بیگ بنگ: اخترشناسان یک انفجار رادیویی سریع(FRB) قدرتمند و رازآلود دیگر شناسایی کردند که از یک منبع ناشناخته در فضا به زمین رسیده است. اگر فکر می کنید این کشف به اندازۀ کافی برایتان عجیب نیست، باید بدانید که این انفجار رادیویی سریع به طرز باورنکردنی در دامنه فرکانسی 580 مگاهرتز قرار دارد؛ یعنی تقریبا 200 مگاهرتز پایین‌تر از هر انفجار رادیویی سریع دیگری که قبلا شناسایی شده، بود. اگر نام «انفجارهای رادیویی سریع» یا «FRB» تابحال به گوشتان نخورده است، بدانید که این سیگنال‌ها یکی از رازآلودترین و شدیدترین رویدادها در جهان به شمار می روند.

به گزارش بیگ بنگ، این انفجارها می توانند در عرض چند ثانیه، انرژی برابر با 500 میلیون خورشید تولید کنند و احتمال می رود هر یک ثانیه یکبار این اتفاق در جهان بیفتد. مشکل اینجاست که ما هنوز از عامل ایجاد آنها اطلاعی نداریم. یکی از سیگنال‌هایی که کشف کرده‌ایم، به کرّات دریافت شده است. بر اساس این سیگنال، چند انفجار رادیویی سریع فقط از یک موقعیت ارسال می شوند. این عامل به ما اجازه داده تا تشخیص دهیم این سیگنال از کجایِ جهان به دستمان می رسد. فعلا به شما میگوییم که منبع آن، کهکشان ما نیست. هنوز به طور قطعی از عامل ایجاد آن خبری نداریم؛ شاید انواع مختلفی از انفجارهای رادیویی سریع وجود دارد که از منابع مختلف نشات می گیرند. حالا با این سیگنال، چالش دیگری در پیش داریم که باید مورد بررسی قرار دهیم.

بر اساس گزارشی در تلگرام اخترشناسان(The Astronomer’s Telegram) در 25 جولای 2018، آرایه‌ای از تلسکوپ‌های رادیویی در بریتیش کلمبیای کانادا موفق به شناسایی این انفجار رادیویی سریع و بسیار عجیب شد. این انفجار رادیویی سریع با نام «FRB 180725A» شناخته می شود. جالب است این سیگنال شدید با فرکانس رادیوییِ خیلی پایین 580 مگاهرتزی شناسایی شد. لذا اولین انفجار رادیویی سریع به شمار می رود که فرکانسی زیر 700 مگاهرتز دارد. “تلگرام اخترشناسان” یک هیئت بولتن از مشاهداتی است که محققان معتبر و سرشناس منتشر می کنند. پس اگرچه اینها از جمله شناسایی‌های اصیل به شمار می روند، اما توجه به این نکته هم خالی از لطف نیست که هنوز تیم‌های تحقیقاتی مستقل به تایید یا رد منشا این سیگنال‌ها نپرداخته‌اند.

شاید گفتن چنین چیزی قدری احمقانه به نظر برسد، اما فراموش نکنیم که محققان در سال 1998 تصور کردند نوع جدیدی از سیگنال رادیویی را کشف کرده‌اند که از فضا سرچشمه می گیرد؛ در صورتی که 17 سال بعد مشخص شد که آن سیگنال مرموز از یک اجاق مایکروویو در مرکز تحقیقاتی‌شان نشات می گیرد. ولی خب تاکنون، همه شواهد و قرائن بر جدید بودن این انفجار رادیویی سریع دلالت دارد. «پاتریک بویل» مدیر پروژه «آزمایش ترسیم شدت هیدروژن در کانادا» در بولتن تلگرام اخترشناسان نوشت: «این رویدادها هم در طول روز و هم در طول شب رخ می دهند و زمان رسیدن آنها با فعالیت‌های محلی شناخته شده یا سایر منابع شناخته شده در ارتباط نیست.»

پس دانشمندان فکر می کنند این سیگنال‌های عجیب چه می توانند باشند؟ جدیدترین تحقیقات در زمینه انفجارهای رادیویی سریعی که به دفعات روی می دهند، نشان می دهد که منبع آنها یک ستاره نوترونی است، اما از جمله سایر فرضیه‌های دیگر در خصوص این رویدادها میتوان به سیاهچاله‌ها، تپ اخترهایی با ستاره‌های همدم و … اشاره کرد. البته این احتمال نیز می رود که بیش از یک توضیح برای این رویدادها وجود داشته باشد. البته این نکته غیرممکن نیست که انفجارهای رادیویی سریع به مثابه موتورهایی برای نیرودهی به فضاپیماهای عظیم بیگانه باشند. آنچه ما می دانیم این است که انفجارهای رادیویی سریع از مکان‌های بسیار دوری می آیند و شاید میلیاردها سال نوری با ما فاصله دارند. پس هر آن چیزی که آنها را به وجود می آورد، باید بسیار پرانرژی باشد.

صرف‌نظر از منبع انفجارهای رادیویی سریع، اگر عملکرد بهتری در شناسایی آنها داشته باشیم و به شکل بهتری منشاء آنها را درک کنیم، می توانند سرنخ‌هایی را در خصوص منشا کائنات و دوره اسرارآمیز بازیونش به ما بدهند؛ دوره‌ای که در آن، واسطه میان ستاره‌ای(عمدتا هیدروژن) در جهان اولیه دچار فرایند یونش شد. «آناستازیا فیالکوف» از مرکز اخترفیزیک هاروارد اسمیتسونیان خاطر نشان کرد: «انفجارهای رادیویی سریع مثل چراغ قوه‌های فوق‌العاده قدرتمند هستند که می توانند از این واسطه میان ستاره‌ای گذر کنند و از فواصل بسیار دور هم قابل مشاهده باشند. این عامل می تواند به ما اجازه دهد تا پیدایش جهان را به شیوه جدید مورد بررسی و مطالعه قرار دهیم.»

دانشمندان با بهره‌گیری از ابزارهای قدرتمند و تازه‌ای که به آنها کمک می کند انفجارهای رادیویی سریع بیشتری را شناسایی کنند، ابراز امیدواری کردند که طولی نخواهد کشید منشاء آن رویدادهای پرانرژی و انفجاری را پیدا کنیم. علاوه بر این، دانشمندان امیدوارند بزودی عامل ایجاد انفجارهای رادیویی سریع را هم بفهمند. ما علاقمندان هم باید تا آن زمان صبر کنیم.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com