکت سریع چشم(REM) و خواب کشف کردند. آزمایش های اخیر نشان داده است که ما در سرتاسر خوابمان، این رویاها را تجربه می کنیم نه فقط در زمان حرکت سریع چشم، اما اکثر آنها را فراموش می کنیم. رویاهایی را که در خواب‌های عمیق می بینیم، مبهم و غیرعاطفی هستند و به چیزهای ساده مربوط می شوند که به خاطر سپردن‌شان هم سخت است. به طور خلاصه، این رویاها ملال آور و خسته کننده‌ هستند. خواب در صورت حرکت سریع چشم با خواب‌های کلاسیک رابطه دارد؛ خواب‌هایی که با حرکات فیزیکی غیر ممکن و تجربه‌های شگفت‌انگیز و ناراحت کننده سر و کار دارند. برخی شواهد مهر تاییدی بر این گفته‌ها می زند.

3-چرا به خاطر سپردن رویاها سخت است؟

برخی افراد می گویند که هرگز خواب نمی بینند، اما اشتباه می کنند. آزمایش بر روی افراد و بیدار کردن آنها در مراحل مختلف خواب نشان می دهد که افراد خواب می بینند، اما آنها را فراموش می کنند. افراد زیادی این ایده را مطرح کرده‌اند که وقتی در زمان حرکت سریع چشم خواب می بینیم، چشمان‌مان صرفا برای دیدن تصاویر خواب حرکت می کنند. همه خواب می بینند، اما همۀ آنها را به یاد نمی آورند. این عامل به فعالیت مغز بستگی دارد. افرادی که معمولا خواب‌ها را به یاد می آورند، فعالیت مغزی زیادی در طول خواب و بیداری دارند. این بخش‌های مغز در توسعه تصاویر و ذخیره‌سازی خاطرات نقش دارند. البته چگونه خوابیدن هم می تواند در عدم فراموشی خواب نقش داشته باشد. «رابرت استیک گولد» در بخش پزشکی خواب دانشکده پزشکی هاروارد می گوید: «وقتی چشمان‌مان در خواب به سرعت حرکت می کند، ما در تقلا برای ایجاد خاطرات جدید هستیم.» اگر در حین خواب یا بعد از آن بیدار شویم، می توانیم قدری از آن را قبل از اینکه به کلی فراموش کنیم، به خاطر بیاوریم. پس اگر در طول شب بیدار شوید، قسمتی از خوابی را که می دیدید را به خاطر خواهید سپرد. از طرف دیگر، اگر با صدای زنگ از خواب بیدار شوید و حرکات سریع چشم را متوقف سازید، بعید است خاطره‌ای در ذهن‌تان باقی بماند. خلل ناگهانی در تمرکز، دیدن خواب و بیدار شدن برای خاموش کردن صدای زنگ می توانند فرایند یادآوری خواب را با مشکل اساسی روبرو سازند.

4-خواب‌ها چه فایده‌ای دارند؟ چرا خواب می بینیم؟

ایده‌های زیادی برای دلایل خواب دیدن ارائه شده است. یکی از ایده‌ها می گوید که شاید خواب‌ها یک نقش تکاملی داشته باشند که در بقای ما انسان‌ها نقش مهمی دارند. این ایده شاید توضیح بدهد که چرا افراد در خواب مورد حمله قرار می گیرند یا چیزی و کسی آنها را دنبال می کند. از سوی دیگر، افراد زیادی بر قدرت خواب در ایجاد افکار خلاقانه گواهی داده‌اند؛ مثل «پائول مک کارتنی» که می گوید ملودی آهنگ «دیروز» را در خواب دیده و از آن الهام گرفته است. یا شیمیدانی به نام «دیمیتری مندلیف» که مدعی شد ساختار جدول تناوبی عناصر را در خواب دیده بود. آزمایش‌ها از این ایده حمایت می کنند. بعضی از مطالعات نشان داده است که افراد پس از چرت زذن، نمرات بهتری در آزمون‌های خلاقیت بدست می آورند.

