بیگ بنگ: یک مطالعه‌ جدید نشان می دهد که گانیمد – بزرگترین و پرجرم‌ترین قمر مشتری و بزرگترین قمر در منظومه شمسی – به نظر تحت دوره‌های پیچیده‌ای از فعالیت داخلی قرار گرفته، به ویژه تکتونیک “گسل‌های امتداد لغز”، همانطور که در گسل سان آندریاس بر روی زمین مشاهده می‌شود.

به گزارش بیگ بنگ، گانیمد که حتی از عطارد و پلوتو نیز بزرگتر است یک سطح یخی دارد که با دهانه‌های برخوردی جوان و درخشان پوشیده شده و دارای ترکیبی از دشت‌های دهانه‌ای، قدیمی‌ و تاریک است. ویژگی دایره‌ای بزرگتر در سمت راست بالا «گالیله ریگیو» نامیده می‌شود و یک منطقۀ باستانی مملو از ناشناخته‌ها است. گانیمد به نظر دارای یک لایه اقیانوس است که بیشتر از زمین آب دارد و ممکن است شامل حیات باشد؛ گانیمد نیز همانند قمر زمین در قفل گرانشی سیاره‌ مشتری قرار دارد. این عکس حدود 20 سال پیش توسط کاوشگر گالیله‌ ناسا گرفته شده که مأموریت خود را با شیرجه زدن در جو مشتری در سال 2003 به پایان رساند. در حال حاضر، فضاپیمای جونو ناسا در مدار مشتری می‌چرخد و در حال مطالعه ساختار داخلی این سیارۀ غول‌پیکر و خصوصیات دیگر آن است.

گانیمد و اروپا (قمر دیگر مشتری) هر دو جهان‌های اقیانوسی هستند؛ یعنی در زیر پوستۀ یخی‌شان یک اقیانوس آب مایع دارند. به نظر می‌رسد اروپا محتمل‌ترین مکان در منظومه شمسی برای یافتن حیات باشد. احتمالأ در اقیانوس آن حیات یافت می‌شود؛ اقیانوسی که پوسته‌ی یخی‌اش از آن در برابر تابش‌های شدید محافظت می‌کند.

محققان سیاره‌ای می‌دانند که اروپا دارای فرآیندهای تکتونیکی مشابه با زمین است. هرچند، در حالیکه گانیمد زمانی از لحاظ تکنوتیکی فعال برخوردار بوده، دیگر اینگونه نیست – این امر این شانس را به محققان می‌دهد تا آیندۀ اروپا را در گانیمد مشاهده کنند. نویسنده ارشد این مطالعه دکتر ماریسا کمرون، محقق در گروه زمین‌شناسی و ژئوفیزیک دانشگاه هاوایی در مانوآ گفت: «سطحِ به شدت برجسته‌ گانیمد مناطق زیادی از “گسل‌های امتداد لغز” را نشان می‌دهد که برای طراحی ساختاری سطح آن اهمیت دارند.»

برای درک بهتر نقش تکنوتیک گسل امتداد لغز در شکل‌گیری سطح یخی پیچیدۀ گانیمد، دکتر کمرون و نویسندگان دیگر یک نقشه‌برداری دقیق از 9 مکان را با استفاده از تصاویرِ بدست آمده از کاوشگرهای گالیله و ویجر ناسا انجام دادند. این تیم 9 مکان از دشتِ شیاردارِ روشن و دشت‌هایی که از تاریک به روشن تغییر پیدا کردند را نقشه‌برداری کرد.

دکتر کمرون گفت: «یافته‌ غیرمنتظره در واقع معمولی و پیش پا افتاده بودنِ گسل امتداد لغز بود. شاخص‌های این نوع گسل در هر 9 مکان مشاهده شدند که مکان‌های جغرافیایی گوناگونی را در گانیمد نشان می‌دهند. بعلاوه، شباهت‌های بین این مکان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک روند ِ بزرگ‌مقیاس در گذشتۀ این قمر باشد. ادغام مشاهداتمان با مطالعات قبلی یک نمایشِ ارتقا یافته از تاریخچه‌ تکتونیکی گانیمد ارائه می‌دهد و به ما اجازه می‌دهد تا چیزهای بیشتری در مورد همسایۀ آن یعنی اروپا یاد بگیریم.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Icarus منتشر شده است.

ترجمه: سحر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sci-news.com