بیگ بنگ: کاوشگرها و فرودگرهای رباتیک از دهه 1970 عازم مریخ شده‌اند، اما دقیقاً چه زمانی شاهد حضور انسان در مریخ خواهیم بود؟ به باور کارشناسان، تقریباً همۀ چالش‌های فنی از سر راه برداشته شده، اما ملاحظات سیاسی باعث شده تا سایۀ ابهام کماکان بر این عملیات بنشیند.

به گزارش بیگ بنگ، ناسا در نظر دارد با برنامۀ «آرتمیس»، تا سال 2024 دوباره انسان را به ماه اعزام کند. از تجربه‌ای که سفر به ماه در اختیار محققان و فضانوردان می‌گذارد، به تدریج زمینه برای سفر به سیاره سرخ هم فراهم می‌شود. حتی قبل از اینکه ناسا در سال 1958 تاسیس شود، برنامه‌هایی برای اعزام انسان به مقصد مریخ پیشنهاد شده بود، اما تا به امروز کسی موفق نشده جامه عمل به این ایده بپوشاند.

در بهار سال 1990، رئیس جمهور وقت آمریکا «جورج بوش پدر» وعده مهم و بی‌باکانه‌ای داد: اعزام انسان به مریخ قبل از 20 جولای 2019، یعنی مصادف با پنجاهمین سالگرد فرود آمدن انسان در ماه. متاسفانه این وعده عملی نشد و سایر اهداف مشابهی که روسای جمهور آمریکا (جورج بوش پسر، باراک اوباما و دونالد ترامپ) در نظر گرفته بودند، به برنامه‌های موفق و مناسبی ختم نشده است. “جورج اسکات هابارد”، استاد دانشگاه استنفورد و یکی از مقامات اسبق ناسا گفت: «من نزدیک به هزار نمودار دیده‌ام که ایده‌های گوناگونی برای چگونگی اعزام انسان به مریخ، پیشنهاد کرده‌اند. اما تاکنون سرمایه‌گذاری‌های لازم برای تحقق این هدف انجام نشده است.»

تنها و دورافتاده

بیست سال کار و زندگی در ایستگاه فضایی بین‌المللی این اطمینان را به دانشمندان داده که قرار گرفتن در معرض تابش‌های مضر و حتی بی‌وزنی می‌تواند چه پیامدهای نامناسبی به همراه داشته باشد. آتروفی عضلانی از جمله عارضه‌های حضور طولانی در فضا است. ماندن در مریخ هم مقوله دیگری است که باید مورد توجه قرار داد. 15 ماه طول می‌کشد تا سیاره‌های زمین و مریخ بار دیگر در سمت یکسان خورشید قرار گیرند. دمای سطح مریخ به طور میانگین به منفی 63 درجه سلسیوس می‌رسد. اگرچه تابش یکی از عوامل خطرآفرین است، اما لباس‌های مخصوصی طراحی شده تا از فضانوردان محافظت کند.

فضانوردان چه اتفاقات ناگواری را باید پیش‌بینی نمایند؟

“دَن باکلند”، مهندس و پزشک اتاق اورژانس در دانشگاه دوک که مشغول طراحی یک سوزن رباتیک خاص با حمایت ناسا است، گفت: «در وهلۀ اول باید چاره‌ای برای شکستگی اندیشید. اسهال، سنگ کلیه و آپاندیس عموماً قابل درمان هستند؛ به غیر از 30 درصد موارد ابتلا به عارضه آپاندیس که باید تحت عمل جراحی قرار داد. در غیر این صورت، می‌تواند فرد را از پای در آورد. با بررسی جامع ژنتیک فضانوردان و سوابق بیماری خانوادگی‌شان، می‌توان احتمال ابتلای فضانوردان به سرطان در عملیات فضایی سه ساله را کاهش داد. از دید پزشکی و سلامت، اعزام انسان به مریخ هیچ مانعی ندارد. یکی از کارهای مهمی که می‌توان انجام داد این است که زیستگاه‌ها و وسایل نقلیه را از هجوم گرد و غبارهای ریز در امان نگه داشت. مریخ به این لحاظ منحصربفرد است که طوفان‌های گرد و غبار در آن شرایط را بغرنج می‌کند.‌»

در سال 2018، ناسا و سازمان انرژی آمریکا موفق شدند یک پروژۀ نمایش را به انجام برسانند. این پروژه با نام «پروژه Kilopower» شناخته می‌شود. هدف این است که موادی را در محل و با استفاده از منابع استخراج شده، تولید کرد؛ این کار احتمالاً با ماشین‌های چاپ سه‌بعدی انجام خواهد شد. این پروژه می‌تواند در برنامه آرتمیس آزمایش شود.

ایجاد سکونتگاه در مریخ

“ایلان ماسک” ایجاد سکونتگاه در مریخ را پیشنهاد کرده است؛ از دیگر پیشنهاداتش این است که در مریخ “کارخانه‌هایی” برای تبدیل آب مریخ و کربن دی اکسیدِ اتمسفرش، به اکسیژن و سوخت متان، احداث کرد. “رابرت زوبرین”، رئیس «Mars Society» خاطرنشان کرد: «تبدیل شدن به گونه‌ای که قابلیت زیست در چند سیاره مختلف را دارد، ایدۀ هیجان‌انگیزی است. اینکه انسان نتوانسته از آخرین‌باری که در سال 1972 در ماه فرود آمد، دستاورد فضایی قابل توجهی به دست آورد، شرم‌آور است. باید دست به کار شد.‌»

اما “میکل ویسو” از آژانس فضایی فرانسه در اظهاراتی جنجالی گفته است: «دیگر بس است این همه حرف‌ بی‌معنی! ما سیاره‌ای فوق‌العاده با اتمسفر، اکسیژن و آب داریم. بهتر از این نمی‌شود. این جرم است که افراد را فریب دهید به آنها بگویید که برنامه دوم یا سیاره دومی هم وجود دارد که می‌توان در آن سکونت کرد.‌‌» اینکه انسان موفق خواهد شد در مریخ به ایجاد سکونتگاه بپردازد یا خیر، معلوم نیست؛ اما مهم‌ترین مانع برای اینکه انسان حضور مستمر و پایداری در مریخ داشته باشد این است که انسان‌ها را به پذیرش این ریسک بزرگ متقاعد سازیم.

ترجمه: منصور نقی‌لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: phys.org