5-آیا خواب‌ها معانی خاصی دارند؟

«زیگموند فروید» این جمله مشهور را گفته بود: «تعبیر خواب یک راه عالی برای درک فعالیت‌های ناخودآگاه مغز است.» به باور فروید، ناخودآگاه با افکار گمراه رابطه دارد و خواب عمدتا وسیله‌ای برای تحقق آرزوست. اگرچه این ایده‌ها امروزه به طور علمی بررسی می شوند، اما در برخی موارد تعبیر خواب می تواند ممکن باشد. بر اساس تحقیقات، اگر تمام طول روز تتریس بازی کنید، مغزتان تصمیم می گیرد که تتریس همان چیزی است که باید در خواب آن را ببینید. اگر چیزی باعث ایجاد تشویش و اضطراب در شما شده است، مغزتان فرمانِ خوابی با حالات اضطراب آور را صادر خواهد کرد. طیف وسیعی از تحقیقات درباره تجربه‌های بیدار شدن و محتوای خواب نشان می دهد که تجربه شما در طول روز می تواند در محتوای خوابتان تجلی پیدا کند. اما موارد نامربوط زیادی هم به خواب‌های ما نفوذ می کنند. «مارک بلاگرو» محققی از دانشگاه سوانسی در ولز می گوید: «تلاش برای تجزیه و تحلیل و تفسیر خواب می تواند درمان بخش و روشنگرانه باشد.» باید تحقیقات زیادی در رابطه با این موضوع انجام شود که آیا خواب در رساندن اطلاعات شخصی مهم نقش دارد یا خیر. اگر تکامل، خواب را به عنوان پیامی درباره خودمان به ما داده است، می توانست کار بهتری در راستای تسهیل یادآوری آنها انجام داده باشد.

6-آیا زنان و مردان به شکل متفاوتی خواب می بینند؟

برخی تجزیه و تحلیل در خصوص محتوای خواب نشان می دهد که زنان به طور برابر درباره مردان و زنان خواب می بینند، اما مردان بیشتر درباره سایر مردان خواب می بینند. «مایکل شردل» از موسسه مرکزی سلامت روانی در منهایم آلمان به مستندسازی گزارش‌های مربوط به خواب پرداخته است که نشان می دهد مردان غالبا با مردان دیگر در خواب دعوا می کنند، اما زنان معمولا خوابِ تعامل‌های دوستانه با افراد را می بینند. چند سال پیش، «کریستینا ونگ» و همکارانش در دانشگاه اوتاوا یک برنامه رایانه‌ای برای تفکیک خواب‌های زنان و مردان نوشتند. این برنامه به درستی جنسیت خواب بیننده را در 75 درصد مواقع، پیش‌بینی کرد که نشان می دهد شاید تفاوت جنسیتی در خواب وجود داشته باشد.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

18 دیدگاه

  1. سلام
    نظر فروید جالب بود
    منم خواب زیاد میبینم اکثر اوقات میفهمم که من الان خوابم و دارم خواب میبینم
    ههه یه بار تو یه خونه تنها بودم خونه هم نسبتا بزرگ و ترسناک بود ذهنم هم مشوش بود خواب دیدم جن اومده منو بکشه بهش گفتم من میدونم دارم خواب میبینم پس هیچ کاری نمیتونی بکنی اونم گذاشت رفت و اینم بگم که بعضی مواقع که حس میکنم هوشیاریم خوب بوده تو طول روز اگه خواب ببینم میتونم تغییرش بدم یعنی قشنگ داستان خواب رو تغییر میدم چون موتور سواری دوس دارم میگم میخوام موتور برونم موتور میاد البته دقیق نیست یعنی عین فیلم نیست چون طراح صحنه ناخودآگاه فردی من و با همگاری گنجینه گهن کارل یونگ هستش واسه همین جزئیاتش دست خودم نیست ولی اگه کسی بوده که میخواستم ببینمش میتونستم بیارمش یعنی اون شخص میومد ولی رفتنش با من نبود و اینا خیلی برام جالب و عجیبن
    شاید بگید توهمه و عادیه ولی من نمیتونم به این سادگی قبول کنم.
    ممنون از مطلب عالی تون.

