سرنوشت ستاره‌ها به سه صورت زیر است:

1) ستاره‌های متوسط مثل خورشید ما، پس از اینکه سوختشان تمام می‌شود تبدیل به کوتوله سفید می‌شوند، این اصطلاح برای توصیف مرحله‌ای از تکامل ستاره‌ای به کار می‌رود که ستاره پس از تبدیل شدن به غول سرخ، در آن مرحله از انقباض باز می‌ایستد و لایه‌های خارجی خود را بصورت سحابی به فضا می‌فرستند و در نهایت به کوتوله سفید تبدیل می شود. در مرحله کوتوله سفید، ماده ستاره‌ای فشرده می‌شود و به جسمی کم نور، به اندازۀ زمین، تبدیل می‌شود. از آنجا که ستاره دیگر هیچ منبعی برای تولید انرژی ندارد، سرد می‌شود. پس یک کوتولهٔ سفید، ستاره‌ای است که دیگر سوخت هسته‌ای اش تمام شده و در نتیجه بسیار فشرده و کوچک می‌شود. چنین ستارگانی بسیار داغ هستند ولی آهسته آهسته دمای خود را از دست می‌دهند. ماده تشکیل دهنده کوتوله‌های سفید به اندازه‌ای به هم فشرده‌است که یک قاشق غذاخوری آن چند تن وزن دارد.

2) ستاره‌های بزرگ، با جرمي 20 برابر جرم خورشيد ما زماني که سوختشان تمام مي‌شود شروع به جمع شدن مي‌کنند و مدام چگالي آنها بيشتر و بيشتر مي‌شود، و مدام داغ‌تر و داغ‌تر مي‌شوند. براي ستاره‌اي با چنین جرمي هيچ نيرويي در جهان هستي وجود ندارد که توان متوقف کردن و جمع شدنش در خود، را داشته باشد. هسته بسيار سنگين شده و همين امر باعث مي‌شود که به جمع شدن در خود ادامه دهد. گرانش، وحشي شده است! در حدود 15 ثانيه نيروي غير قابل مهار ستاره‌اي را که ميليون‌ها مايل قطر دارد به چيزي با قطر حدوداً 12 مايل در هم مي‌شکند. همۀ جرم ستاره همچنان پابرجاست و همين جرم خودش است که مدام باعث مي‌شود که بيشتر در خود فرو رود و کوچکتر شود دماي مرکز به 100 ميليارد درجه مي‌رسد. لايه‌هاي بيروني بصورت ابرنواختر منفجر مي‌شوند، اما در مرکز هستۀ ستاره در چيزي به نام “چاه گرانشي” سقوط مي‌کند. ستاره خودش را در يک نقطه فشرده مي‌کند يک سياهچاله متولد می‌شود!!!

3) هنگامی که ستاره پر جرمی به شکل ابرنواختر منفجر می‌شود، شاید هستۀ آن سالم بماند. اگر جرم هسته بین 1.4 تا 3 جرم خورشیدی باشد جاذبه، آن را فراتر از مرحلهٔ کوتوله سفید متراکم می‌کند تا این که پروتون‌ها و الکترون‌ها برای تشکیل نوترون‌ها به یکدیگر فشرده شوند و یک ستاره نوترونی متولد می شود. برای اینکه تصور بهتری از یک ستاره نوترونی در ذهنتان به وجود بیاید، می‌توانید فرض کنید که تمام جرم خورشید در مکانی به وسعت یک شهر جا داده شده‌ است. یعنی می‌توان گفت یک قاشق از ستاره نوترونی یک میلیارد تن جرم دارد.

نویسنده: سمیر  الله‌وردی

سایت علمی بیگ بنگ: bigbangpage.com