در ماه هم زلزله میآید
بیگ بنگ: طبق یک پژوهش جدید، ماه نزدیکترین “ماهواره طبیعی” زمین هنگامی که سرد و منقبض میشود قادر به تولید لرزههای شدیدی است.
به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، دانشمندان دریافتهاند که کره ماه در هنگام سرد شدن منقبض میشود و این اتفاق احتمالاً موجب شکسته شدن بخشهایی از پوسته این قمر شده و در نتیجه ماهلرزههای شدیدی اتفاق میافتد. دانشمندان در راه رسیدن به این نتیجه از اطلاعات به دست آمده از ابزارهای عصر آپولو استفاده کردند که توسط فضانوردانی که قدم به ماه گذاشتند نصب شده است. همچنین دادههای زیادی توسط مدارگرد قمری ناسا(LRO) به دست آمد.
مجموعاً پنج لرزهنگار توسط فضانوردان آپولو ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ بر روی سطح ماه قرار داده شد. این لرزهنگارها پیش از آن که در سال ۱۹۷۷ از کار بیافتند ۲۸ ماهلرزه را با موفقیت ثبت کردند که احتمالاً ناشی از اصطکاک در گسلهای ماه بوده است. ماهلرزههایی که در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ثبت شدند سطح ماه را با قدرتی برابر با دو تا پنج ریشتر در زمین لرزاندند.
محققان این مطالعه جدید الگوریتمی را توسعه دادند که به آنها اجازه میدهد تا مرکز این لرزهها را دقیقاً مشخص کنند. مشخص شد که مرکز ۸ ماهلرزه در عمق ۳۱ کیلومتری در ناحیه گسلهای رانشی بوده است. این ساختارهای چشمگیر که از لحاظ ظاهری شبیه به صخرهها در زمین هستند میتوانند کیلومترها طول و هزاران متر ارتفاع داشته باشند.
گسلهای رانشی زمانی ایجاد میشوند که درون ماه سرد شود. در این هنگام پوسته شکننده ماه میشکند و قسمتهایی از آن جابجا میشود. تاکنون حدود ۳۵۰۰ عدد از این گسلها توسط مدارگرد ناسا کشف شده است. نزدیکی نسبی ماهلرزهها به گسلها نشان میدهد که آنها به جای اثر برخورد سیارکها به وسیله فعالیت درونی ماه به وجود آمدهاند.
از هشت ماهلرزهای که نزدیک به گسلهای رانشی رخ دادهاند، شش تای آنها زمانی اتفاق افتادهاند که ماه در دورترین فاصله مداری خود با زمین قرار داشته است. این نقطه که به نام نقطه اوج شناخته میشود، دورهای است که در آن جاذبه زمین بیشترین تأثیر یا فشار را در ساختار ماه ایجاد میکند.
“توماس واترز” نویسنده اصلی این مقاله و دانشمند ارشد در مرکز مطالعات زمین و سیاره در مؤسسه اسمیتسونیان در واشنگتن گفت: ما فکر میکنیم احتمالاً این هشت زلزله به واسطه گسستگیهای ناشی از ایجاد فشار و نیروهای جزر و مدی ایجاد شده است.
تصاویر LRO نشان میدهد که ماه هنوز فعال است. به عنوان مثال، لکههای روشنی در نزدیکی گسلهای ماه مشاهده میشوند که پس از مدتی تغییر میکنند.”نیکلاس شمر” استادیار زمین شناسی در دانشگاه مریلند میگوید: این یافتهها برای من بدین معنی است که ما باید به ماه بازگردیم. ما از مأموریتهای آپولو بسیار آموختیم، اما آنها خیلی سطحی کار کردند. با شبکهای بزرگتر از لرزهنگارهای مدرن میتوانیم پیشرفتهای بزرگی در درک ماه داشته باشیم. این مطالعه در مجله Nature Geoscience منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: newatlas.com