  2. ببخشید ی سوال :
    آیا شب هنگامی که خواب نمی بینیم و‌ می خوابیم … در طی زمان خواب ما چه اتفاقی در ذهن ما پیش میاد….؟
    انگار ی خلأیی در دنیا و یک ایستگاه برای استراحت ما مسافرای دنیاست

  3. اما اینکه سال ها لم بدی روی یک کاناپه ی نرم و بزرگ و دراز بکشی همیشه روش و تبلت و لپ تاپ و گوشی دستت باشه و بخوری و بخوابی و بدون هیچ استرس یا نگرانی زندگی کنی چون اساسا ادم بی خیالی هم هستم. اما در تمامی خواب هام یک مبارز و جنگجو یا ادم کش یا پلیس فوق حرفه ای هستم و همیشه هم بیادمم می مونه دقیقا و همیشه هم کشته بشم پیش از بیداری بخاطر وجود عدم مزاحمت در روند خوابم… این دیگه یکذره زیاده از حد هست. حتی در سفر و مسافرت و داخل قطار و هواپیما و کشتی و ماشین هم جاهای دیگه ی دنیا هم همینه…
    همش جنگ جنگ و درگیری و مبارزه و آخرش باز هم کشته شدن… دیگه شورش رو در آورده مغزم یا ضمیر ناخودآگاه من. حیف نبود در اون کشور بسیار پر ارامش و زیبا و جنگل های پر برف و اون ویلاهای خیلی خیلی زیبا و شیک و بارش آرام آرام برفی که روی دستکش چرمی م نگاه میکردم و هر دونه برف بشکل ستاره ای متفاوت و بلوری شکل زیبا غیر تکراری بود… یهو اسلحه ها رو کشیدم با هر دو دست بعدش شروع شد باز و زدیم همدیگر رو مجددا کشتیم! حیف نبود ؟!
    مطمئنم همیشه در خواب هام مثل همین العان نه مشکلات مالی در ذهنم بود یا اساسا گرفتاری های مادی.. مثل همیشه و همه ی این سال ها یک درگیری شروع شد و جنگ مگا مافیایی بود بین خیر و شر و مانند همیشه خیلی شیک و پیک یا زن بودم یا مرد و زدیم چند نفری همدیگر رو کشتیم……

  4. وایسه اون دوستی که میگه ” یه اتفاقی پیش میاد که قبلا تو خواب دیدیمش” این فرایند اسمش دجاوو هست و یک باگ یا اشتباه یا توهم فرایند مغزی هست، یعنی مغز ما به اشتباه اون اتفاف رو شبیه به یک خاطره پردازش میکنه.
    واسه این دوست عزیزمون که میگه خواب واسه سفر تو جهان های موازی و ازادی روح از جسم و هشدار دهنده راجب اینده و اینجور چیزا، معلومه که کلا هیچ چیزی از فرایند های مغز نمیدونه و فقط به یک سری داستان ها و شنیده ها و توهمات شخصی برای تفسیر و دلیل خواب ، باور داره که هیچ پایه و اساس علمی نداره.
    هرکی نظری داره درست ولی نباید اون نظر رو به عنوان یک مطلب ثابت شده علمی بیان کنه.
    انسان عاشق داستان سازی و باور داستان ها بجای حقایق هست، و قبول و باور دلیل وقایع اون طوری که واقعا هستن به دلیل اینکه داستان جالبی ممکنه پشتش نباشه برای اکثر انسان ها سخته و هرچند اثبات هم بشه ولی حاضر نیست قبولش کنه.

  5. خواب ها چند دسته هستند بعضی ها فقط ناشی اتفاقات روزمره و جهت پالایش مغز میباشد بعضی دیگه سفر به جهانی دیگر هستند و اگر درخواب هوشیار باشیم شاید بتوانیم یک خواب آفرین باشیم و با آگاهی کامل سفر کنیم ..بعضی خواب ها هشدار دهنده میباشند که اتفاقات آینده دیده میشوند و انواع دیگری هم هستند که در کتاب ها میشود درمودر آنها اطلاعات بیشتری پیداکرد به هرحال خواب از نظر من فرصتی است برای روح تا از زندان جسم آزاد و به دنیای برتر سفر کند اگر چه کوتاه اما پرفایده .

  6. ای کاش در مورد یه موضوع رایج دیگه هم توضیح داده میشد توی این مطلب خیلی خوب.
    اینکه برای غالب ما پیش میاد که یه اتفاقی برامون روی داده و میدونم که اونو قبلا توی خواب دیدیم،علتش چیه ماجراش چیه و اصلا چطور میشه؟!

  7. همه چی از موضوع بگیر تا توضیح و عکس و سایت و نظرات عااالیییی بوووددد…
    فقط ما هنوز در فقر اطلاعاتی بسیاری در مورد خواااب به سر می بریم…ایشالا بزرگ بشم شاید تونستم اطلاعات زیادی در موردش کشف کنم..خب ممنونم همگی..اون دوستی ک خواب دیده داره انگلیسی حرف میزنه طبیعیه..
    منم شده ک این جور خوابارو ببینم..خب فعلا

  8. سلام موضوع خیلی خوبی بود .
    خداشاهده دروغ نمیگم عین واقعیت من چند وقت پیش خوابی عجیب دیدم که با پدرم به کشوری خارجی رفتیم و بسیار بسیار عجیب داشتم به زبان انگلیسی بدون لهجه با مردم حرف میزدم و کاملا مطمنم حرف های درهم برهم نبود بلکه جملات انگلیسی با معنی که همیشه در فیلم های زیرنویس دار میبینم ( فیلم زبان اصلی خیلی میبینم ) را به زبان می آوردم در حالیکه من اصلا در زمان بیداری نمیتوانم بجز چندین کلمه ساده انگلیسی حرفی بزنم . و وقتی از خواب بیدار شدم بسیار تعجب میکردم از این خوابی که دیدم . ایا دلیل مشخصی برای این خواب من وجود دارد که چگونه و چرا توانستم مانند یه انگلیسی زبان حرف بزنم در خواب ؟

    1. چون ضمیر ناخودآگاه شما زبان انگلیسی را کامل بلد است و خودآگاه شماست که نمی تواند آن را به زبان بیاورد

      1. خیر به نظر من همش توهمه ، من این مورد برام پیش اومده یه بار تو خواب توی یه کشور خارجی دنبال یه وسیله می‌گشتم یه بابایی به انگلیسی گفت باید از فروشگاه فلان تهیه کنی ، بعد همون لحظه از خواب پریدم و سریع اسمی که بهم گفت رو تو اینترنت سرچ کردم ولی هیچ چیز معنی داری پیدا نکردم ?
        همه ش به دلیل ساز و کار مغز هست به نظر من و هیچ فلسفه ای نداره

    2. منم همین خوابو دیدم یه کلمه ایو به انگلیسی گفتم که تو یه فیلم دوسال پیش دیدم? تو ناخودآگاهمون همه چیز ذخیره میشه به خاطر اینه

  9. یه سری خواب ها هستن که مربوط به اتفاقی توی آینده هستن که بعدا اتفاق میوفته…این قضیه نه مربوط به ناخودآگاهست نه فعالیت های روزانه و خاطرات…چجوری میشه ازش سر درآورد ؟